شهر اهواز که مرکز استان خوزستان است، در جنوب غربی ایران واقع شده است. طبق آخرین سرشماری در سال 1395، جمعیت این استان 4 میلیون و 711 هزار نفر بوده است که 1 میلیون و 184 هزار نفر آنها در مرکز این استان یعنی شهر اهواز ساکن هستند. شهر اهواز با مساحت 18650 هکتار، رتبه چهارم را در بین کلانشهرهای ایران دارد.
استان خوزستان در حوزه بیکاری و مهاجرت، از استانهای آسیبپذیر در ایران محسوب میشود؛ بهطوریکه نرخ بیکاری این استان در سال 1399 رقم 15.3 درصد و در سال 1400 این رقم به 13.1 درصد رسیده است. همچنین در سال 1398 نرخ بیکاری جمعیت 18 تا 35 ساله، 17.9 درصد بوده است.
در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل وضعیت کاریابی شهر اهواز و مقایسه آن با دیگر استان های کشور بپردازیم. همچنین نرخ اشتغالزایی و بیکاری در این استان را بهطور دقیقتری بررسی خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید.
نرخ بیکاری و اشتغالزایی استان خوزستان
نرخ بیکاری شهرستانهای استان خوزستان نسبت به مناطق شهری مانند اهواز بسیار بیشتر است و به دنبال آن نرخ مهاجرت از روستا به شهرها نیز بالاتر است؛ به طوری که در سالهای اخیر جمعیت روستاهای خوزستان رشد منفی داشته است. در سال 1399 نرخ بیکاری استان خوزستان برای جمعیت 18 تا 35 ساله، 9.6 درصد گزارش شده است. همچنین در همین سال 1.7 میلیون نفر از جمعیت 18 تا 35 ساله خانم و آقا بیکار بودهاند که 1.2 میلیون نفر آنها را مردان تشکیل دادهاند. در سال 1400 نرخ بیکاری به رقم 13.1 درصد رسیده است که از نرخ بیکاری کل کشور (8.8 درصد) بسیار بالاتر است و به گفته استاندار خوزستان این نرخ در برخی از مناطق استان خوزستان بالاتر از 50 درصد است.
در استان خوزستان نرخ اشتغالزایی از وضعیت خوبی برخوردار نیست؛ به طوری که بسیاری از مردمی که در حاشیههای شهر اهواز ساکن هستند، روی به دستفروشی آوردهاند و دیگر خبری از کاریابی و استخدام در سازمانهای دولتی و خصوصی در این مناطق نیست. دلیل این موضوع هم میتواند مربوط به صنایع توسعه نیافته در شهر اهواز و استان خوزستان و سکونت افراد غیر بومی باشد.
استان خوزستان در بسیاری از حوزهها مانند نفت، کشاورزی و شیلات ظرفیت اشتغالزایی دارد و اگر به خوبی روی این صنایع سرمایه گذاری شود، میتوان نرخ بالای بیکاری را در خوزستان کاهش داد. در کل، برخی از مهمترین دلایل نرخ بالای بیکاری در این استان عبارتاند از:
- عدم توجه به صنایع کوچک و متوسط در حوزه نفت و گاز و صنایع دریایی و شیلات
- تعطیلی کارخانجات به دلیل عدم توسعه برخی از صنایع پتروشیمی در استان
- افزایش تعداد فارغالتحصیلان دانشگاهی غیرمتخصص
- کم شدن مشاغل کشاورزی به دلیل مهاجرت بالای جمعیت روستاها به شهرها
نرخ مشارکت اقتصادی استان خوزستان و شهر اهواز
تعریف نرخ مشارکت اقتصادی نسبت جمعیت فعال (شاغل و بیکار) به جمعیت در سن کار است. بر اساس آمار سال 1399، نرخ مشارکت اقتصادی استان خوزستان 39.9 درصد بوده است که این نرخ برای مناطق شهری 38.8 درصد و مناطق روستایی 43.9 درصد است. این در حالی است که در همین سال نرخ مشارکت اقتصادی کل کشور 41 درصد بوده است.
همچنین بر اساس آخرین آمار در سال 1399 از نرخ اشتغالزایی بخشهای مختلف استان خوزستان نتایج زیر به دست آمده است:
سهم اشتغال در بخش کشاورزی | سهم اشتغال در بخش خدمات | سهم اشتغال در بخش صنعت |
17 درصد | 49.2 درصد | 33.7 درصد |
با اينکه استان خوزستان، قطب اصلی کشاورزی به ويژه در زمينهی توليد محصولات زراعی است؛ اما ميزان اشتغال در حوزهی صنعت به دليل پالايشگاههای متعدد نفت و صنايع وابسته، خيلی بيشتر از کشاورزی است. همچنین در بخش خدمات، حوزهی بازرگانی بخش زيادی از نيروی انسانی خوزستان را به خودش اختصاص داده است که به دليل پايانههای مرزی متعدد با کشور عراق و بنادر آبی مهم آن است.
نرخ بیکاری خوزستان نسبت به سایر استانهای کشور چگونه است؟
برای بررسی وضعیت کاریابی شهر اهواز و مقایسه آن با دیگر استان های کشور بهتر است به نرخ بیکاری استانهای کشور در بهار سال 1400 نگاهی بیندازیم. در این سال، نرخ بیکاری کل کشور 8.8 درصد بوده است و در این بین، برخی از استانهای کشور نیز نرخ بیکاری تک رقمی را تجربه کردهاند. بر اساس آمار همین سال، استان خوزستان با نرخ بیکاری 13.1 درصد از 27 استان دیگر در کشور نرخ بیکاری بالاتری دارد و تنها استانهای چهارمحال و بختیاری، کرمانشاه، هرمزگان و یزد نرخ بیکاری بالاتری نسبت به اهواز دارند.
نرخ بیکاری این 4 استان در جدول زیر ارائه شده است:
استان | چهارمحال و بختیاری | یزد | کرمانشاه | هرمزگان |
نرخ بیکاری | 13.4 درصد | 14 درصد | 14.7 درصد | 16.6 درصد |
صنایع معروف شهر اهواز و استان خوزستان
استان خوزستان و شهر اهواز میزبان پالایشگاهها و کارخانجات زیادی در حوزههای نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد و… است که با استخدام نیروهای بومی توانستهاند نرخ بیکاری این استان را تا حدی کاهش دهند. یکی از این مراکز دولتی، پالایشگاه دوم خوزستان است که به تازگی راهاندازی شده است و نیروی انسانی آن تا به حال، به 6 هزار نفر رسیده است. در ادامه قصد داریم برخی از شرکتها و صنایع معروف را که دارای موقعیت شغلی فعال در اهواز هستند، به شما معرفی کنیم.
استخدام فولاد خوزستان
شرکت فولاد خوزستان بعد از فولاد مبارکه اصفهان دومین شرکت تولیدکننده فولاد خام در کشور است که در سال 1346 تاسیس و سال 1368 راهاندازی شد. فولاد خوزستان بزرگترین عرضهکننده شمش فولاد در کشور و اولین مجتمع تولیدکننده آهن و فولاد در کشور است.
این شرکت در خوزستان نقش پررنگی در اشتغالزایی افراد بومی ایفا کرده است. استخدام فولاد خوزستان از طریق آزمون استخدامی صورت میگیرد که شرایط آن به شرح زیر است:
- استخدام کارجویان برای مشاغل کارشناسی به پایین از شهرستانهای اهواز، کارون، حمیدیه و باوی
- استخدام کارجویان کارشناسی و بالاتر از نیروهای بومی استان خوزستان
- داشتن تابعیت ایران و اعتقاد به دین اسلام
- داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت
- سلامت کامل جسمی و روحی
- نداشتن سابقه محکومیت و عدم اعتیاد به مواد مخدر
شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب
شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب که در سال 1379 تاسیس شده است، بزرگترین زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران است که 80 درصد نفت خام و 16 درصد گاز کشور را تولید میکند. این شرکت دارای 9 مدیریت و بخش اصلی است که در هر یک از آنها نیازمند استخدام نیروی انسانی است. این بخشها عبارتاند از:
- تولید
- امور فنی
- امور مالی
- مهندسی و ساختمان
- منابع انسانی
- برنامهریزی تلفیقی
- عملیات غیر صنعتی
- تدارکات و امور کالا
- تعمیر، تکمیل و خدمات فنی چاهها
- تعمیرات تجهیزات صنعتی و ماشینآلات فرایندی
- خدمات ترابری و پشتیبانی
همچنین شرکتهای تابعه این شرکت شامل نفت و گاز کارون، نفت و گاز مارون، نفت و گاز گچساران، نفت و گاز آغاجاری و نفت و گاز مسجد سلیمان است. گفتنی است که استخدام این شرکت با برگزاری آزمون استخدامی صورت میگیرد که شرایط عمومی آن به شرح زیر است:
- تابعیت جمهوری اسلامی ایران و اعتقاد به دین اسلام
- نداشتن سو پیشینه کیفری و عدم اعتیاد به مواد مخدر
- داشتن سلامت کامل جسمی و روحی
- داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم برای آقایان
- حداکثر سن برای مدرک تحصیلی دیپلم 23 سال، کاردانی 26 سال، کارشناسی 30 سال و کارشناسی ارشد 34 سال (مدت زمان خدمت سربازی به شرط حداکثر سن اضافه میشود.)
شهرک صنعتی اهواز
در حاشیه شهر اهواز درمجموع 5 شهرک صنعتی قرار دارد که مهمترين شرکتها در اين شهرکهای صنعتی در حوزهی پتروشيمی، توليد محصولات پلاستيکی، صنایع فلزی و توليد محصولات غذايی فعاليت میکنند. فارغالتحصيلان رشتههای مهندسی شيمی، مهندسی صنايع، نفت و پتروشيمی، مهندسی مواد و متالوژی، مهندسی کشاورزی و مهندسی صنايع غذايی میتوانند برای آگهیهای استخدام و کاریابی اهواز در این صنایع که در انواع مختلف مانند دورکاری، پاره وقت و تمام وقت هستند، رزومه بفرستند.
پرگاس طب
پرگاس طب شرکتی خصوصی است که در زمینه تولید و توزیع محصولات آرایشی و بهداشتی فعالیت میکند و در سال 1388 تأسیس شده است. از اصلیترین محصولات این شرکت، میتوان به برند لافارر اشاره کرد. این شرکت شعبههای متعددی در سراسر ایران دارد که یکی از آنها واقع در شهر اهواز است. این شرکت با انتشار آگهیهای استخدامی در بخش خصوصی استان، در اشتغالزایی افراد بومی و غیر بومی اهواز نقش پررنگی داشته است.
گروه صنایع غذایی سولیکو کاله
گروه سولیکو کاله که در سال 1356 تأسیس شده است، رتبه 48 را در بین شرکتهای فعال در زمینه تولید مواد غذایی در جهان کسب کرده است. گروه سولیکو دارای 14 کارخانه و 25 برند مختلف در سرتاسر کشور است و در تمامی شهرهای ایران از جمله اهواز نمایندگی دارد. همچنین این شرکت محصولات خود را به بیش از 15 کشور جهان صادر میکند.
گروه صنعتی صباح
گروه صنعتی صباح که در سال 1379 تاسیس شده است، یکی از تولیدکنندگان بزرگ محصولات لبنی در ایران است که هر روزه 1000 تن محصول تولید میکند. این گروه صنعتی هماکنون بیش از 100 تن پنیرهای مختلف از جمله پنیر فتا در کشور تولید میکند. گفتنی است که گروه صنعتی صباح در بسیاری از نقاط مختلف کشور ازجمله استان خوزستان دارای شعبه است.
گروه صنعتی انتخاب
شرکت صنعتی انتخاب که در سال 1379 تأسیس شده است، تولیدکننده محصولات لوازم خانگی با نامهای اسنوا، دوو و بست است. این گروه صنعتی تاکنون برای بیش از 82 هزار نفر به صورت مستقیم و 12 هزار نفر به صورت غیر مستقیم اشتغالزایی کرده است. هماکنون این گروه صنعتی با داشتن 12 شرکت زیرمجموعه، از بزرگترین تولیدکنندگان لوازم خانگی در غرب آسیا محسوب میشود و در شهرها و استانهای مختلف ایران از جمله شهر اهواز فروشگاهها و نمایندگیهای زیادی دارد.
علاوه بر شرکتها و کارخانجاتی که تا اینجا نام برده شد، بسیاری از صنایع دیگر نیز در این استان اشتغالزایی ایجاد کردهاند. علاوه بر این، نباید نقش مشاغل خانگی را در اشتغالزایی استان خوزستان مخصوصا برای زنان و کاهش نرخ بیکاری نادیده گرفت.
زندگی در اهواز
اهواز که یکی از کلانشهرهای معروف کشور محسوب میشود، با بسیاری از شهرهای بزرگ کشور فاصله دارد و میتوان گفت راههای دسترسی آن چندان مناسب نیست. البته این نکته فراموش نشود که این شهر توسط راههای زمینی، ریلی و هوایی به آبادان، خرمشهر، بندر امام خمینی و ماهشهر راه دارد.
استان خوزستان از نظر آبوهوایی متفاوت است؛ به طوری که در بعضی مناطق آبوهوایی نیمهبیابانی، در برخی دیگر نواحی کوهستانی و در برخی دیگر به صورت شرجی است. هوای شهر اهواز بسیار آلوده است؛ بهطوریکه این شهر 8 برابر بیشتر از حد مجاز آلودگی دارد و دلیل آن هم گرد و غبار و آلودگی درون شهری به دلیل کارخانههای اطراف استان خوزستان است. همچنین حداکثر دما در تابستان در شهر اهواز 50.40 درجه سانتی گراد گزارش شده است.
قیمت هر متر مسکن در استان خوزستان در بالاترین مناطق آن مانند کیانپارس، 4 میلیون و 800 هزار تومان و در مناطق پایین آن مانند سپیدار، یک میلیون و 800 هزار تومان است.
حملونقل شهر اهواز به اتوبوسهای درون شهری و خطوط مترو محدود است و این در حالی است که تهویه اتوبوسها طبق گفته مردم خوزستان بسیار نامناسب است و تعداد این اتوبوسها نیز کم است. فرودگاه اهواز نیز یک فرودگاه تک بانده است و برخی از سفرهای خارجی به کشورهای مجاور از طریق این فرودگاه صورت میگیرد. همچنین روزانه 70 پرواز داخلی و خارجی در این فرودگاه انجام میشوند.
از جاذبههای دیدنی شهر اهواز و استان خوزستان میتوان به رود کارون، پل سفید، کاروانسرای معینالتجار، خانه ماپار، پل رنگین کمان و… اشاره کرد.
جمعبندی
شهر اهواز مرکز استان خوزستان است که در جنوب غربی کشور واقع شده است. این استان از نظر مساحت در رتبه چهارم بزرگترین استانهای کشور قرار دارد. خوزستان یکی از استانهایی است که نرخ بیکاری بالایی دارد و در بین 31 استان رتبه پنجم را در بالا بودن نرخ بیکاری (13.1 درصد در سال 1400) دارد. استانهای هرمزگان، کرمانشاه، یزد و چهارمحال و بختیاری به ترتیب در رتبه اول تا چهارم بالا بودن نرخ بیکاری در کشور قرار دارند.
سهم اشتغال در بخش کشاورزی استان خوزستان از دو بخش دیگر صنعت و خدمات کمتر است و دلیل آن هم مهاجرت بالای نیروی کار از شهرستانها به سمت شهرها در این استان است. دلایل بیکاری قشر جوان در این استان، نیاز بالای صنایع به نیروی متخصص، عدم توسعه کافی صنایع و استخدام افراد غیر بومی است که وضعیت بازار کار را برای شهروندان اهوازی نامناسب کرده است. بسیاری از صنایع و شرکتهای معروف در خوزستان مانند فولاد خوزستان، شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و صنایع غذایی کاله در بهبود نرخ بیکاری این استان نقش پررنگی ایفا کردهاند.
در این مطلب به بررسی وضعیت کاریابی شهر اهواز و مقایسه آن با دیگر استان های کشور پرداختیم که امیدواریم مطالعه آن برای شما مفید واقع شده باشد.