پس از سه شکست متوالی در پرتاب موشک فالکون 1، هیچکس تصور نمیکرد که در کمتر از پنج سال، اسپیس ایکس به یکی از شرکتهای شاخص در صنعت هوافضا تبدیل شود.
در تاریخ 9 آوریل 2022، فضاپیمای اسپیس ایکس دراگون در اولین ماموریت تاریخی خود برای انتقال شخصی انسان به فضا، در ایستگاه فضایی بینالمللی لنگر انداخت. این یکی دیگر از دستاوردهای بزرگ شرکتی محسوب میشود که میخواهد فضا را متحول کند. نقاط عطف کمپانی SpaceX بههمان اندازه که چشمگیرند، گسترده نیز هستند. این شرکت اولین فضاپیما با قابلیت استفاده مجدد را ساخته که با کاهش محسوس هزینهها و زمان پرتاب، دسترسی به فضا را بیش از پیش ممکن کرده است.
از جمله سایر دستاوردهای این شرکت میتوان به کاهش وابستگی ناسا به روسیه برای جابجایی فضانوردان از طریق ایستگاه فضایی بینالمللی و همچنین طراحی و تولید موشک استارشیپ اشاره کرد. بهنقل از اسپیس ایکس، استارشیپ یک سیستم حملونقل با قابلیت استفاده مجدد بوده که برای حمل خدمه و محموله به ماه و احتمالا مریخ طراحی شده است. اما چگونه شرکتی نوپا که در سال 2002 تاسیس شده، تنها پس از گذشت دو دهه، توانست به چنین دستاوردهای بزرگی برسد؟ درس گرفتن از شکستها از جمله عوامل کلیدی بوده که SpaceX را در مسیر ناهموار و پر پیچوخم خود به موفقیت و رستگاری رساند.
چگونه شکست پروژه فالکون 1، راه را برای موفقیت اسپیس ایکس باز کرد؟
بهنقل از نیویورک تایمز، سه پرتاب اول اسپیس ایکس، همگی سقوط کردند و از بین رفتند. در سال 2017، در جریان کنگره بینالمللی فضانوردی، ایلان ماسک از این نتایج تلخ بهعنوان لحظات تعیین کننده و احساسی شکستن یا ساختن یاد کرد.
ماسک در این باره گفت:
همه چیز از فالکون 1 شروع شد. این پروژه در ابتدا با چند نفر کلید خورد که حتی نمیدانستند چگونه باید موشک بسازند!
با اینحال، اسپیس ایکس برای خود یک چشمانداز ترسیم کرد. فالکون 1 قرار بود موشکی انقلابی باشد زیرا این نوید را داده بود تا با صرف کمترین هزینه، دسترسی جهان را به مدار و فضا فراهم کند. این چشمانداز که عمدتا برای دسترسی مقرون به صرفه و متداوم به فضا ایجاد شده بود، بهطور کلی بیانگر انگیزه اصلی اسپیس ایکس در تمام دوران فعالیت خود بوده است.
اما، اولین شکستهای این شرکت، تا چه حد خطرناک بودند؟ اولین پرتاب ناموفق فالکون 1، SpaceX را در مرز ورشکستگی قرار داد. ماسک در جریان سخنرانی خود در رویداد سال 2017 توضیح داد که چهارمین اقدام شرکت برای پرتاب موشک، یک اتفاق حیاتی و بزرگ بود. پس از سه تلاش ناموفق، این کمپانی بهسرعت در حال از دست دادن نقدینگی بود و تنها یک شلیک دیگر برای احیای آن باقی ماند. اگر پرتاب چهارم نیز شکست میخورد، احتمالا امروز چیزی از اسپیسایکس باقی نمانده بود.
موارد متعددی وجود دارند که SpaceX از سه اقدام فاجعهبار نخستین خود از آنها درس گرفت، اما تفاوت اصلی بین این سه ماموریت و شلیک چهارم، در موتور فضاپیما خلاصه میشود. بهنقل از ناسا، اولین ماموریت فالکون 1 توسط یک موتور ساخت اسپیس ایکس بهنام مرلین 1A انجام گرفت. با اینحال، در ماموریت چهارم که در سال 2008 انجام گرفت، موتور قبلی با نمونه جدید و ارتقایافته بهنام مرلین 1C جایگزین شد. اسپیس ایکس با چهارمین ماموریت فالکون 1 سرانجام به مدار رسید و برای یک روز توانست به ماموریت خود ادامه دهد.
آینده اسپیس ایکس
فالکون 9 که بهعنوان جانشین فالکون 1 طراحی شده نیز از موتورهای مرلین استفاده میکند. با توجه به ابعاد عظیم و ظرفیت بارگیری آن، این موشک به 10 موتور مرلین مجهز شده که یکی از آنها برای تامین انرژی در فاز دوم کاربرد دارد. به گفته ArsTechnica، فالکون 9 احتمالا امنترین موشک ساخته شده تاکنون باشد که قادر خواهد بود رکورد بیش از 100 پرتاب موفقیتآمیز را به ارمغان بیاورد.
این شرکت هماکنون بر چندین عملیات، از جمله گسترش استارلینک، بهعنوان یک سرویس اینترنتی مبتنی بر ماهواره با هدف پایان بخشیدن به شکاف دیجیتالی در زمین، متمرکز شده است. دیگر ماموریت پیشروی اسپیس ایکس، پرتاب ماهوارههای دولتی و تجاری و ماموریتهای مختلف خدمه و محمولههای مختلف به ایستگاه فضایی بینالمللی است. با این وجود، تمرکز اصلی شرکت همواره بر این اصل بوده که با تبدیل انسان به گونهای چندسیارهای، مقدمات حضور بشر برای حضور طولانی مدت در سیاره سرخ را فراهم کند.
ناسا در ادامه معتقد است که استارشیپ همچنین نقش مهمی در تلاش برای سفر به ماه از طریق پروژه آرتمیس ایفا خواهد کرد. SpaceX در حال کار بر روی تطبیق فضاپیمای استارشیپ برای سفر به ماه و فرود فضانوردان روی سطح این کره است. این ماموریت برای سال 2025، همزمان با پنجاهمین سالگرد ماموریت آپولو برنامهریزی شده است.