مدتی قبل گفته شد موشکی که قرار است به ماه برخورد کند، راکت فالکون 9 است اما اکنون مشخص شده این موشک بقایای چانگ ای T1 5 بوده است.
مدتی پیش دانشمندان بقایای یک موشک سرگردان در فضا را پیدا کردند و گفته شد که به زودی با کره ماه برخورد میکند. این خبر زمانی بالا گرفت که اخترشناسان موشک مذکور را به ایلان ماسک نسبت دادند. طبق آنچه محققان گفته بودند این موشک سرگردان همان فالکون 9 است که سالها پیش مأموریت خود را به اتمام رساند.
شواهد جدید نشان میدهد که راکت مذکور متعلق به ماسک نیست بلکه متعلق به چینیها است. به عقیده دانشمندان این موشک در سال 2014 به فضا پرتاب شده و حالا بقایای آن در مسیر برخورد با کره ماه قرار گرفتهاند.
موشکی که قرار است به ماه برخورد کند چینی است
بیل گری اخترشناسی است که توانسته نقش مهمی در این کشف ایفا کند و حالا اعلام کرده که تشخیص او در نوع موشک اشتباه بوده و این راکت فالکون 9 نیست بلکه لاشه بر جای مانده موشک چینی است. بیل گری این بار حدس میزند که این راکت بقایای موشک لانگ مارچ چینی است که در مأموریت چانگ ای T1-5 راهی فضا شده بود. موشک مذکور کاوشگر چانگ ای را در سال 2014 به کره ماه برد و این کاوشگر در سال 2020 به زمین بازگشت.
گری برای این که بتواند اجرام آسمانی و سیارکها و دنبالهدارها را تماشا و رصد کند از نرم افزار پرکاربرد پروجکت پلوتو (Project Pluto) بهره میبرد. یکی از مهندسان آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا روز شنبه به گری نامهای زد و درست بعد از این نامه، گری اصلاحیهای را در وبسایت خود منتشر کرد و به اشتباه خود در تشخیص این جِرم اعتراف کرد.
در نامهای که جان جورجینی به گری نوشته بود، این طور آمده که مسیر فضاپیمای DSCOVR به هیچ وجه به کره ماه نزدیک نیست و بعید است که با چنین فاصلهای با قمر زمین برخورد کند. البته صرف نظر از این که موشک متعلق به کیست، این راکت روز چهارم مارس (13 اسفند) به سطح ماه برخورد میکند. (ساعت دقیق این برخورد 7:55 دقیقه به وقت منطقه زمانی شرقی و 15:55 دقیقه به وقت تهران است) لازم به ذکر است که نمیتوانیم این رویداد را از زمین مشاهده کنیم زیرا به نیمه تاریک ماه برخورد میکند.
اگر سری به وبسایت گری بزنید، خواهید دید که علت تشخیص اشتباه خودش را چه چیزی عنوان کرده است. او در ادامه اعترافات خود مینویسد:
جان به من نامه نوشت و سریعا در آرشیو ایمیلهایم دنبال این گشتم که چرا هفت سال قبل این شیء را بخشی از موشک DSCOVR شناسایی کرده بودم. این اقدام را انجام دادم تا مطمئن شوم که تشخیص من در موشک DSCOVR درست بوده است.
گری برای ادامه تحقیقات خود از دیتای پروژه نقشهبرداری آسمانی کاتالینا بهره میبرد. این پروژه تمامی اجرام نزدیک زمین را بررسی میکند تا ببیند آیا خطری زمین را تهدید میکند یا خیر. در همان اوایل راهاندازی این پروژه و یک ماه پس از این که DSCOVR به آسمان پرتاب شده بود، شیء مرموزی کشف شد که تصور میشد جرمی کیهانی و طبیعی است.
پس از این که خبر وجود این شی در آسمان ثابت شد، یکی از اخترشناسان برزیلی اعلام کرد که جرم مورد اشاره به دور زمین میچرخد نه خورشید و به همین دلیل میتوان گفت که ساخته دست بشر است! پس از گفتگوهای بسیار در خصوص این جرم ناشناس، گری و سایر محققان دریافتند که شیء مورد نظر دو روز پس از پرتاب DSCOVR از کنار ماه عبور کرده است. گری در ادامه گفت:
وقتی بیشتر بررسی کردیم، به همراه گروه دیگری از دانشمندان به توافق رسیدیم که این جرم بقایای راکت فالکون 9 است. این شیء دقیقا تمامی مشخصات فالکون 9 را اعم از درخشش مورد انتظار و بازه زمانی مورد نظر داشت. البته این شواهد قطعی نبودند بلکه تصادفی بودند.
گری تعریف میکند که پس از آن به موارد عجیب و غریبی در خصوص WE0913A (نام جرم مورد بحث) برخورده است. همچنین با توجه به این که از کنار ماه رد شده باید در مدار زمین قرار گرفته باشد. اوایل کار گری فکر میکرد که تغییرات به وجود آمده ناشی از نشت سوختی است که در راکتهای قدیمی امری طبیعی است، اما این تغییر نیازمند سوخت فراوانی بود که وجود نداشت.
به گفته گری پس از این که پی برد مسیر این راکت آنگونه که او فکر میکرده نبوده است، جستجو در شواهد و مدارک پیش از سال 2015 را آغاز کرده و نتیجه کار رسیدن به کاوشگر Change 5 T1 بوده است. البته این بار گری ریسک نکرده و در مورد تشخیص مجددش از واژه محتمل استفاده نموده است.
تاکنون چند موشک به ماه برخورد کرده است؟
این که موشکهای سرگردان در فضا به ماه برخورد کنند بهتر است، زیرا اگر وارد جو زمین شوند و بسوزند، ذرات اکسید فلز تولید میکنند که منجر به آلودگیهای زیست محیطی میشود. کره ماه اتمسفر ندارد و در برابر زبالههای فضایی کاملا بیدفاع است. به همین خاطر اگر اجرام آسمانی یا زبالههای فضایی به سطح آن برخورد کنند منجر به ایجاد دهانههای برخوردی روی آن میشود.
طی چند سال اخیر، بزرگترین برخوردی که یک جرم سیارکی با ماه داشته، مربوط به سال 2013 میشود. این سیارک با جرم حدود 500 کیلوگرم و سرعتی ده برابر جرم فعلی (چانگ ای) به ماه برخورد کرد و منجر به ایجاد دهانه برخوردی روی آن شد. همچنین در چند دهه گذشته صدها جرم کوچکتر به قمر زمین برخورد کرده است.
متاسفانه امکان رصد این برخورد وجود ندارد، زیرا در نیمه تاریک ماه اتفاق میافتد. در عوض مدارگردهایی که به دور ماه میچرخند، میتوانند پس از این برخورد از دهانه برخوردی ایجاد شده عکسبرداری کنند. بنابراین این اولین باری نیست که قرار است جرمی بزرگ با ماه برخورد داشته باشد. مثلا در ماموریتهای آپولو بخش بالایی موشک به ماه برخورد کرد تا لرزههای ناشی از آن توسط لرزه سنجها اندازهگیری شود. هم اکنون این لرزه سنجها از کار افتادهاند اما لرزه سنجهای چانگ ای همچنان وجود دارند.
همچنین پیشتر از این ناسا در سال 2009 ماموریتی به نام LCROSS انجام داد و طی آن فضاپیمایی را عمدا به سمت ماه زد تا از بقایای ذرات آن ارزیابیهای میکروسکوپی به عمل آورد.
آلودگی بیولوژیکی ناشی از این برخورد
با توجه به آنچه تا اینجای کار گفته شد، این که موشکی به سطح ماه برخورد کند به هیچ وجه نگران کننده نیست و تا به امروز حدود نیم میلیارد دهانه با قطر 10 متر و بیشتر روی این کره ایجاد شده است. آنچه نگران کننده است، آلوده شدن میکروبهای زندهای است که ممکن است در سالهای آینده روی ماه پیدا شود.
کشورهایی که به کره ماه و سایر سیارات کاوشگر میفرستند، متعهد شدهاند که سیاستهای عدم انتقال آلودگی را به حداقل ممکن برسانند. از نظر علمی نیز این آلودگیها خطرناک هستند، زیرا هدف بشر از بررسی سایر سیارات، تماشا و رصد آنها در شرایط طبیعی است و اگر دچار آلودگیهای میکروبی شوند، کنترل اوضاع از دست ما خارج میشود.
برای مثال بزرگترین نقض این دستورالعمل در سال 2019 توسط اسرائیل انجام شد زیرا سطحنشین آن با ماه برخورد کرد و میکروبها و دی ان ای هزاران خرس آبی را در منطقهای از کره ماه پخش کرد.