بر اساس پژوهش های جدید دانشمندان، ژاپن در معرض بزرگترین زلزله تاریخ خود قرار دارد و ممکن است این زمین لرزه هر لحظه اتفاق بیفتد.
در زیر سواحل جنوبی ژاپن تودهای از سنگهای آذرین وجود دارند که به اندازه کوه هستند و میتوانند به مثابه آهنربا یا صاعقهای برای زمین لرزههای بزرگ عمل کنند. بر اساس یک تصویرسازی سه بعدی از این ویژگی، این کوه آهنربایی که پلوتون کومانو (Kumano Pluton) نام دارد، در طول زمان و بر اثر سرد شدن مواد مذاب ایجاد شده است.
ژاپن در معرض بزرگترین زلزله تاریخ
دانشمندان معتقدند که انرژی تکتونیکی ناشی از مگازلزلهها به چندین نقطه در امتداد آن منحرف میشود. این اطلاعات میتواند به دانشمندان در پیش بینی هر چه بهتر تأثیر زمین لرزههای عمیق کمک کند و به آنها راجع به نحوه فعل و انفعلات توده سنگهای آذرین با فعالیتهای زمین ساختی شناخت بهتری بدهد. شویچی کودایرا (Shuichi Kodaira)، ژئوفیزیکدان آژانس علوم دریایی و زمینی ژاپن میگوید:
ما نمیتوانیم مکان دقیق، زمان و بزرگی و قدرت زمین لرزههای آینده را پیش بینی کنیم اما با ترکیب مدلهای شبیه سازی شده خودمان و دادههای نظارتی میتوانیم تا حدودی فرآیند تخمین زدن وقوع زلزلههای آتی را تکمیل کنیم. دادههای حاصله میتواند دیتاهای مهمی برای مردم ژاپن در بر داشته باشد و به آنها درباره وقوع یک زمین لرزه بزرگ هشدار بدهد.
نخستین دادهها و اطلاعاتی که از پلوتون کومانو بدست آمد مربوط به سال 2006 میشود. همانطور که گفتیم علت تشکیل این کوه آهنربایی به سرد شدن مواد مذاب زیرزمینی بر میگردد. پس از آن محققان با کمک تصویربرداری زمین لرزهای دریافتند که چگالی و تراکم این سنگها با نوع سنگهایی که در منطقه Nankai وجود دارد متفاوت است. آنها متوجه شدند که این منطقه جایی است که در آن یک صفحه زمین ساختی زیر لبه صفحه دیگری فرو رفته و با فعالیتهای آتشفشانی و زمین لرزهای همراه شده است. پس از آن شبیه سازیهای آماری نشان داد که این یک بخش پلوتونیک است اما میزان دقیق آن هیچگاه مشخص نشد.
حالا پس از دو دهه جمع آوری دادههای زمین لرزهای از پهنه فرورانشی Nankai، دانشمندان موفق به تصویربرداری از کل پلوتون کومانو شدهاند. همانطور که میبینید، لرزشها و تکانهها علیرغم خرابیهایی که به بار میآورند، میتوانند ابزاری بسیار قدرتمند نیز باشند. زلزلهها واقعا شگفت انگیز هستند. آنها از نقطه مبدأ خود به بیرون میجهند و پس از گسترده شدن در کره خاکی به اطراف حرکت میکنند.
راهی که این امواج زمین لرزهای دنبال میکنند و انعکاس موادی که دارند به دانشمندان اجازه میدهد تا ساختارهای پنهان و عمیق درون زمین را قادر به مشاهده آنها نیستیم، نقشه برداری کنند. این کار دقیق نه تنها شامل ثبت میلیونها لرزش از شبکه لرزه نگاری ژاپن بود بلکه شامل بررسیهای علمی برای بزرگترین مجموعه دادههای زمین لرزهای است که تاکنون ایجاد شده است.
حجم گستردهای از دادههایی که توسط تیم تحقیق در پهنه فرورانش نانکایی (Nankai) جمع آوری شده بود، به ابر کامپیوتر Lonestar5 در تگزاس برده شد تا آنها بتوانند از روی این اطلاعات مدلی سه بعدی و واضح از پلوتون ایجاد نمایند. این مدل سه بعدی به طرز شگفت انگیزی ویژگیهایی را نشان داد که قبلاً موفق به مشاهده آنها نشده بودیم.
مدل مذکور نشان میدهد که وزن پلوتون باعث میشود تا پوسته ایجاد شده در زیر آن تحت فشار خم شود و برآمدگی به وجود آورد. در کمال ناباوری به نظر میرسد که توده پلوتون خم کردن بیش از حد پوسته زمین راهی برای آبهای زیرزمینی فراهم میکند تا به گوشته بالایی برسد.
از آنجایی که پلوتون کومانو بسیار متراکم و سفت و سخت است، احتمالا نقش مهمی در فعالیتهای زمین ساختی ایفا میکند. زمین لرزههای شدیدی به بزرگی 8 ریشتر در سالهای 1944 تا 1946 در اطراف پلوتون به وجود آمدند. با توجه به اینکه پهنههای فرورانش نسب به تغیررات ساختاری حساس هستند، پلوتون احتمالا تاثیر عمیقی بر فعالیت هندسه و تکتونیکی در منطقه دارد.
تیم مذکور امیدوار هستند که کشف آنها بتواند منجر به تحقیقات کاملی در مورد ساختارهای زیرزمینی بشود که احتمالا در فرورانشهای قبلی پنهان شدهاند. آدرین آرنولف (Adrien Arnulf)، ژئوفیزیکدان انستیتوی دانشگاه تگزاس میگوید:
واقعیت این است که وقتی چنین کشف بزرگی را در منطقهای انجام میدهیم که پیش تر مورد بررسی دقیق قرار گرفته است، نشان میدهد که ممکن است در مکانهایی که نظارت دقیقی روی آنها نیست هم چنین شفگتیهایی یافت شود.