هویتزر M777 ناتو سلاح سنگین جدید ارتش اوکراین است

سه کشور عضو ناتو هویتزرهای کششی M777 برای اوکراین ارسال کرده‌اند که در ادامه ضمن اشاره به تعداد آن‌ها، نگاهی به مشخصات هویتزر خواهیم داشت.

ارتش روسیه 65 روز پیش تجاوز خود به اوکراین را آغاز و کشورهای غربی پیرو حمایت از کی‌یف صدها هزار قبضه تسلیحات انفرادی اعم از تفنگ تهاجمی، راکت انداز ضد زره، موشک‌های ضد تانک، سامانه‌های پدافندی دوش پرتاب و… برای مدافعان ارسال کردند. حال که جنگ وارد سومین ماه خود شده است کشورهای غربی به و به ویژه اعضای ناتو تصمیم به ارسال توپ هویتزر به اوکراین گرفته‌اند؛ چرا که در اینجای کار توان قدرت و آتش توپخانه نقش تعیین کننده‌ای دارد.

چک هویتزرهای خودکشش 152 میلی‌متری دانا به اوکراین تحویل داد. فرانسه، ایتالیا، هلند، انگلیس و احتمالا سوئد نیز قصد دارند نمونه‌های خودکشش 155 میلی‌متری برای مدافعان ارسال کنند. کشورهای آمریکا، استرالیا و کانادا نیز مشغول ارسال هویتزرهای کششی 155 میلی‌متری M777 هستند و به ترتیب 90، 6 و 4 عدد ارسال کرده‌اند که البته بیشتر از نصف 90 عراده‌ای که آمریکا وعده داده بود هم اکنون تحویل شده و ارسالی‌های کانادا و استرالیا نیز در راه رسیدن هستند.

هویتزر M777 از نوع کششی است؛ بدان معنا که فاقد شاسی موتور دار بوده و هنگام جابجایی بایستی توسط یک خودروی دیگر کشیده شود. این سلاح توسط کمپانی انگلیسی BAE Systems تولید و از 2005 به عنوان جایگزینی برای هویتزر کششی 155 میلی‌متری M198 وارد خدمت در ارتش آمریکا شد. در حال حاضر علاوه بر آمریکا کشورهای استرالیا، کانادا، هند، عربستان، کلمبیا و به تازگی اوکراین نیز کاربرانش هستند. امارات، برزیل و تایوان نیز خریداران احتمالی هستند.

ام777 با 4.2 تن وزن توپخانه‌ای فوق سبک محسوب می‌شود که دلیلش استفاده گسترده از تیتانیوم و آلیاژ آلومینیوم است؛ برای مقایسه بد نیست بدانید M198 با ساختار فولادی 7.154 تن وزن داشت و بدین ترتیب M777 حدود 41 درصد سبک‌تر از آن است. این امتیاز جابجایی را آسان‌تر کرده و هلیکوپترهای ترابری متوسط نظیر UH-60 بلک هاوک (Black Hawk) و NH90 نیز قادر به حملش هستند، در حالی که M198 تنها توسط هلیکوپترهای ترابری سنگین حمل می‌شد.

طول کلی M777 هنگام استقرار 10.7 متر است که هنگام جابجایی به 9.5 متر کاهش می‌یابد. لوله توپ 5.08 متر از طول کلی آن را شامل می‌شود. لوله از زاویه منفی 2.5 تا مثبت 73 درجه در راستای محور عمود حرکت کرده و چرخش 23 درجه دارد. برد آتش برای گلوله معمولی 25 کیلومتر، برای گلوله دوربرد 30 و برای گلوله هدایت ماهواره‌ای M982 اکسکالیبور (Excalibur) به 40 کیلومتر می‌رسد. سرعت دهانه‌اش با خرج 8 عددی نیز 827 متر بر ثانیه (بیش از 2.8 ماخ) است.

نواخت آتش این هویتزر حداکثر 7 گلوله در دقیقه برای زمان بسیار کوتاه است؛ زیرا فشار وارده به لوله توپ به شدت بالا می‌رود. چنین حالتی تنها برای مواقع اضطراری به منظور ایجاد پشتیبانی آتش سنگین از نیروها است. همچنین می‌تواند برای زمانی طولانی‌تر حداکثر تا 2 دقیقه نواخت آتش 5 گلوله در دقیقه را حفظ کند. آهنگ آتش پیوسته و طولانی مدت آن که فشاری به هویتزر وارد نکند نیز 2 گلوله در دقیقه است. کار بارگذاری گلوله و خرج پرتاب نیز به صورت دستی است.

این هویتزر یک کامپیوتر کنترل آتش و بالستیک مجهز به سیستم هدایت داخلی، هدایت ماهواره‌ای GPS و سیستم‌های ارتباط رادیویی است که پس از دریافت اطلاعات هدف از نیروهای خودی، به سرعت کار موقعیت‌یابی و محاسبات لازم برای نشانه روی را به صورت خودکار انجام داده و با نمایشگر خود به خدمه اعلام می‌کند تا جهت و زاویه توپ را در چه وضعیتی تنظیم کنند. سیستم بی‌سیم صوتی برای ارتباط با نیروهای خودی و منبع تغذیه بخشی دیگر از اجزای الکتریکی‌اند.

کامپیوتر M777 همچنین قابلیت برنامه ریزی گلوله‌های هدایت ماهواره‌ای اکسکالیبور و انتقال موقعیت هدف پیش از شلیک را دارد. علاوه بر این وضعیت فیوز انواع گلوله‌ها را تنظیم و مشخص می‌کند که در هوا و یا پس از برخورد منفجر شود. دیگر سیستم‌های الکتریکی این هویتزر شامل سیستم اپتیکال با دوربین و تصویرساز فروسرخ به منظور دید در هر ساعت از روز و از بین دود، مع و غبار به علاوه فاصله‌یاب و نشانه گذار لیزری برای شلیک مسقیم و غیرمستقیم است.

این هویتزر سبک‌ترین نمونه در کلاس خود (هویتزرهای 152 شرقی و 155 میلی‌متری غربی) محسوب می‌شود و یک خودروی 4 چرخ متحرک با وزن بیشتر از 2.5 تن مانند هاموی قادر است آن را با خود بکشد. ام 777 دارای دو چرخ است و امکان حرکت با حداکثر سرعت 90 کیلومتر بر ساعت روی آسفالت و 50 کیلومتر بر ساعت روی زمین ناهمواره و غیر آسفالت را دارد. خدمه آن حداقل نفر هستند که برای افزایش سرعت می‌توان تا 8 خدمه برای هر قبضه هویتزر اختصاص داد.

ام777 برای شلیک دو خیش مهار کننده لگد که پشت خود دارد را روی زمین مستقر کند. جلوی هویتزر نیز دو بازو قرار دارد که برای حفظ ثابت هویتزر درون زمین قرار می‌گیرند. از زمان توقف کمتر از 3 دقیقه زمان نیاز است تا هویتزر آماده شلیک شود. پس از اجرای آتش نیز بسته به سرعت عمل خدمه 2 تا 3 دقیقه زمان لازم است تا جمع و آماده حرکت شود. از این رو ضمن سبکی که کار حمل را آسان و به خدمه امکان حمل گلوله بیشتر می‌دهد، سریع نیز مستقر و جمع می‌شود.

بیش از 70 درصد از اجزا و قطعات M777 در آمریکا تولید می‌شوند و این کشور حداقل 1000 عراده از آن‌ها را برای نیروی زمینی و سپاه تفنگداران دریایی خود خریداری کرده است. این هویتزرها در عراق و افغانستان علیه داعش، القاعده و طالبان جنگیده‌اند و آزمون خود را با موفقیت بالایی پس داده و کارنامه درخشانی دارند. همچنین اولین هویتزری بود که گلوله‌های هدایت ماهواره‌ای اکسکالیبور را به صورت عملیاتی در افغانستان آن هم علیه نیروهای طالبان شلیک کرد.

البته تا اینجای کار آمریکا 90 عدد از موجودی خود را به اوکراین اهدا کرد که به گفته سخنگوی کاخ سفید بیشتر از نصف آن‌ها تحویل اوکراینی‌ها شده‌اند. آمریکا همچنین حداقل 40 هزار گلوله 155 میلی‌متری به اوکراینی‌ها تحویل داد که بخشی از آن‌ها اکسکالیبور هستند. استرالیا و کانادا نیز به ترتیب 6 و 4 عراده تحویل می‌دهند که تصاویر بارگذاری و انتقالشان با هواپیما به تازگی منتشر شد و در مسیر رسیدن به اوکراین هستند. کانادا همچنین قرار است اکسکالیبور نیز ارسال کند.

ارسال تسلیحات سنگین نظیر هویتزرهای به اوکراین حاکی از آن است که غرب پس از زیر نظرفتن این جنگ دو ماهه متوجه شد که روسیه توان سرکوب آن‌ها را ندارد و به همین دلیل آن‌ها را اختیار اوکراین می‌گذارد. پیش از این فرانسه از ارسال هویتزر سزار، ایتالیا و بلژیک از ارسال M109A2/3/4، انگلیس از ارسال AS 90 و هلند از ارسال هویتزر PzH 2000 خبر داده بودند که همگی خودکشش هستند و با کلیک روی نام هر یک به مقاله معرفی آن‌ها هدایت می‌شوید.