مسکو و کییف در آستانه یک نبرد قریب الوقوع قرار دارند. حال این سوال مطرح است که آیا اوکراین توان مقابله با حمله روسیه را دارد؟
پس از انقلاب 2014 اوکراین و کنار رفتن دولت نزدیک به مسکو، روسیه ابتدا فقط از جدایی طلبان حمایت میکرد تا اینکه در همان سال وارد شبه جزیره کریمه شد و آن را به خاک خود الحاق نمود که سبب شد این دو کشور که روزگاری از متحدان بسیار نزدیک بودند، امروزه روابط بسیار تیرهای داشته باشند.
طی چند ماه اخیر روسیه صد هزار نیرو را در مرز خود با اوکراین مستقر کرده و گمانهزنیهایی مبنی بر تهاجم این کشور به همسایه غربی خود به گوش میرسد. البته از همان سال 2014 اوکراینیها خود را برای چنین روزی آماده کرده بودند. اما آیا کشورشان توان ایستادگی در برابر حمله روسیه که دومین ارتش قدرتمند در جهان محسوب میشود را دارد؟
ولادمیر زلنسکی، رییس جمهور فعلی اوکراین مدعی است کشورش برای حمله روسیه و درگیری چه از نوع نظامی و چه از نوع سایبری و سیاسی آماده است. هرچند کارشناسان نظرات مختلفی در این باره دارند.
اوکراین در برابر حمله روسیه در فضای سایبری آسیب پذیر است
از سال 2014 اوکراین همواره تحت حملات سایبری قرار دارد که عمده آنها از جانب روسیه است و بخشهای مختلف مانند شبکه انتقال نیرو، خزانهداری، رسانه و… را مورد حمله قرار میدهد. برای مثال در ماه میلادی گذشته یک حمله سایبری گسرتده سبب شد برخی نهادهای دولتی اوکراین نظیر وزارت امور خارجه به طور موقت فعالیت خود را متوقف کنند.
از سال 2014 ایالات متحده آمریکا دهها میلیون دلار هزینه صرف تجهیز اوکراین به سخت افزار و نرم افزارهای مورد نیاز و همچنین آموزشهای لازم جهت مقابله با حملات سایبری نمود و طی چند ماه اخیر این حمایت خود را افزایش داده است. اما کارشناسان شک دارند که اوکراین بتواند حملات روسیه را دفع کند. یک متخصص دفاع سایبری به نام دیمیتری آلپرویچ که مدتی به عنوان مشاور امنیتی در وزارت دفاع آمریکا خدمت میکرد در این باره اظهار داشت:
حقیقت این است که اینجا نمیتوان طی چند هفته آینده شبکههای اوکراین را امن کرد. این کاری به شدت سخت است.
نشر اکاذیب توسط روسیه دیگر تاثیرگذاری سابق را ندارد
نشر اکاذیب و اطلاعات نادرست از جمله اقداماتی است که روسیه جهت تضعیف جبهه اوکراینی طی سالهای اخیر انجام میداد. از سال 2014 که اوکراین درگیر جنگ با جدایی طلبان در شرق خاک خود شد، روسیه با هدف القا کردن ترس به مناطقی که به مسکو گرایش داشتند، نظیر شبه جزیره کریمه، سیلی از اطلاعات نادرست را روانه مرزهای اوکراین میکرد تا این مناطق از دولت مرکزی فاصله گرفته و به روسیه نزدیک شوند.
شبکه دولتی روسیه اخبار نادرسی از فاشیسم در خیابانهای کییف نظیر ممنوعیت زبان روسی، کمبود مواد غذایی و جیره بندی و مواردی از این قبیل منتشر میکردند. این شبکهها حتی اخباری منتشر کردند که در آن ادعا میشد سربازان اوکراینی به طور سنگدلانه یک کودک 3 ساله را کشته و به صلیب کشیدهاند که البته نادرسی این خبر اثبات شد. به گفته کارشناسان این اقدامات شاید در الحاق کریمه به خاک روسیه موثر بوده باشند، اما در سال 2022 اوضاع فرق دارد. الگا تاکارویک، یک محقق فعال در حوزه اطلاع رسانی نادرست در مرکز تحلیل سیاستهای اروپایی میگوید:
این اقدام جواب داد، اما برای زمانی محدود. چنین روشی دیگر تاثیری ندارد. اوکراینیها حالا آمادگی بیشتری دارند و با روشهای روسیه آشنا شدهاند.
برای مثال طی چند هفته اخیر شایعاتی از بمب گذاری در مدارس اوکراین منتشر میشد که البته دیگر والدین را نمیترساند و مشخص شد این شایعات از کریمه نشئت میگرفتند.
مقامات کییف شهر را برای حمله روسیه آماده میکنند
زندگی همچنان طبق روال عادی در کییف، پایتخت اوکراین، ادامه دارد. اما این شهر در فاصله 160 کیلومتری از مرز اوکراین با بلاروس که از قضا یکی از نزدیکترین کشورها به روسیه است فاصله دارد. روسیه طی چند هفته اخیر شمار بسیار زیادی نیرو و تجهیزات نظیر خودروهای زرهی را به بهانه تمرین نظامی به بلاروس اعزام کرده است. هرچند حمله به کییف توسط بسیاری از جمعیت 3 میلیون نفری این شهر غیرمحتمل به نظر میرسد، اما مقامات معتقدند شهر آنطور که باید آماده نیست.
آلینا میخائیلوا، نائب رییس شورای شهر کییف که پیشتر یک نظامی بود میگوید شهر از لحاظ روانی آماده است، اما در فاز عملی آمادگی کمتری دارد. وی میگوید:
اگر منظورتان پناهگاههای بماران و اطلاع رسانی به شهروندان باشد خب خیر. در زمینه امنیت عمومی شهر شرایط تقریبی دارد. 8 سال از جنگ اوکراین میگذرد و شهر میتوانست از دفاع بهتری بهرهمند باشد.
پایتخت اوکراین هزاران پناهگاه بمباران دارد که متعلق به زمان اتحاد جماهیر شوروی و زمانی که اوکراین پذیرای تسلیحات اتمی بود هستند. طی چند ماه اخیر مقامات سعی بر این داشتند تا جایی که ممکن است پناهنگاههای بیشتری را آماده و مجددا عملیاتی کنند. اما همچنان تعداد بسیاری از آنها غیرقابل استفاده هستند. برخی از آنها را آب گرفته و در دسترس نیستند، شماری از آنها تغییر کاربری داده شده و مثلا به نانوایی یا آرایشگاه تبدیل شدهاند. موضوعی سبب شد میخائیلوا از دولت بخواهد این موضوع را جدی گرفته و آن را حل کنند.
همه گیری کووید-19 سبب شده تا این آمادهسازیها کند شود. همچون اکثر اروپا، اوکراین نیز از گزند سویه اومیکرون در امان نماند و بسیاری از مقامات شهری و کارکنان را بیمار کرد.
ارتش اوکراین از سال 2014 قدرتمند شده است
ارتش اوکراین از سال 2014 اقدامات بسیار موثری انجام داده و گامهای مهمی جهت تقویت خود برداشته است. زیرا ناکارآمدی و بیتجربگی این قوا در سال 2014 سبب شد روسیه به آسانی کریمه را تصاحب کند. رییس جمهور اوکراین هفته پیش اظهار داشت که به ارتش کشورش اعتماد کامل دارد و آنها دیگر بیتجربه و تازهکار نیستند. کریستینا کوین، یک دیپلمات آمریکایی در اوکراین میگوید:
نیروهای اوکراینی به خوبی آموزش دیده، مجهز شده و انگیزه دارند. اوکراینیها به خصوص نظامیهایشان بسیار وطن پرستند. آنها عاشق کشورشان هستند و آمادهاند تا برای آن بجنگند.
این پیشرفت با اهدای تجهیزات از کشورهای دیگر به خصوص آمریکا نیز همراه بود که از سال 2014 بیش از 5.4 میلیارد دلار کمک نظامی به اوکراین کرد. آمریکا صدها موشک ضد زره جاولین تحویل ارتش اوکراین داد. کشورهای دیگر نظیر استونی، لیتونی و لیتوانی نیز مجددا موشکهای مشابه در اختیار اوکراین قرار دادند. انگلیس نیز چند هزار موشک ضد تانک انلاو به کییف تحویل داد. موشکهای دوش پرتاب ضد هوایی نظیر استینگر نیز از دیگر تسلیحاتی هستند که آمریکا در شمار بالا برای ارتش اوکراین فرستاد و قرار است 200 میلیون دلار دیگر به اوکراین کمک کند.
طی چند سال اخیر تجهیزات دیگر نظیر خودروهای نظامی هاموی، قایقهای گشتی، رادارهای ضد آتشبار توپخانه، آموزش مشترک نیروهای اوکراینی در غرب این کشور از جمله خدمات نظامیای هستند که آمریکا به اوکراین ارائه داد. هفته پیش مقامات آمریکایی روی تحویل موشکهای جاولین که قاتل هر تانکی است در کنار 283 تن مهمات و همچنین تسلیحات غیرمرگبار به نیروهای اوکراینی تاکید داشتند. هفته پیش نیز 500 تن تسلیحات از سوی آمریکا به دست اوکراینیها رسید.