اگر روزی خطر برخورد سیارک های غول پیکر و خطرناک به زمین وجود داشته باشد، سیاره ما راه دفاعی خواهد داشت یا باید برای پایان حیات بشر آماده شویم؟
فیلم Don’t Look Up یکی از پرستارهترین فیلمهای هالیوود در سالهای گذشته است. موضوع این فیلم، درباره برخورد یک سیارک به سیاره زمین است. با این که پیام سازندگان این فیلم بیشتر هشدار درباره مواردی مانند گرمایش جهانی و جدی گرفتن حرف دانشمندان بوده اما مدتی پس از انتشار این ساخته جدید آدام مک کی از سرویس نتفلیکس، جستجوها درباره برخورد سیارک ها به زمین افزایش یافت. با این که ناسا اعلام کرده حداقل تا صد سال آینده خبری از برخورد سیارک و شهاب سنگهای خطرناک به زمین نخواهد بود اما اگر پیشبینی ناسا درست نباشد، ساکنان زمین چه سرنوشتی خواهند داشت؟
برای پاسخ به سوالات مردم درباره خطر برخورد سیارکی با سیاره زمین، ناسا توضیحات زیادی را ارائه کرده است. به تازگی ویدئویی توسط ناسا منتشر شده که در آن دکتر کلی فست، درباره احتمالات برخورد سیارک ها به زمین و اقدامات ناسا برای پیشگیری از این فاجعه بزرگ توضیح میدهد. پیش از هر چیز، دکتر فست اعلام کرد یکی از مهمترین مراحل، شناسایی سیارک خواهد بود. با این که در فیلم Don’t Look Up ناسا تا حدی به شکل یک سازمان بیخاصیت نمایش داده شد اما نقش این سازمان در حفظ امنیت ما در مقابل سیارکها، بسیار حیاتی است.
اولین و حیاتیترین اقدام، شناسایی شهاب سنگ یا سیارک است
با توجه به پیشرفت تکنولوژی، امکان پیشبینی برخورد سیارکها با استفاده از تلسکوپهای پیشرفته کار سختی نیست. برخورد سیارک به زمین، یک حادثه طبیعی قابل پیشگیری است و در صورتی که خطری ما را تهدید کند، احتمالا امکان پیشگیری کامل یا کم کردن خطر وجود داشته باشد. یکی از زیرمجموعههای ناسا Planetary Defense Coordination Office است. وظیفه این بخش، پیشبینی احتمال برخورد سیارکها و دیگر اجرام فضایی به سیاره ما است.
در فیلم Don’t Look Up مواردی وجود داشت که با واقعیت تضاد زیادی دارد. برای مثال، دانشمندان سازمانهای مانند ناسا میتوانند سالها و حتی دههها پیش از برخورد سیارکی به زمین، حتی محل دقیق برخورد را پیشبینی کنند. اما در این فیلم، بشر فرصت زیادی برای دفاع نداشت. این یعنی در واقعیت حتی اگر خطر برخورد سیارکها به زمین نیز وجود داشته باشد، ساکنان زمین چندین دهه برای مقابله با آن فرصت خواهند داشت.
البته این به معنای اقدام سریع علیه تمام اجرامی که وارد جو زمین میشوند نیست. سالانه تعداد زیادی شهاب سنگ به سوی زمین میآیند. اما خوشبختانه، بسیاری از آنها پس از ورود به اتمسفر سیاره ما از بین میروند. همچنین اندازه آنها کوچکتر از آن است که بتوانند خطری جدی برای زمین به وجود بیاورند.
اتمسفر زمین، یکی از مهمترین خطوط دفاعی ما در برابر شهاب سنگهای سرگردان در فضا است. اما این خط دفاعی، تنها در برابر شهاب سنگهای کوچکتر عملکرد خوبی دارد اما شهابسنگهای بزرگتر و سیارکها، میتوانند با عبور از اتمسفر سیاره، به اجرام فضایی خطرناک تبدیل شوند. در گذشته، شهاب سنگ های بزرگی به زمین برخورد کردهاند. برای مثال در سال 1908 میلادی، شهاب سنگی با نام Tunguska، باعث انفجاری بزرگ در کشور روسیه شد.
نقشههای ناسا برای حفاظت از زمین در برابر سیارک ها
در صورتی که ناسا یا دیگر سازمانهای فضایی جهان، شهاب سنگ یا سیارک بزرگی را شناسایی کنند که در حال حرکت به سمت زمین است، تنها امید ما اتمسفر زمین نخواهد بود. آژانسهای فضایی طرحهایی برای فناوریهای ضد سیارکی به نام «دفاع سیارهای» دارند. شاید توقع داشته باشید راه حل ناسا برای مقابله با برخورد سیارک به زمین، یک حمله موشکی-اتمی عظیم به سیارک باشد اما این سازمان، راه حل متفاوتی دارد که هنوز میزان موفقیت آن مشخص نیست. در نقشه ناسا، یک فضاپیما از قصد به سیارک برخورد خواهد کرد تا ناسا ارزیابیهای بیشتری را انجام دهد. در صورتی که برخورد فضاپیما به سیارک بتواند سیارک را از مسیرش منحرف کند مرحله اول برنامه ناسا با موفقیت انجام شده است.
برنامه DART ناسا در حال اجرا است. در حال حاضر فضاپیمای DART در حال حرکت به سوی دو سیارک با نامهای Didymos و Dimorphos است. البته نیازی به نگرانی درباره این دو سیارک ندارید. این دو سیارک خطری برای زمین ندارند اما ناسا میخواهد با این آزمایش، احتمال موفقیت برنامه DART را بررسی کند.
در صورتی که ناسا بتواند عملیات آزمایشی خود را با موفقیت به انجام برساند، ساکنان زمین میتوانند نگرانی کمتری درباره برخورد سیارک به زمین داشته باشند. البته کار ناسا بسیار سختتر از چیزی است که فکر میکنید. ناسا با فضاپیمای خود به سیارک کوچکتر حمله خواهد کرد. با این وجود، سیارک کوچکتر نیز حدود صد برابر بزرگتر از فضاپیمای ناسا است. این فضاپیما با کمک هوش مصنوعی و با محاسباتی پیچیده، مسیر و موقعیت مکانی سیارک را پیشبینی خواهد کرد. همچنین پیشبینی نقطه برخورد نیز باید بسیار دقیق باشد تا این سیارک، به بهترین شکل از مسیر فعلی خود خارج شود.
فضاپیمای پروژه DART ناسا در ماه نوامبر سال 2021 میلادی به فضا پرتاب شد و حالا در حال سفر در منظومه شمسی است. دانشمندان ناسا انتظار دارند در سال جاری میلادی، برخورد فضاپیما با سیارک صورت بگیرد.
زمین به راه حلهای بهتری برای دفاع در برابر سیارکها نیاز دارد
همان طور که گفتیم، طبق اعلام ناسا حداقل تا 100 سال آینده احتمال برخورد سیارکی خطرناک با زمین وجود ندارد. پس حتی در صورت عدم موفقیت ماموریت DART ناسا، باز هم برای پیدا کردن راه حلی کاربردی، فرصت کافی خواهیم داشت. برخورد فضاپیما با سیارک پایان کار ماموریت ناسا نخواهد بود. پس از برخورد، دانشمندان به دقت مسیر سیارک را بررسی خواهند کرد تا میزان تغییر مسیر آن پس از برخورد را متوجه شوند.
ناسا در ماموریت خود تنها نیست و آژانس فضای اروپا نیز با فضاپیمایی به نام Hera، دادههایی را درباره تاثیرگذاری ماموریت DART ناسا جمعآوری خواهد کرد. Hera در سال 2024 میلادی راهی فضا خواهد شد و پیشبینیها نشان میدهند در سال 2026 میلادی، این فضاپیما به محل برخورد DART به جفت سیارک خواهد رسید.
بیشتر بخوانید:
شهاب سنگی به بزرگی دو ساختمان امپایر استیت به سمت زمین میآید؛ خطر برخورد یا خلق آسمانی زیبا؟
همان طور که میبینید، زمین در برابر سیارک ها کاملا بی دفاع نیست. اما این طور به نظر میرسد که در حال حاضر، سیاره ما به اندازه کافی برای مقابله با خطر برخورد سیارکها آماده نیست. با این وجود حداقل در دهههای آینده، خطری جدی ما را تهدید نخواهد کرد و احتمالا در سالهای بعد، آژانسهای فضایی در سرتاسر جهان به راه حلهایی مفید برای مقابله با برخورد سیارک ها به زمین برسند.