حمله بامداد امروز روسیه به Zaporizhzhia، بزرگترین نیروگاه اتمی اوکراین، زنگ خطرهای بسیاری را برای اروپا و رهبران جهان بهصدا در آورده است.
براساس گزارشهای بهدست آمده از رگولاتوری هستهای اوکراین، نیروهای روسی با حمله به بزرگترین نیروگاه اتمی اوکراین، آنرا مورد اشغال خود درآوردهاند. این محل روز جمعه شاهد آتش سوزی خطرناکی بود که میتوانست مقدمهای برای بروز فاجعههای هستهای باشد، خوشبختانه آتش در ساعات اولیه صبح جمعه مهار و خاموش شد.
صبح جمعه بهوقت محلی، سازمان بازرسی دولتی تنظیمات مقررات هستهای تایید کرد که نیروگاه هستهای Zaporizhzhia در جنوب شرق اوکراین، توسط نیروهای نظامی روسیه مورد حمله و تصرف قرار گرفته است، با اینحال این موسسه گفت که آنها همچنان با مدیریت نیروگاه در تماس هستند.
در این بیانیه آمده است:
پرسنل عملیاتی، بر وضعیت واحدهای نیرو نظارت دارند و بر عملکرد آنها مطابق با الزامات لازم برای اطمینان از ایمنی نیروگاه نظارت دارند.
به گفته این آژانس، تمام واحدهای نیروگاه اتمی بدون تغییر باقی ماندند و تمامی سیستمهای مبتنی بر ایمنی بهفعالیت خود ادامه میدهند.
بهطور جداگانه، اپراتور انرژی هستهای اوکراین (Energoatom)، گفته که در میان مدافعان اوکراینی نیروگاه، تعدادی کشته و زخمی وجود دارد.
این خبر جدید، پس از آن صورت گرفت که سازمان خدمات اضطراری دولتی اوکراین (SES) پیشتر تایید کرد که چندین آتشنشان موفق شدهاند طی عملیاتی، آتشسوزی بهوقوع پیوسته در یک ساختمان آموزشی در خارج از مجمتع اصلی راکتور را مورد مهار قرار داده و پس از گلولهباران ایجاد شده توسط نیروهای نظامی روسیه، آتش را خاموش کردند.
گزارشهای مربوط به آتشسوزی باعث ایجاد موجی از نگرانیها در میان رهبران جهان و آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) شد که به موجب آن، همگی خواستار توقف درگیریها در اطراف تاسیسات شدند. هرچند آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد که مقامات اوکراینی سطح تشعشعات را عادی ارزیابی کردهاند و دامنه آتش به آن بخشها کشیده نشده و تجهیزات ضروری را تحت تاثیر قرار نداده است.
ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین در اوایل روز جمعه با انتشار یک پست در فیسبوک، سربازان روسیه را به ارتکاب یک “حمله تروریستی” با شلیک عمدی به نیروگاه متهم کرد که میتواند بهطور بالقوه جان میلیونها نفر را بهخطر بیاندازد.
زلنسکی در این پست گفت:
تانکهای روسی مجهز به تصاویر حرارتی، بهسمت بلوکهای اتمی تیراندازی میکنند. آنها دقیقا آگاهاند که به چه چیزی شلیک میکنند و برای این حمله آماده شدهاند. در حال حاضر نیروهای ما تلاش دارند تا نیروگاه را در حالت امن نگه دارند.
زلنسکی ضمن اشاره به فاجعه چرنوبیل و قربانیان آن گفت، این حقیقت که روسیه حملاتی را در مجاورت نیروگاه های اتمی اوکراین انجام میدهد، بسیار خطرناک است.
او افزود:
15 رآکتور هستهای در اوکراین وجود دارد. اگر یکی از آنها منفجر شود، پایانی برای همه، از جمله اروپا خواهد بود. تمام اروپا در صورت بروز این فاجعه باید تخلیه شوند. هیچ کشوری بهجز روسیه، پیش از این هرگز به راکتورهای یک نیروگاه اتمی شلیک نکرده است.
او از رهبران اروپایی خواسته که از خواب غفلت بیدار شوند و قبل از آنکه فاجعهای هستهای بهوقوع بپیوندد، نیروهای روسیه را متوقف کنند.
آندری توز، سخنگوی نیروگاه در روز جمعه به سیانان گفت، این نیروگاه که در موقعیت نزدیک به هرانرودار در جنوب شرقی اوکراین قرار دارد، هیچ آسیب جدی در این حمله ندیده است و افزود زمانیکه آتشنشانان وارد محل شدند، نیروهای روسی آنها را متوقف کردند.
بر اساس بیانیه وزارت انرژی اوکراین، گالوشچنکو، وزیر انرژی اوکراین روز جمعه با همتای آمریکایی خود، جنیفر گرانهولم بهصورت تلفنی درباره وضعیت این کشور به گفتگو پرداخت.
گالوشچنکو گفت که برای روزهای آتی، خواستار مداخله جدی و واقعی قدرتهای خارجی از جمله ناتو شده است. همچنین گرانهولم در بیانیهای جداگانه و قبلی گفته که ایالات متحده تیمی برای واکنش به حوادث هستهای را تدارک دیده و با مشورت وزارت دفاع، کمیسیون تنظیم مقررات هستهای ایالات متحده و کاخ سفید، وقایع را بهدقت زیر نظر گرفته است.گرانهولم همچنین گفت که راکتورهای این نیروگاه اتمی، بهطور ایمن خاموش میشوند.
او در ادامه افزود:
عملیات نظامی روسیه در نزدیکی نیروگاه، بسیار خطرناک و ناشیانه است و باید فورا متوقف شود.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی، روز جمعه از طریق حساب توییتری خود اعلام کرد که مرکز حوادث اضطراری خود را بهدلیل وضعیت وخیم، در حالت پاسخگویی شبانهروزی قرار داده است.
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا و بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا در تماسهای جداگانه با ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در اوایل روز جمعه درباره این وضعیت به گفتگو پرداختند. براساس بیانیههای منتشر شده از سوی لندن و واشنگتن، رهبران این کشورها از روسیه خواستهاند تا فعالیتهای نظامی خود را بهطور کامل متوقف کرده و اجازه دسترسی کامل را به نیروهای اورژانس بدهند.
در بیانیه بریتانیا آمده است که جانسون به دنبال تشکیل جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل خواهد بود و بریتانیا بلافاصله موضوع را با روسیه و شرکای نزدیک خود مطرح خواهد کرد.
جزئیاتی از حمله روسیه به نیروگاه اتمی اوکراین
گزارشهایی مبنی بر حمله به این تاسیسات، ابتدا در اوایل صبح جمعه منتشر شد و ویدیویی از صحنه درگیری، نشان میدهد که ظاهرا قبل از طلوع خورشید، به سمت تاسیسات Zaporizhzhia شلیک شده است.
دیمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین در توییتی نوشت:
ارتش روسیه از همه طرف به نیروگاه اتمی «زاپوریژژیا» که بزرگترین نیروگاه هستهای اروپا است، شلیک میکند.
رافائل ماریانو گروسی، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت که تعداد زیادی تانک و پیادهنظام روسی با عبور از منطقه ممنوعه به سمت Enerhodar در چند کیلومتری نیروگاه اتمی Zaporizhzhia حرکت کردند.
در ویدیوهای دریافتی از محل حادثه، شعلههای آتش بهطور مشخص قابل رویت هستند، هرچند برای مدتی مشخص نبود که آتش از کجا زبانه کشیده یا میزان تهدیدی که برای تاسیسات ایجاد شده، بهچه صورت است.
بهنقل از آژانس بینالمللی انرژی اتمی، این نیروگاه شامل شش راکتور از مجموع 15 راکتور انرژی هستهای در اوکراین است.
بهگفته Energoatom، اپراتور انرژی هستهای اوکراین، این تاسیسات وظیفه تولید سالانه یک پنجم از برق کل اوکراین را برعهده دارد. گروسی در مصاحبهای با سیانان در روز پنجشنبه گفته که آژانس در تماس دائمی با همتایان اوکراینی برای اطمینان از ایمنی تاسیسات در این کشور است.
او همچنین افزود:
آنچه که این رخداد را بیسابقه میکند این است که برای اولین بار در تاریخ پس از جنگ جهانی دوم، ما شاهد یک عملیات نظامی تمامعیار در میان تعداد زیادی از تاسیسات هستهای، از جمله راکتورهای هستهای هستیم. خطر فعالیت نظامی در این محدوده جدی بوده که میتواند سایتها تحت تاثیر قرار دهد یا باعث ایجاد وقفه یا اختلال در عملکرد عادی هر یک از تاسیسات شود.
نیروگاه اتمی Zaporizhzhia در حدود 200 کیلومتری غرب شهر دونتسک در یکی از دو منطقهای قرار گرفته که ماه گذشته توسط روسیه بهعنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته شده بود.
قطعنامه سازمان ملل به تهدید هستهای میپردازد
کشورهای عضو آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز پنجشنبه با تصویب قطعنامهای، از روسیه درخواست کردهاند که اقدامات علیه تاسیسات هستهای در اوکراین را متوقف کند.
کورین کیتسل، سفیر بریتانیا در وین گفت:
این قطعنامه توسط کانادا و لهستان ایجاد شد و 26 کشور دیگر از آن حمایت کردند. فعالیت و حمله های روسیه علیه نیروگاه و سایت های اتمی در اوکراین و تصرف و کنترل تاسیسات هستهای مایه تاسف است.
به گفته وزارت امور خارجه جمهوری چک، تنها روسیه و چین به این قطعنامه رای منفی دادند. با اینحال، این اولین واکنش اتمی نیست که از حمله روسی ناشی میشود. به گفته مقامات اوکراینی، در اولین روز حمله، نیروهای روسی کنترل نیروگاه برق چرنوبیل در شمال اوکراین که محل بدترین فاجعه هستهای جهان است را بهدست گرفتند.
راکتور نیروگاه هستهای چرنوبیل در سال 1986 مورد انفجار قرار گرفت، در آنزمان اوکراین بهعنوان بخشی از اتحاد جماهیر شوروی محسوب میشد و تبعات ناشی از فاجعه بهحدی بود که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم، جان و زندگی 9 میلیون نفر را بهدلیل انتشار مواد رادیواکتیو در جو، تحت تاثیر قرار داد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت که اوکراین به آنها اطلاع داده است که کارکنان نیروگاههای هستهای چرنوبیل از زمان مصادره آن توسط نیروهای نظامی روسیه در هفته گذشته، با فشار روانی مواجه هستند.
دولت اوکراین، مقام نظارتی و اپراتور ملی در یک درخواست مشترک به ناظر بینالمللی هستهای گفتند که کارکنان تاسیسات باید اجازه استراحت و جابجایی را داشته باشند تا کار حیاتی آنها با آرامش و ایمنی بیشتری انجام شود.