خداحافظ بلک بری و ممنون به خاطر کیبوردهای دوست داشتنی گوشی‌هایت

با به پایان رسیدن عمر گوشی‌ های کلاسیک بلک بری می‌خواهیم مروری بر محصولات خاطره‌انگیز این برند محبوب داشته باشیم. گوشی های بلک بری به خاطر کیبورد و امنیت بالای خود محبوب بودند.

هفته گذشته بود که خبر رسید عمر گوشی های کلاسیک بلک بری به پایان رسیده است و همه‌ دستگاه‌های تولید شده این شرکت تا پیش از روی آوردن به اندروید از تاریخ ۱۴ دی ماه از کار خواهند افتاد. این گوشی‌ها دیگر نمی‌توانند به اینترنت دسترسی داشته باشند، پیام بفرستند و تماس برقرار کنند. حتی امکان دسترسی به تماس اضطراری را هم ندارند.

این نقطه پایانی برای یک تاریخچه نسبتا درخشان بود که از اولین گجت‌های این شرکت در بیش از دو دهه قبل آغاز شد. محصولات بلک بری به خاطر کیبورد‌های QWERTY، سیستم ارسال پیام فوری و رویکرد بیزینس محور خود در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی از محبوبیت خوبی برخوردار بودند.

نگاهی به گوشی های خاطره انگیز بلک بری

گوشی‌های بلک بری سیستم عامل اختصاصی خود را داشتند و از اپلیکیشن‌های مختلف پشتیبانی می‌کردند؛ اما با این وجود BlackBerry نتوانست خود را با عصر جدید گوشی‌های هوشمند وفق دهد. البته این شرکت بهبود‌هایی را در نرم افزار و سخت افزار خود ایجاد کرد، ولی آنها برای رقابت با اندروید و iOS کافی نبودند.

در نهایت در اقدامی دیر هنگام بلک بری تصمیم گرفت سیستم عامل خود را کنار بگذارد و به جای آن از اندروید استفاده کند؛ کاری که نتیجه آن سپردن بخش گوشی‌های این شرکت به TCL شد. البته پیش از این اتفاقات این شرکت در تلاش برای رقابت با اندروید، iOS و البته ویندوزفون سیستم عامل بلک بری 10 را توسعه داده بود که از صفحه لمسی به خوبی پشتیبانی می‌کرد.

بلک بری Z10 اولین گوشی عرضه شده با این سیستم عامل جدید بود که در آن مشخصه اصلی گوشي‌ های بلک بری یعنی کیبورد آنها حذف شده بود. این یک گام مهم برای این شرکت تلقی میشد؛ زیرا حتی نام بلک بری (به معنی تمشک)‌ از کیبورد گرفته شده بود. در واقع شکل دکمه‌های کیبورد یادآور تمشک بود.

البته این اولین باری نبود که بلک بری چنین کاری را امتحان می‌کرد. بلک بری استورم را به خاطر دارید؟ شرکت سازنده مصمم بود که حس کیبورد فیزیکی را حفظ کند و به همین خاطر در زیر صفحه نمایش از فناوری SurePress استفاده کرده بود که سبب میشد با فشردن نمایشگر حس کلیک کردن را تجربه کنید. این ایده که کل نمایشگر همچون یک دکمه فیزیکی بزرگ باشد، خوب نبود و نتوانست موفق شود.

به طور کلی سیستم عامل بلک بری 5 همانند سیمبین برای نمایشگر‌های لمسی طراحی نشده بود و شاید یکی از دلایل عدم موفقیت این گوشی نیز همین بود. سپس نوبت به Storm 2 رسید. بلک بری در این گوشی دکمه فیزیکی را حذف کرده بود؛ اما همچنان با فشردن نمایشگر حس کلیک کردن به شما منتقل میشد. این ایده نیز با شکست مواجه شد و نتوانست نظر مثبت کاربران را به خود جلب کند.

چند سال بعد، شرکت کانادایی رویکرد متفاوتی را با سری Bold Touch در پیش گرفت. در این گوشی‌ها همچنان کیبورد QWERTY دیده میشد؛ اما پشتیبانی از صفحه لمسی نیز به آنها اضافه شده بود. سری بولد تاچ به سیستم عامل بلک بری 7 مجهز شده بودند که می‌توان آن را آخرین نسخه از سیستم عامل اولیه بلک بری دانست.

اما در این گوشی‌ها نیز خیلی به صفحه لمسی توجه نشده بود. البته نمایشگر ۲.۸ اینچی آنها نیز آنچنان توانایی رقابت با گوشی‌های تمام لمسی سال 2011 را نداشت. چند مدل تمام صفحه از سری Curve و Torch نیز روانه بازار شدند؛ اما آنها هم در جلب نظر کاربران ناکام ماندند.

با به بن‌بست رسیدن BlackBerry OS 7، شرکت کانادایی تصمیم گرفت که تمرکز خود را روی سیستم عامل بلک بری تبلت بگذارد. این سیستم عامل بر پایه سیستم عامل تازه خریداری شده QNX بود و برای تعامل لمسی طراحی شده بود. سیستم عامل جدید بلک بری برای اولین بار در سال 2010 با رونمایی از BlackBerry Playbook روانه بازار شد.

به جز ارائه یک نسخه 3G در سال 2011 و یک نسخه 4G LTE در سال 2012، بلک بری دیگر هرگز هیچ تبلتی تولید نکرد. سیستم عامل بلک بری 10 نیز که پیش‌تر به آن اشاره کردیم بر پایه QNX بود و می‌توان حتی آن را نسخه بهبود یافته تبلت او اس دانست. در واقع بعد‌ها پلی بوک‌ها نیز آپدیت بلک بری 10 را دریافت کردند.

در سال 2013، بلک بری در کنار Z10 از گوشی بلک بری Q10 نیز رونمایی کرد. این گوشی میان رده با کیبورد QWERTY همراه شده بود تا در صورتی که جدیدترین گوشی لمسی این شرکت همانند دفعات قبل شکست بخورد، هنوز کاربران وفادار این برند گزینه‌ای جذاب را پیش روی خود داشته باشند.

چند ماه پس از Q10، نسخه ارزان‌تری از آن با نام Q5 روانه بازار شد.

شاید بتوان نقطه اوج تلاش‌های بلک بری در این بازه زمانی را معرفی Z30 در اواخر ۲۰۱۳ دانست. این گوشی با یک نمایشگر بزرگ ۵ اینچی امولد (در مقایسه با نمایشگر ۴.۲ اینچی Z10)، تراشه سریع‌تر اسنپدراگون S4 پرو، باتری بزرگتر و برخی بهبود‌های دیگر همراه شده بود.

حالا نوبت به یکی از عجیب‌ترین گوشی های بلک بری یعنی مدل پاسپورت می‌رسد. چند گوشی مربعی با نسبت تصویر ۱:۱ را به خاطر دارید؟ بله هر دو مدل Q10 و Q5 نیز با همین نسبت صفحه عرضه شده بودند؛ اما هیچکدام از آنها تا این اندازه بزرگ نبودند. عرض پاسپورت به ۹۰.۳ میلی‌متر می‌رسید و به همین خاطر نگه داشتن آن در دست کار راحتی نبود.

بدتر از همه اینکه با وجود ابعاد بزرگ تنها از یک نمایشگر ۴.۵ اینچی بهره می‌برد که حتی از گلکسی S5 نیز کوچک‌تر بود. البته یکی از دلایل بزرگ بودن گوشی کیبورد QWERTY زیر نمایشگر بود. این کیبورد نسبتا عریض بود و به شما اجازه می‌داد با دو انگشت شست خود تایپ کنید.

هرچند که از طرفی کوچک هم محسوب میشد؛‌ زیرا در کنار ۲۶ حرف انگلیسی، فقط شاهد دکمه‌های Space، Enter و Delete بودیم و برای وارد کردن اعداد مجبور بودید که از صفحه لمسی استفاده کنید. در این میان موتور پیشنهاد کلمه بلک بری نیز با عملکرد عالی خود و استفاده از یک ترفند جالب، تجربه تایپ کردن را لذت‌بخش‌تر از قبل می‌کرد.

کیبورد گوشی بلک بری پاسپورت به لمس حساس بود که یعنی می‌توانستید از آن به عنوان تاچ‌پد برای حرکت دادن نشانگر متن استفاده کنید. در رابطه با قابلیت پیشنهاد کلمه نیز، تنها کافی بود که انگشت خود را روی کیبورد و زیر کلمه پیشنهادی مورد نظر بکشید، تا پذیرفته شود.

طراحی منحصر به فرد پاسپورت کاربر را مجبور به استفاده از دو دست می‌کرد و به همین خاطر نیز بیشتر یک تبلت بود تا گوشی. این گجت بلک بری نیز فروش چندان خوبی را تجربه نکرد. حالا بیایید به گوشی بلک بری پریو بپردازیم. پریو اولین گوشی بلک بری با سیستم عامل اندروید و به نوعی آخرین گوشی این شرکت بود.

البته پس از آن نیز مدل‌هایی همچون DTEK50 و DTEK60 روانه بازار شدند؛‌ اما این گوشی‌ها با همکاری TCL ساخته شده بودند و در مدل‌های بعدی نیز طراحی و ساخت به طور کلی توسط TCL انجام شد. در واقع بلک بری DTEK60 نسخه تغییر یافته گوشی TCL Alcatel Idol 4S بود.

به پریو برگردیم. این گوشی در واقع همان ایده مدل پاسپورت را به شکل صحیح ارائه می‌داد. Priv دارای یک نمایشگر ۵.۴ اینچی امولد با نسبت تصویر ۱۶ به ۹ بود و از یک کیبورد کشویی QWERTY بهره می‌برد. با وجود عرض ۷۷.۲ میلی‌متری نمي‌توان آن را باریک دانست، ولی امکان استفاده و نگه داشتن آن با یک دست وجود داشت.

سیستم عامل بلک بری 10 نیز از برنامه‌های اندرویدی پشتیبانی می‌کرد؛ اما این قابلیت هیچ وقت آنچنان خوب عمل نکرد. همچنین کاربران برای دانلود برنامه به فروشگاه‌های نرم افزاری شخص ثالث مثل آمازون اپ استور متکی بودند. حالا پریو عرضه شده بود که در دل خود اندروید ۵.۱ را داشت و به راحتی می‌توانست به فروشگاه نرم افزاری گوگل پلی دسترسی پیدا کند.

علاوه بر اینها بلک بری این گوشی را با سرویس‌ها و قابلیت‌های امنیتی خود تقویت کرده بود. اگرچه این قابلیت‌ها جذابیت روز‌های اوج بلک بری را نداشتند. رابط کاربری این گوشی نیز تفاوت چندانی با اندروید خام نداشت؛ هرچند که بلک بری تلاش کرده بود برخی از بهترین قابلیت‌های سیستم عامل منسوخ خود مثل بلک بری هاب را به این گوشی بیاورد.

شرکت کانادایی تماس‌ها، پیام‌ها و BBM مسنجر را در قالب یک برنامه ارائه کرده بود؛ اما از آنجایی که دنیا به سمت واتس‌اپ و دیگر برنامه‌های مشابه رفته بود، هاب دیگر آنچنان جذاب و قدرتمند‌ به نظر نمی‌رسید. چندین سال پیش بسیاری از کاربران از BBM استفاده می‌کردند؛ اما از آنجایی که این پیام‌رسان به گوشي‌های بلک بری وابسته بود، به خاطر کاهش سهم بازار این شرکت آسیب دید.

در سال 2013 نیز که BBM برای اندروید و iOS عرضه شد، دیگر کمی دیگر شده بود. همکاری بلک بری و TCL هم در شهریور ۹۹ به پایان رسید و بدین ترتیب دیگر گوشی دیگری با نام بلک بری روانه بازار نشد. در حال حاضر شرکتی به نام Onward Mobility وعده داده که گوشی های جدید بلک بری را با کیبورد QWERTY معرفی کند؛ اما تاکنون هیچ گوشی هوشمندی را عرضه نکرده است.

بنابراین تنها چیزی که از بلک بری برایمان باقی مانده، خاطرات گوشی‌ های کلاسیک این برند است که برخی از آنها فوق‌العاده بودند و برخی دیگر نیز خیلی عجیب به نظر می‌ٰرسیدند.