گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
در این مطلب به 12 مورد از مرگبارترین بلایای طبیعی تاریخ می‌پردازیم که مرگ‌ومیر و ابعاد ناشی از خسارات آن، سال‌ها محل بحث و تحقیق بوده است.
طبق گزارش آزمایشگاه داده تغییرات جهانی، هر ساله به‌علت وقوع برخی از مرگبارترین بلایای طبیعی نظیر زمین‌لرزه، فوران‌های آتشفشانی، طوفان، سونامی، سیل، آتش‌سوزی و خشک‌سالی، به‌طور متوسط نزدیک به 60 هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند. بلایای بی‌رحم طبیعی، واقعیتی اجتناب‌ناپذیر از زندگی بشر در طول تاریخ بوده است. با این‌حال، شمار تلفات باستانی‌ترین این بلایا در گذر زمان مفقود شده‌اند.
براساس مطالعه‌‌ای که در سال 2020 توسط مجله Proceedings of the National Academy of Siences منتشر شد، برای مثال، جزیره باستانی مدیترانه Thera، یک فوران آتشفشانی فاجعه‌بار را تجربه کرد که کل تمدن مینوی را در حدود 1600 سال پیش از میلاد، ریشه کن کرد. اما اینکه دقیقا چند نفر جان خود را از دست دادهاند، آماری است که هیچ‌کس از آن داده و اطلاعات دقیقی در دست ندارد.
با این‌حال، به‌لطف سوابق و مجلات تاریخی، مورخان می‌توانند تعداد تلفات ناشی از مرگبارترین بلایای طبیعی تاریخ در دوران معاصر را تخمین بزنند. براساس چنین سوابقی، بلایای طبیعی زیر مرگبارترین بلایای تمام دوران هستند که از با تخمین‌ها و ارقام مختلفی درباره آمار مرگ و میر و خسارات برآورد شده‌اند.
این بلایای طبیعی وحشتناک در تاریخ ماندگار شدند
12- زلزله 1138 حلب
در 11 اکتبر 1138، زمین زیر پای شهر حلب سوریه به لرزه در آمد. این شهر در محل تلاقی صفحات کشورهای اعراب و آفریقا قرار دارد و آن‌را مستعد لرزش کرده، با این‌حال این زمین‌لرزه، یکی مرگبارترین ها بود. اطلاعات حاکی از شدت زلزله به مرور و در طول تاریخ ناپدید شده اما وقایع نگاران معاصر گزارش دادهاند که در طی آن، ارگ شهر به‌طور کامل فرو ریخت و خانه‌ها در سراسر حلب تخریب شد. بر اساس گزارش‌ها، تعداد تلفات ناشی از این زمین‌لرزه در حدود 230 هزار نفر برآورد شده است، با این وجود رقم حاصله مربوط به قرن پانزدهم است و مورخی که آن‌را مورد گزارش قرار داده، ممکن است زلزله حلب را با زمین‌لرزه‌ای در ناحیه اورسیا که متعلق به گرجستان امروزی است، ترکیب کرده باشد.
با این‌حال، آمار تلفات احتمالی، این رخداد تلخ را به‌عنوان دوازدهمین بلایای طبیعی مرگبار در تمام دوران معرفی می‌کند.
11- زمین‌لرزه و سونامی 2004 اقیانوس هند
زمین‌لرزه فاجعه‌بار 9.1 ریشتری در تاریخ 26 دسامبر 2004 واقع در سواحل غربی سوماترا، اندونزی، در زیر دریا اتفاق افتاد. این زلزله عظیم باعث ایجاد سونامی بزرگی با سرعت حدود 800 کیلومتر بر ساعت شد که در عرض 15 الی 20 دقیقه از وقوع زمین‌لرزه به زمین رسید و به ساکنان فرصت چندانی را برای فرار به مناطق مرتفع نداد.
براساس اعلام World Vision، در برخی مناطق به ویژه اندونزی که شدیدترین خسارت را متحمل شد، ارتفاع موج سونامی به بیش از 30 متر می‌رسید. خسارات ناشی از زلزله و سونامی در حدود 10 میلیارد دلار برآورد شده است. به گفته مرکز اطلاعات محیطی NOAA، این رویداد سومین زمین‌لرزه بزرگ تاریخ از سال 1900 به‌شمار می‌رود و سونامی حاصل از آن بیش از هر نمونه دیگر ثبت شده در تاریخ، باعث کشته شدن تعداد زیادی از مردم شد.
10- زلزله 1976 تانگشان
براساس گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده (USGS)، در ساعت 3:42 بامداد روز 28 ژوئیه 1976، شهر تانگشان چین به‌وسیله زمین‌لرزه‌ای عظیم به بزرگی 7.8 ریشتر، به‌طور کامل با خاک یکسان شد. تانگشان، یک شهر صنعتی با جمعیتی حدود 1 میلیون نفر در زمان فاجعه بود که در طی این زلزله، بیش از 240 هزار نفر تلفات داد. در حالی‌که این آمار رسمی کشته شدگان است، برخی از کارشناسان معتقدند که این رقم به‌شدت دست‌کم گرفته شده و احتمالا تلفات جانی در حدود 700 هزار نفر بوده است. بر اساس گزارش‌ها، 85 درصد از ساختمان‌های تانگشان فرو ریخت و لرزش ناشی از آن در پکن که در فاصله 180 کیلومتری قرار داشت نیز احساس شد. چندین سال طول کشید تا شهر تانگشان مجدد بازسازی شود و به شکوه اولیه خود بازگردد.
9- زمین‌لرزه 526 پس از میلاد در انطاکیه
مانند تمام بلایای طبیعی مرگبار تاریخ که هزاران سال پیش روی دادهاند، به‌سختی می‌توان آمار دقیق تلفات زلزله انطاکیه را به‌دست آورد. وقایع نگار معاصر، جان ملالاس، در آن زمان نوشته که حدود 250 هزار نفر در اثر این زمین‌لرزه که در شهر امپراتوری بیزانس (ترکیه و سوریه فعلی) رخ داد، جان خود را از دست دادند. ملالاس این فاجعه را به خشم خدا نسبت داد و گزارش داد که آتش‌سوزی‌های ناشی از زلزله، همه آنچه باقی مانده بود را نابود کرد.
طبق مقاله منتشر شده در سال 2007 در نشریه The Medieval History Journal، تعداد کشته‌ها بیش از هر زمان دیگری بود، زیرا شهر مملو از گردشگرانی بوده که در حال برگزاری جشن برای به مناسبت روز معراج بودند، جشنی که در آیین مسیحیت به مناسبت عروج عیسی به بهشت برگزار می‌شود.
8- زلزله 1920 های‌یوان
دنگ کیدونگ، زمین‌شناس آکادمی علوم چین، طی سمیناری در سال 2010 گفت:
زلزله‌های های‌یوان بزرگ‌ترین زمین‌لرزه ثبت شده تاریخ چین در قرن بیستم است که از نظر بزرگی و شدت بسیار سهمگین بود.
زمین‌لرزه‌ای که در تاریخ 16 دسامبر سال 1920، نواحی های‌یوان در شمال مرکزی چین را به لرزه درآورد، استان‌های همسایه شامل گانسو و شانسی را نیز به لرزش درآورد. طبق گزارش‌ها، شدت آن 7.8 ریشتر ارزیابی شده بود. با این‌حال، چین امروزه ادعا می‌کند که بزرگی آن در حدود 8.5 ریشتر برآورد شده است. هم‌چنین در تعداد جان باختگان نیز اختلاف نظر وجود دارد. USGS مجموع تلفات را 200 هزار نفر گزارش داده، اما بر اساس مطالعه سال 2010 توسط زلزله‌شناسان چینی، تعداد تلفات ممکن است به 273400 نفر نیز رسیده باشد. طبق تحقیقی که در سال 2020 توسط مجله Landslides انجام گرفته، ذخایر بالای خاک لس در منطقه باعث ایجاد لغزش‌های عظیمی در جریان زمین لرزه شده که در مرگ 30 هزار نفر دخیل بوده است.
7- طوفان 1893 کورینگا
به گفته بخش تحقیقات طوفان اقیانوس اطلس و هواشناسی NOAA، طوفان کورینگا در 25 نوامبر 1893، به شهر بندری کورینگا در خلیج بنگال هند رسید و طوفانی به طول 12 متر را به راه انداخت. سرعت باد و نوع طوفان مانند بسیاری از نمونه‌های دیگر که پیش از قرن بیستم رخ دادهاند، مشخص نیست. در طی این بلای مرگبار تاریخی، حدود 200 هزار کشتی و 300 هزار نفر همراه از بین رفتند.
6- طوفان 1881 هایفونگ
این طوفان در تاریخ 8 اکتبر سال 1881 در شهر بندری هایفونگ واقع در شمال شرقی ویتنام رخ داد و براساس تخمین‌ها، در طی آن 300 هزار نفر جان خود را از دست دادند.
5- زمین‌لرزه 2010 هائیتی
زمین‌لرزه فاجعه‌بار به وسعت 7 ریشتر که در 12 ژانویه 2010، هائیتی را در شمال غربی پورتو پرنس لرزاند، به‌عنوان یکی از سه زمین‌لرزه مرگبار تاریخ شناخته می‌شود.
وضعیت هائینی به‌عنوان یکی از فقیرترین کشورهای نیم‌کره غربی و تاریخ محدود آن در زمین لرزه‌های بزرگ، آن‌را در برابر خسارات و تلفات جانبی بسیار آسیب‌پذیر کرده است. در طی این زمین‌لرزه، 3 میلیون نفر آسیب دیدند. تخمین کشته شدگان نیز بسیار وسیع است، در ابتدا دولت هائیتی آمار کشته شدگان را 230000 نفر تخمین زد، اما در ژانویه 2011، مقامات این رقم را به 316 هزار نفر تغییر دادند. یک مطالعه در سال 2010 که در مجله پزشکی درگیری و بقا منتشر شد، از تعداد مرگ و میر 160 هزار نفری حکایت دارد. این در حالی است که USGS تعداد تلفات کمتر یعنی 100 هزار نفر را اعلام کرده است. این نابرابری‌ها، نشان دهنده دشواری شماری مرگ‌ومیرها حتی در دوران مدرن است.
4- طوفان 1970 Bhola
این طوفان گرمسیری در تاریخ 12 یا 13 نوامبر 1970، بنگلادش کنونی (پاکستان شرقی آن زمان) را در نوردید. بر اساس گزارش بخش تحقیقات طوفان NOAA، سرعت حداکثری این طوفان به 205 کیلومتر در ساعت رسید. پیش از فرود آمدن به خشکی، موجی از طوفان به ارتفاع حدود 11 متر، جزایر کم‌ارتفاعی را در همسایگی خلیج بنگال فراگرفت و باعث وقوع سیل گسترده شد.
موج طوفان به علت عدم تخلیه ساکنان، منجر به تلفات گسترده در مقیاس 300 تا 500 هزار نفری شد. گزارش منتشر شده سال 1971 مرکز ملی طوفان و اداره هواشناسی پاکستان نشان می‌دهد که برآورد دقیق تلفات کاری غیرممکن است، به‌ویژه به این دلیل که در آن زمان، کارگران فصلی برای برداشت برنج به منطقه هجوم آورده بودند. طبق اعلام سازمان جهانی هواشناسی، تا زمان نگارش این مقاله، طوفان Bhola مرگبارترین طوفان استوایی ثبت شده است و حدود 86 میلیارد دلار خسارت به بار آورد.
3- زمین‌لرزه 1556 شانشی
مرگبارترین زمین‌لرزه تاریخ در استان شانشی چین در تاریخ 23 ژانویه 1556 رخ داد. این زلزله که در مقطعی پس از سلطنت امپراتوری اتفاق افتاد. در طی آن، مساحتی در حدود 1000 کیلومتر مربع از سطح زمین کاهش یافت. تخمین زده می‌شود که حدود 830 هزار نفر در اثر فروریختن یائودونگ آنها (خانه‌های غار شکل که در فلات‌های لس منطقه ایجاد شده بودند) جان خود را از دست دادند. بزرگی دقیق این زمین‌لرزه در گذر تاریخ گم شده است، اما ژئوفیزیکدانان امروزی، وسعت آن را در حدود 8 ریشتر برآورد کرده‌اند.
2- سیل 1887 رودخانه زرد
رودخانه زرد (هوانگ هه) در چین در اواخر دهه 1880، به لطف مجموعه‌ای از دایک‌های حفاظتی ساخته شده برای مهار رودخانه در هنگام عبور از زمین‌های کشاورزی چین، به‌طور نامنظمی در بالای اکثر زمین‌های اطراف قرار گرفته بود. با گذشت زمان، گل و لای این دایک‌ها را فراگرفت و به تدریج سطح رودخانه را به در ارتفاع بالاتری قرار داد. وقتی باران‌های شدید، رودخانه را در سپتامبر 1887 لبریز و متورم کرد، از روی دایک‌ها به زمین‌های کم‌ارتفاع اطراف ریخت و چیزی در حدود 12949 کیلومتر مربع را به زیر آب برد. در نتیجه این سیل، حدود 900 هزار تا 2 میلیون نفر جان خود را از دست دادند.
1- سیل 1931 رودخانه یانگ‌تسه
شدت بیش از حد بارندگی در چین مرکزی که در ژوئیه و آگوست 1931 رخ داد، باعث وقوع مرگبارترین بلایای طبیعی در تاریخ جهان شد. رودخانه یانگ‌تسه از سواحل خود فراتر رفت زیرا ذوب برف بهاری با بیش از 600 میلی‌متر باران که در ماه جولای باریده بود، ترکیب شد. این سیل مساحتی در حدود 180 هزار کیلومتر مربع را به زیر آب برد و یانگ‌تسه را به دریاچه‌ای غول‌پیکر تبدیل کرد. آمارهای دولتی معاصر، تعداد کشته‌ها را حدود 2 میلیون نفر برآورد کرده‌اند. اما دیگر موسسات تحقیقاتی از جمله NOAA بر این باور هستند که آمار مرگ و میر حاصل از این فاجعه، احتمالا به 3.7 میلیون نیز می‌رسد.