زمانی که در سال ۲۰۰۹ ارز دیجیتال همتا به همتای بیتکوین عرضه شد و برای اولینبار ارز رمزنگاری شده به دنیا معرفی شد، یک بازار جدید برای سرمایهگذاری و مبادلات مالی در دسترس صاحبان سرمایه قرار گرفت. ارزهای دیجیتال توسط هیچکدام از دولتها و بانک مرکزی آنها صادر، تأیید یا تنظیم نمیشود. همچنین به دلیل فیزیکی نبودن و همتا به همتا بودن، ارزهای دیجیتال برای معاملات بینالمللی بدون پرداخت کارمزد نرخ ارز، مناسب هستند.
میتوان گفت بزرگترین چالش پیشروی سرمایهگذاران بازار ارز دیجیتال، مسئله امنیت و قانونی بودن آنهاست. این چالش در سه محور برای سرمایهگذاران ایجاد مسئله میکند:
- محور اول امن و قانونیبودن استخراج ارز دیجیتال است
- محور دوم امن و قانونیبودن ورود ارز دیجیتال به مبادلات بانکی است
- محور سوم خریدوفروش ارز دیجیتال بهصورت امن و قانونی
موضوع مورد بحث ما در این مقاله محور سوم یعنی خرید قانونی ارزدیجیتال است. اگر این مسئله برای شما دغدغه ایجاد کرده است، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا مسیر خرید امن ارزدیجیتال را بررسی کنیم.
قانونگذاری برای خرید و فروش ارز دیجیتال بهصورت امن و قانونی
در سراسر دنیا روی بازارهای مالی حساسیت ویژهای وجود دارد؛ بازار ارز دیجیتال نیز از این قاعده مستثنی نیست. اخلال در نظامهای اقتصادی و مالی و مسائلی همچون پولشویی، دولتها و سیستمهای مالی را وادار به قانونگذاری و اعمال محدودیتهایی برای بازارهای ارز دیجیتال جهت تأمین امنیت سرمایه سرمایهگذاران کرده است. این مقاله به مسئله خرید و فروش ارزدیجیتال بهصورت امن و قانونی در کشورهای مختلف از جمله ایران خواهد پرداخت.
وضعیت قانونی بودن خرید و فروش ارز دیجیتال در سراسر جهان
رمز ارزها کاملا مستقل و غیر متمرکز هستند و دولتها و بانک مرکزی بانی چاپ، تنظیم و توزیع آن نیست. هرچند از ارز دیجیتال برای خرید خدمات و کالا استفاده میکنند اما فعلاً قوانین و مقررات واحدی در سطح دنیا برای آن وجود ندارد. این مسئله موجب میشود که سرمایهگذاران برای سرمایهگذاری در بازارهای ارز دیجیتال احساس اعتماد و امنیت نکنند. ارزهای دیجیتال در بعضی نقاط دنیا کلاً غیرقانونی است، بعضی کشورها صرفاً خرید و فروش ارز دیجیتال را غیرقانونی میدانند و ممنوعیت و محدودیتی برای استخراج آن قائل نشدهاند؛ بعضی کشورها نیز درست برعکس، یعنی استخراج ارز دیجیتال را غیر قانونی میدانند و خرید و فروش ارز دیجیتال را قانونی. آمریکا، انگلستان، کانادا و بسیاری از کشورهای توسعهیافته، استفاده از ارز دیجیتال را به کل قانونی اعلام کردهاند؛ اما کشورهای بزرگ و قدرتمندی همچون چین و روسیه کلاً خرید و فروش و استخراج ارز دیجیتال را غیرقانونی میدانند. پس میتوان گفت سرمایهگذاری روی ارز دیجیتال در کشورهایی که همه یا بخشی از خرید و فروش و استفاده از ارز دیجیتال را ممنوع کردهاند، ناامن است و در کشورهایی قانونی میدانند امن است. البته تکتک این قانونگذاریها میتواند تاثیری کلی روی بازار داشته باشد.
وضعیت خرید و فروش ارز دیجیتال در کشورهایی که ارز دیجیتال قانونی است
از ویژگیهای ارز دیجیتال، میتوان به امکان تراکنشهای ناشناس توسط دارندگان رمز ارز و حساب ارز دیجیتال در هرکجا و در هر زمان، اشاره کرد؛ این امکان موجب اقبال سازمانهای تروریستی و تبهکاری و مجرمان اقتصادی به ارز دیجیتال و بازارهای آن شده است. این افراد یا گروهها برای خرید و فروش کالاهای غیرمجاز و مواد مخدر و اسلحه، میتوانند از ارز دیجیتال استفاده کنند، هرچند این روزها به دلیل ترس از ردیابی حساب ارز دیجیتال خود، دیگر کمتر از آن استفاده میکنند.
آمریکا، استرالیا، انگلستان، کانادا و اعضای اتحادیه اروپا خریدوفروش و استفاده از ارز دیجیتال را قانونی میدانند و فقط در دریافت مالیات از درآمدهای بازارهای ارز دیجیتال، تفاوتهای رویکردی در این کشورها وجود دارد. در این میان کشور کوچک السالوادور در ژوئن ۲۰۲۱ با پیشنهاد رئیسجمهور و تصویب کنگرهاش، ارز دیجیتال بیتکوین را بهعنوان پول قانونی پذیرفته است. همچنین رئیسجمهور این کشور اعلام کرده است که میخواهد در شرق السالوادور یک شهر بیتکوین تاسیس کند که هزینه اولیه ساخت آن از طریق اوراق قرضه مورد حمایت ارز دیجیتال بیتکوین، تأمین میشود.
وضعیت خرید و فروش ارز دیجیتال در کشورهایی که ارز دیجیتال قانونی نیست
هرچند از ارز دیجیتال در بسیاری از کشورهای دنیا استقبال شده است؛ اما ویژگیهایی همچون ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال، نوسانات بالای بازار آن، استفاده از آنها برای پولشویی، خریدوفروش اسلحه و مواد مخدر و نهایتاً تهدید سیستمهای مالی و اقتصادی متمرکز و دولتی، باعث شده است که برخی کشورها در قانونی کردن و تأمین امنیت سرمایه سرمایهگذاران، تردید کنند.
روسیه، چین، بولیوی، اکوادور، کلمبیا، ویتنام و… از جمله کشورهایی هستند که بابت ممنوعیتها و موانع قانونی، اقبالی به بازارهای ارز دیجیتال در آنها نشده است؛ هرچند تفاوتهای رویکردی بین این کشورها وجود دارد، مثلاً در کشور روسیه صرفاً استخراج ارز دیجیتال غیرقانونی است ولی در کشور چین، هم خریدوفروش و هم استخراج ارز دیجیتال را غیرقانونی است.
آیا خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران قانونی و امن است؟
از آنجا که از ابتدای ورود ارز دیجیتال به ایران قانونی برای آن وجود نداشت، این بازار سرمایهگذاری برای ایرانیان خیلی مبهم بود. نوسانات زیاد بازارهای ارز دیجیتال نیز موجب شده بود که مردم احساس امنیت و اعتماد نداشته باشند. البته از طرفی خرید قانونی هم مسئله دیگری بود که ذهن همه را به خود مشغول میکرد. با توجه به اینکه به مرور ورود به بازارهای ارز دیجیتال برای کاربران ایرانی جذابیت یافت، قوانین و مقررات معینی برای آن مشخص شد.
در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۸۱ محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس دهم از به رسمیت شناخته شدن ارز دیجیتال بالاخص بیتکوین، خبر داد؛ هرچند استفاده از ارزهای دیجیتال در مبادلات بینبانکی همچنان غیرقانونی است و فقط خرید و فروش ارزهای دیجیتال برای افراد قانونی است. با توجه به این موارد میتوان گفت که خرید و فروش ارز دیجیتال در ایران برای سرمایهگذاران امن است. البته این به شرطی است که شما مسیر امنی برای خرید ارز دیجیتال داشته باشید، مانند صرافیهای مورد تایید که بستری کاملا امن و حرفهای دارند.
از آنجا که ماده ۲ قانون مجازات عمومی میگوید: هر فعل یا ترک فعل که مطابق قانون قابل مجازات یا مستلزم اقدامات تامینی یا تربیتی باشد جرم محسوب است و هیچ امری را نمیتوان جرم دانست مگر آن که بهموجب قانون برای آن مجازات یا اقدامات تامینی یا تربیتی تعیین شده باشد جرم محسوب میشود، بنابراین خرید فروش ارز دیجیتال در ایران هیچ منعی ندارد. بر این مبنا فعالیت صرافیهای ارز دیجیتال مشروط به کسب مجوز از مراجع قانونی، منعی ندارد؛ بنابراین در ایران صرافیهای ارز دیجیتالی همچون صرافی ارز دیجیتال والکس توانستهاند بستر مناسبی برای فعالیت سرمایهگذاران ارز دیجیتال فراهم کند. کاربران میتوانند با مراجعه به سایت این صرافی یا اپلیکیشن ارز دیجیتال والکس به خرید و فروش ارز دیجیتال بپردازند.
همچنین از آنجا که استخراج ارز دیجیتال در ایران باتوجهبه هزینه پایین برق، سود خیلی خوبی دارد، دولت قانونی بودن استخراج ارز دیجیتال را منوط به کسب مجوز از وزارت صمت کرده است.
خرید قانونی ارز دیجیتال در ایران
حضور در بازارهای ارز دیجیتال با چالشهای زیادی روبرو است. یکی از این چالشها مسئله قانونی یا غیرقانونی بودن خرید و فروش ارز دیجیتال است. کاربران همیشه و در همه جای دنیا این دغدغه را دارند که چگونه به خرید و فروش ارز دیجیتال بهصورت قانونی و امن بپردازند. رفتهرفته در سراسر دنیا با طرح مقررات و قوانینی در این حوزه امنیت افزایش مییابد. فراموش نکنید که انتخاب صرافی قابل اعتماد و قانونی اولین قدم در این مسیر است.