قبل از اولین اپل آیفون در سال 2007، یک آیفون قدیمیتر در کار بوده که احتمالاً تاکنون دربارهاش نشنیدهاید! در ادامه به آیفون 1998 میپردازیم.
اپل با ارائه اولین آیفون در سال 2007 انقلابی در حوزه فناوری به پا کرد؛ دستگاهی که به گفته استیو جابز در رویداد معرفی آن، آیپاد با کنترل لمسی، گوشی همراه و ارتباط اینترنتی را با یکدیگر ادغام میکرد. با این حال، پیشتر شرکتی با نام «اینفوگیر» (InfoGear) تلفنی را ساخته بود که این امکان را برای کاربران فراهم میکرد تا از ایمیل خود استفاده کنند و به نسخه اولیه اینترنت متصل شوند. جالب است بدانید نام این تلفن نیز آیفون بود.
به گفته «برایان مککالو» (Brian McCullough) در Internet History Podcast، شرکت آمریکایی «نشنال سمیکنداکتر» (National Semiconductor) مهندسان «هایم بندلک» (Chaim Bendelac)، «روون مارکو» (Reuven Marko) و «یوال شاهار» (Yuval Shahar) را به خدمت گرفت تا روی نمونه اولیه محصولی کار کنند که بتواند نقش یک تلفن و در عین حال، دستگاهی برای اتصال به اینترنت را داشته باشد. این دستگاه همان آیفون 1998 بود که اولین نمونه از آن، یک پردازنده 8 بیتی مشابه پردازنده دستگاههای فکس را با یک صفحه نمایش ترکیب میکرد.
آیفون 1998؛ آینده ارتباطات
پروژه آیفون 1998 که Project Mercury نام داشت، به سرمایهداری با نام «رابرت آکرمن» (Robert Ackerman) ارائه شد. وی طی مطلبی در بلاگی گفته است که این دستگاه نمایانگر نسل جدیدی از دستگاهها بعد از رایانههای شخصی بود که فعالان حوزه فناوری در آن زمان، پیشبینی میکردند در آینده وارد بازار خواهد شد.
آکرمن که نسبت به Project Mercury بسیار مشتاق بود، باید «گیلبرت آملیو» (Gilbert Amelio)، مدیر عامل وقت نشنال سمیکنداکتر را به فروش این پروژه به خودش متقاعد میکرد و نهایتاً یک استارتاپ با نام InfoGear Technology Corporation بر پایه این پروژه تاسیس شد.
اتفاقاً آملیو در آن زمان عضو هیئت مدیره شرکت اپل هم بود. وی بعداً مدیر عامل این شرکت شد و همچنین نکست کامپیوتر را استیو جابز خرید و او را بهعنوان مشاور به اپل برگرداند تا در آخر جابز جایگاه او را از آن خود کند.
طراحی آیفون 1998
از همان روزهای اول، نام آیفون بر اساس ایده «تلفن اینترنتی» (Internet Phone) و «تلفن اطلاعات» (Information Phone) و در پیروی از شیوه نامگذاری پرطرفدار آن زمان، برای Mercury Project انتخاب شد.
آکرمن میخواست استفاده از آیفون 1998 حتی برای سالمندان، مثل خودپردازها آسان و در دسترس باشد. وی شرکت طراحی صنعتی آمریکایی «فراگ دیزاین» (Frog Design) را خریداری کرد که پیشتر چند کامپیوتر مک را طراحی کرده بود. مدل اصلی آیفون 1998 از یک تاچاسکرین LCD سیاه و سفید 7 اینچی و یک کیبورد کشویی بهره میبُرد و با قیمت بسیار بالای 500 دلاری عرضه شد. فقط صفحه نمایش این دستگاه 80 دلار قیمت داشت و ضمناً 20 دلار بهعنوان هزینه دسترسی به اینترنت از خریداران دریافت میشد.
آیفون 1998 بهخاطر چند ویژگی پدر گوشیهای هوشمند امروزی به شمار میرود. این تلفن دارای صفحه لمسی خازنی بود که استفاده از آن را برای کاربران راحت میساخت. بهعنوان مثال، آیفون 1998 بهصورت خودکار شمارههای تلفن در وبسایتها را هایلایت میکرد و کاربران میتوانستند با فشردن روی شمارهها، با آنها تماس برقرار کنند. همچنین هرچند این دستگاه در آن زمان فاصله زیادی تا ارائه تماسهای ویدئویی داشت، ولی پیامهای صوتی را روی صفحه به نمایش در میآورد و از دکمهای برخوردار بود که از طریق آن امکان تماس با فرستنده وجود داشت.
نمونه اولیه پردازش ابری
آیفون 1998 اینفوگیر، از لحاظ فنی هم شبیه به آیفون اپل بود و در طراحی آن عمدتاً سه کاربرد در نظر گرفته شده بود؛ تماس تلفنی، ارسال و دریافت ایمیل و جستوجو در اینترنت. این دستگاه آیکونهایی را برای کاربر به نمایش میگذاشت که هر کدام به یکی از کاربردهای آن اختصاص داشت. با این وجود، این شرکت روی این نکته تاکید داشت که آیفون 1998 جایگزین رایانههای شخصی مرسوم نیست بلکه میتواند بهعنوان یک دستگاه فرعی کنار آنها مورد استفاده قرار بگیرد.
از آنجا که نسخه تجاری آیفون 1998 تنها از یک رم 1 مگابایتی و پردازنده 16 بیتی برخوردار بود، اینفوگیر بخش قابل توجهای از پردازش را در سرورهای خود انجام میداد و این را میتوان شروعی بر پردازش ابری دانست. علاوه بر تمام موارد مذکور، این آیفون نقشه، اطلاعاتی درباره فیلمها و محتویاتی از مجلههایی مثل تایم، مانی و… را به کاربر ارائه میداد.
شکایت سیسکو از اپل
آکرمن و اینفوگیر به دنبال توسعه دستگاهی بهتر با صفحه نمایش رنگی، قابلیت ویدئو کنفرانس و فناوری «صدا روی پروتکل اینترنت» (Voice Over Internet Protocol یا به اختصار VoIP) بودند. دومین آیفون اینفوگیر اگرچه با این پیشرفتهای کلیدی همراه نبود، یک کیبورد بهتر و همچنین یک خط تلفن جداگانه داشت تا مانعی برای کاربر جهت استفاده همزمان از اینترنت و تلفن وجود نداشته باشد.
آیفون اینفوگیر از همه جهات جلوتر از زمان خود بود و به همین دلیل، هرچند موفق به فروش بیش از 100 هزار واحد در طول عمر خود شده بود، هیچوقت نتوانست بین عموم مردم فراگیر شود.
با این حال، شرکت سیسکو که متوجه ظرفیتهای آن شده بود، در مارچ 2000 اینفوگیر را با قیمت 300 میلیون دلار خریداری کرد. سپس شرکت تولیدکننده محصولات سختافزاری نتورک «لینکسیس» (Linksys) و شرکت سازنده دوربین فیلمبرداری «فلیپ» (Flip) را تصاحب کرد و در سال 2006 تلفنهای آیفون لینکسیس را به عرضه رساند.
یک سال بعد، اپل از اولین آیفون خود رونمایی کرد و سیسکو نیز تصمیم به شکایت از این شرکت گرفت. آدام لشینسکی در کتاب «درون سازمان اپل» نوشته که این پرونده با روشهای خاص استیو جابز برای مذاکره، ختم به خیر شد.
آیپد اصلی!
با این وجود، نکته عجیبتر که نمیتوان آن را تصادفی دانست، این است که سیسکو نیز نام سیستم عامل خود را IOS گذاشته بود که مخفف Internet Operating System (سیستم عامل اینترنت) بود. اپل نام سیستم عامل معروف خود را سال 2010 به iOS تغییر داد. البته از گذشته درس گرفته بود و قبل از هرگونه اعلام رسمی، اطمینان حاصل کرده بود که علامتهای تجاری مورد نظرش هیچ مانعی پیش روی خود ندارند.
جالبتر از همه اینها، این است که اینفوگیر، سازنده آیفون 1998، همچنین محصولی با نام آیپد ساخته بود! این دستگاه هرگز بهعنوان یک محصول تجاری روانه بازار نشد ولی هدف از طراحی آن پاسخگویی به نیاز برخی از کاربران به یک دستیار شخصی دیجیتال با یک تاچاسکرین، کیبورد، قلم و اتصال بیسیم بود.
جدا از تمام نکاتی که میتوان از این داستان برداشت کرد، باید به این نکته عجیب توجه داشت که اگر مدیر عامل اپل در آن زمان، استیو جابز را دوباره به این شرکت نمیاورد و در آخر جابز مدیریت اپل را در دست نمیگرفت، آیا امروز همچنان مشتاقانه منتظر عرضه آیفون 14 بودیم؟