گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
شاید تصور کنید دیابت نوع 2 علایم واضحی دارد؛ اما همیشه این‌طور نیست. در ادامه با این بیماری و مهم‌ترین نشانه‌های آن آشنا خواهید شد.
دیابت نوع 2 می‌تواند علایم خود را به آهستگی بروز دهد و زندگی افراد را دستخوش تغییر کند. اگر این بیماری برای مدت زیادی بدون درمان رها شود، مشکلاتی بسیار جدی به وجود می‌آورد؛ از جمله صدمات عصبی دایمی، افزایش خطر سکته و بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کلیوی و از بین رفتن بینایی!
آمار ابتلا به آن هم چندان پایین نیست؛ مثلا در آمریکا بیش از 34 میلیون نفر (حدود 10 درصد جمعیت) مرض قند دارند که بین 90 تا 95 درصد آنها، درگیر دیابت نوع 2 هستند. آگاهی از علایم این بیماری و مراجعه به‌موقع به پزشک، در کنترل آن نقش مهمی بازی می‌کند. پس این شما و این هر آنچه که لازم است درباره دیابت نوع دوم بدانید.
دیابت نوع 2 چیست؟
هر وقت که چیزی می‌خورید یا می‌نوشید، بدن شما سه ماده درشت‌مغذی (macronutrient) را می‌شکند: کربوهیدارت، پروتئین و چربی!
این مواد برای تامین انرژی و کارکرد صحیح بدن، به ترکیبات دیگری تبدیل می‌شوند. کربوهیدرات‌ها به گلوکز (نوعی قند) تبدیل شده و با ورود به سیستم گردش خون، به عنوان سوخت اصلی بدن عمل می‌کنند.
پانکراس، هورمونی به نام انسولین می‌سازد که کار آن، وارد کردن قند خون به سلول‌های بدن است. اما اگر دیابت نوع 2 داشته باشید، سلول‌های شما به خوبی با انسولین همکاری نمی‌کنند و پانکراس برای جبران مافات، بر میزان تولید این هورمون می‌افزاید.
به برهه‌ای که قند خون شما از سطح نرمال فراتر می‌رود و پانکراس با تولید انسولین بیشتر، آن را متعادل می‌کند؛ پیش‌دیابت گفته می‌شود. با گذشت زمان، سلول‌های بدن مقاومت بیشتری نسبت به انسولین نشان می‌دهند که می‌تواند به دیابت نوع 2 ختم شود. توجه داشته باشید این بیماری، کاملا متفاوت از دیابت نوع 1 است که به موجب آن، پانکراس نمی‌تواند انسولین کافی تولید کند.
متخصصان به طور دقیق نمی‌دانند چه چیزی باعث دیابت نوع 2 می‌شود؛ اما چند عامل خطر شناسایی شده که احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌دهند:
- پیش‌دیابت
- چاقی یا اضافه وزن
- سن بالای 45 سال
- وجود سابقه دیابت نوع 2 در خانواده
- کمتر از 150 دقیقه در هفته ورزش کردن
- دیابت حاملگی
همچنین در برخی نژادها و قومیت‌ها احتمال درگیری با این بیماری بیشتر است؛ مثلا باید از آمریکایی‌های آفریقایی تبار، لاتین‌ها، آمریکایی‌های بومی، ساکنان جزایر اقیانوس آرام و آمریکایی‌های آسیایی تبار نام ببریم.
علایم دیابت نوع 2
ممکن است این بیماری به صورت چراغ خاموش حرکت کند؛ یعنی در قیاس با دیابت نوع 1 به آهستگی شدت یابد. در واقع، شاید چندین سال طول بکشد تا علایمی مانند مشکلات قلبی و تاربینی خود را نشان دهند و در این مدت، شخص مبتلا از وجود بیماری بی‌اطلاع باشد.
در ادامه مهم‌ترین نشانه‌های دیابت نوع 2 را برمی‌شماریم. اگر تنها یکی از این علایم را داشته باشید، دلیل محکمی بر بیمار بودن شما نیست؛ اما در صورتی که چند مورد را توامان تجربه می‌کنید؛ باید موضوع را جدی بگیرید.
1- نوشیدن فراوان آب و تکرر ادرار
وجود مقدار زیادی قند در خون، کلیه‌های بدن را به زحمت می‌اندازد؛ چرا که آنها مسئول رسیدگی به این گلوکز مازاد هستند. نتیجه اینکه کلیه‌ها اضافه کار می‌کنند تا قند اضافی را دفع کنند. با کم شدن مایعات بدن، ممکن است عطش به شما دست دهد و همین باعث می‌شود آب بیشتری بنوشید. بنابراین چرخه بی‌پایان ادرار کردن و نوشیدن مایعات ادامه می‌یابد.
با این توضیحات، حالا می‌دانید که چرا تکرر ادرار و عطش داشتن، از علایم مهم دیابت نوع 2 هستند؛ به ویژه در مراحل ابتدایی بیماری!
2- نیاز فوری به ادرار کردن
علاوه بر ادرار بیش از حد، شاید با بی‌اختیاری ادرار یا احساس نیاز شدید به دستشویی رفتن مواجه شوید؛ اما میزان ادرار خروجی بسیار کم باشد. البته این می‌تواند نشانه‌ای از عفونت مجاری ادراری باشد، به ویژه در زنان؛ ولی یکی از علائم رایج دیابت نوع 2 هم است.
3- خشکی شدید دهان
همان‌طور که اشاره شد، ادرار کردن باعث کم‌آبی بدن و بروز احساس عطش می‌شود. قند اضافی در بدن افراد مبتلا به دیابت نوع 2 این عطش را تشدید هم می‌کند. در نتیجه حس می‌کنید دهانتان همواره خشک و بدون بزاق است؛ نوشیدن هر مقدار آب هم این حس ناخوشایند را برطرف نمی‌کند.
خشکی دایمی دهان می‌تواند به پوسیدگی دندان و بروز بیماری‌های لثه نیز منجر شود.
4- تغییرات عجیب در قوه بینایی
افراد مبتلا به دیابت می‌توانند «شبکیه رنجوری» را هم تجربه کنند؛ شرایطی که به گفته‌ی انجمن اپتومتریک آمریکا، باعث صدمه شبکیه چشم در دراز مدت می‌شود؛ اما علت چیست؟
گلوکز مازاد در خون، به تمام رگ‌های خونی ریز بدن آسیب وارد می‌کند؛ از جمله آن‌هایی که در چشم وجود دارند. نتیجه اینکه رگ‌های چشم دچار پارگی و نشتی می‌شوند؛ این عارضه به تاربینی یا مشکل در تمرکز می‌انجامد.
البته شاید رگ‌های خونی جدید در شبکیه به وجود بیاید؛ اما چون آنها تازه‌اند، مستعد نشتی مجدد هستند و در این صورت، بافت چشم متورم می‌شود. اگر دیابت نوع 2 بدون درمان رها شود، حتی خطر از بین رفتن بینایی هم وجود دارد.
5- اشتهای سیری ناپذیر
اگر غذای پرملاتی می‌خورید و باز هم احساس گرسنگی می‌کنید، شاید دیابت نوع 2 داشته باشید. زیرا وقتی که بدن نسبت به انسولین مقاومت نشان می‌دهد، از رسیدن گلوکز به سلول‌ها و تامین انرژی آنها جلوگیری به عمل می‌آید؛ چیزی که فلسفه غذا خوردن است. بنابراین، مغز و عضلات بدن سیگنال گرسنگی ارسال می‌کنند.
6- کج‌خُلقی و خستگی همیشگی
افزایش قند خون پس از غذا خوردن، می‌تواند به خستگی مفرط شما منتهی شود؛ زیرا گلوکز به خوبی در بدنتان فرآوری نمی‌شود. کم‌آبی بدن نیز خود را با بروز احساس خستگی نشان می‌دهد. همچنین، اگر این علایم با تکرر ادرار و خشکی دهان همراه باشند، خواب و استراحت هم مختل می‌شود و همین امر بر شدت خستگی و کج‌خلقی می‌افزاید.
از سوی دیگر، نوسان میزان قند خون نیز به طور مستقیم خلق و خوی شما را تغییر می‌دهد. تمام این‌ها، به افزایش استرس منجر می‌شود و عاملی مضاعف برای بالا رفتن سطح قند خون!
7- التیام دیرهنگام زخم‌ها یا دچار شدن به عفونت‌های مکرر
دیابت می‌تواند روی گردش خون هم تاثیر بگذارد؛ طوری که سرعت حرکت خون را درون بدن، کاهش دهد. در این صورت، بدن شما کار سخت‌تری برای تامین خون تازه و ایمن‌سازی سلول‌ها در مواقع نیاز دارد.
به صورت کلی، بالا رفتن خارج از کنترل قند خون، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. بنابراین در برخی از مبتلایان به دیابت نوع 2، زخم‌ها مشکل‌ساز می‌شوند و انگار اصلا التیام پیدا نمی‌کنند.
همچنین احتمال بروز انواع عفونت نیز افزایش می‌باید؛ زیرا از کمیت یا کیفیت کار سلول‌هایی که مسئول رسیدگی به عفونت‌ها هستند، کاسته می‌شود.
8- نوسان وزن بدون دلیل مشخص
بدن هر شخص، نیازهای خاص خود را دارد؛ بنابراین وزن لزوما معیار دقیق برای تشخیص سلامت هر شخص نیست. اما کاهش یا افزایش قابل توجه وزن، می‌تواند یکی از نشانه‌های دیابت نوع 2 باشد؛ آن هم به چند دلیل!
نخست اینکه بسیاری از علایم پیش‌تر ذکر شده (گرسنگی، کم‌آبی بدن، خستگی، کج‌خلقی، مشکلات خواب) اشتهای شما را کم یا زیاد می‌کنند؛ چیزی که به تغییر وزن می‌انجامد.
از طرفی، وقتی که انسولین نمی‌تواند گلوکز را به سمت سلول‌های بدن هدایت کند، بدن ناگزیر است برای تامین انرژی، عضله یا چربی ذخیره شده را بسوزاند. پس لاغر شدن را یکی از نشانه‌های اولیه دیابت نوع 2 بدانید.
9- بروز علایم پوستی از قبیل خارش یا تغییر رنگ
عجیب اینکه دیابت نوع 2 می‌تواند تاثیر قابل توجهی روی پوست داشته باشد. از علایم پوستی سطح بالای قند خون باید به این موارد اشاره کنیم:
- خشکی شدید و خارش پوست: عفونت و گردش خون ضعیف هم با این مورد در ارتباط هستند.
- سخت و ضخیم شدن پوست: این شاید در هر نقطه‌ای از بدن بروز پیدا کند؛ گویی که پوست شما شبیه پوست پرتقال شده است.
- نكروبیوزیس لیپوئیدیكا (Necrobiosis lipoidica): ابتدا با ورم‌های جوش-مانند بروز پیدا می‌کند. در این وضعیت، پوست متمایل به زرد، قرمز یا قهوه‌ای می‌شود. سخت شدن آن قسمت و قابل رویت بودن رگ‌ها در ناحیه آلوده، دیگر علایم قابل ذکر هستند.
- آکانتوز نیگریکانس (Acanthosis nigricans): این ضایعه پوستی را می‌توان نخستین زنگ خطر دیابت نامید؛ چرا که از وجود مقدار زیاد انسولین در خون ناشی می‌شود. از علایم آن باید به پوست تیره و مخملی-مانند در آرنج‌ها، زانوها، بند انگشتان و گردن اشاره کنیم.
- تاول زدن: در برخی از مبتلایان به دیابت، به طور ناگهانی تاول روی پوست ظاهر می‌شود؛ هر چند که نادر است و معمولا بدون درد. شاید فقط یک تاول بزرگ داشته باشد؛ یا چندین تاول نزدیک به هم؛ یا حتی هر دو!
- عفونت یا زخم‌های باز: همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، دیابت نوع 2 با تاثیر منفی روی سیستم ایمنی، می‌تواند افراد را مستعد عفونت کند یا خوب شدن زخم آنها را به تاخیر بیندازد. به طور خاص در مورد عفونت‌های پوستی؛ ناحیه درگیر دردناک، داغ و متورم می‌شود. ممکن است خارش و سوزش هم احساس کنید یا با تاول‌های کوچک و خروج چرک سفید مواجه شوید.
- زایده‌های گوشتی (Skin tags): این مورد تا حدی مرموز است؛ زیرا روی پوست بسیاری از افراد فاقد دیابت هم این زایده‌های منگوله-مانند بی‌‌ضرر، موسوم به Skin tags به وجود می‌آید. اما اگر تعدادی زیادی از آنها را روی پلک چشم، گردن، زیر بغل یا کشاله ران خود دارید؛ باید به وجود مقدار زیادی انسولین در خون خود مشکوک شوید.
10- احساس کرختی یا سوزش مخصوصا در پا
همه ما طعم کرختی یا سوزنی شدن بعضی از قسمت‌های بدن را چشیده‌ایم؛ مثلا وقتی که برای مدت زیادی در پوزیشن بدی می‌نشینیم. اما بر اساس اعلام انجمن دیابت آمریکا، تقریبا نیمی از مبتلایان به این بیماری نوعی از آسیب عصبی را تجربه می‌کنند.
قدن خون بالا، می‌تواند عملکرد اعصاب را مختل کند و به بروز علایمی همچون کرختی، بی‌حسی، سوزش و درد منجر شود؛ بیشتر هم در پاها و گاهی اوقات در دست‌ها!
اگر این ادامه‌دار باشد، می‌تواند آسیب دایمی عصب‌ها را به دنبال داشته باشد؛ تا جایی که بیمار دچار مشکلات گوارشی، مشکلات حرکتی، درد مفاصل یا حتی فلج شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
همانند پیش‌دیابت، مهم‌ترین عامل خطر دیابت نوع دوم، پیشینه خانوادگی است. پس اگر خودتان هیچ یک از علایم را ندارید اما ابتلا به این بیماری در خانواده‌تان سابقه داشته است، باید این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید تا بهترین روش را برای زیر نظر داشتن شما طراحی کند.
اگر علایم بیماری را دارید، باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید و آزمایش بدهید. این شامل تست قند خون ناشتا برای سنجش لحظه‌ای قند و یک تست A1C می‌شود که میانگین سطح قند را در یک دوره سه ماهه اندازه‌گیری می‌کند.
دیابت نوع 2 به عنوان یک بیماری مادام‌العمر در نظر گرفته می‌شود و درمان قطعی ندارد؛ اما قابل کنترل است و بیماران می‌توانند قند خون خود را در سطح نرمال نگه دارند. از این رو تشخیص به موقع، حیاتی است؛ هر چه زودتر این بیماری را شناسایی کنید، بهتر می‌توانید با آن مقابله نمایید.
برای کنترل دیابت نوع 2 نه تنها دارو، بلکه تغییر سبک زندگی هم حائز اهمیت است. مثلا تغییر رژیم غذایی و رصد کردن دایمی قند خون باید در دستور کار قرار بگیرد. همچنین باید شرایط لازم را برای فعالیت بدنی بیشتر، کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب فراهم کنید.
پس با وجود اینکه کاهش کربوهیدرات دریافتی می‌تواند در کنترل دیابت نوع دوم موثر باشد؛ اما این فقط یک بخش از استراتژی بزرگ‌تری است که برای پیشگیری از بروز مشکلات وخیم‌تر اتخاذ می‌شود.