وزارت صمت اعلام کرده به این زودی قرعه کشی خودرو حذف نخواهد شد و فقط نحوه اجرای آن تغییر خواهد کرد. جزئیات این طرح را در ادامه بخوانید.
مدتی پیش وزیر صنعت، معدن و تجارت از حذف قرعه کشی خودرو خبر داده بود تا این که امروز فاطمی امین از راهاندازی سامانهای جدید برای شفافسازی روند عرضه خودرو صحبت کرده است. به گفته وی از این به بعد تمامی خودروها به سامانه فروش یکپارچه منتقل خواهند شد، ولی همچنان حذف قرعه کشی با تمام قوا در دستور کار این وزارتخانه است.
قرعه کشی خودرو به تدریج حذف خواهد شد
اولین باری که وزیر صمت از برنامه این وزارتخانه در جهت عرضه و تقاضای خودرو صحبت کرده بود، دی ماه سال گذشته بود. در راستای صحبتهای آن زمان فاطمی امین تأکید کرده بود که به زودی قرعه کشی خودرو نیز حذف خواهد شد و برنامههای جدیدی برای سال 1401 در نظر داریم.
وزیر صمت تأکید کرده است که خودروسازان باید در سال جاری میزان تولیدات خود را افزایش دهند و این افزایش باعث میشود که به تدریج قرعه کشی خودرو نیز حذف شود. در واقع زمانی که میزان عرضه با میزان تقاضا همخوانی داشته باشد، دیگر نیازی به قرعه کشی نیست. همچنین در اسفند ماه سال گذشته هم فاطمی امین از حذف روش قرعه کشی خبر داد.
به بیان وزیر صنعت، معدن و تجارت، از اواسط سال 1401 به تدریج حذف قرعه کشی خودرو استارت میخورد. البته وی خاطرنشان کرده بود که از اوایل سال جاری قرعه کشی همچنان وجود خواهد داشت، اما تلاش بر این است که هر چه سریعتر با تأمین میزان تقاضا، این روش از بین برود.
همانطور که میدانید دو خودروساز بزرگ و برتر کشور، ایران خودرو و سایپا در حال تولید خودروهای داخلی هستند و آنطور که وزیر صمت بیان کرده، میزان تولیدات این شرکتها با میزان تقاضا در بازار فاصله دارد. به عقیده وی اگر در بازار به میزان تقاضا خودرو نیز وجود داشته باشد، دیگر احتیاجی به قرعه کشی کردن نیست و هر کس خودرو میخواهد مستقیما و بدون واسطه آن را میخرد.
آن اوایل که وزیر صمت این حرف را زده بود، همه چیز شفاف به نظر میرسید، اما پس از این که اولین طرحهای خودروسازان در سال جاری اجرا شد، بسیاری از رسانهها موجی به راه انداختند با این مضمون که مگر قرار نبود در سال 1401 قرعه کشی خودرو حذف شود و چرا این وعده به حقیقت نپیوسته است؟
در آخرین روزهای فروردین ماه سال جاری معاون صنایع حمل و نقل وزارت صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد که حذف قرعه کشی خودرو منوط به تولید 1.4 میلیون دستگاه خودرو در کشور است. او توضیح داد که حذف قرعه کشی از سال جاری از جمله برنامههایی است که از سوی وزارت صمت اعلام شده و قرار بر این شده خودرو متناسب با تقاضا تولید شود تا این که نیازی به سامان بخشی بازار از طریق راههایی مثل قرعه کشی نباشد. سایپا و دیگر خودروسازان نیز در این زمینه برنامههایی برای خود خواهند داشت.
شفافسازیهای معاون حمل و نقل وزارت صمت نیز به همین جا ختم نشد و ماجرا در نشستی مفصلتر مورد بررسی قرار گرفت. در این نشست معاون بازاریابی و فروش این گروه صنعتی خاطرنشان کرد که اگر هر کالایی را زیر قیمت تمام شده آن به فروش برسانیم، نهایتا تقاضاهای سوداگرانه زیاد خواهد شد و راه برای دلالبازی هموار میشود. به بیان وی افزایش میزان تولید برای خودروهایی که تفاوت قیمت کارخانه آنها با قیمت بازار آزادشان زمین تا آسمان است باعث میشود تب این تقاضاهای سوداگرانه بخوابد. با انجام این مهم کم کم قرعه کشی نیز حذف خواهد شد.
فروش خودروها به سامانه فروش یکپارچه منتقل میشود
در روز سه شنبه و همزمان با عید سعید فطر، سید رضا فاطمی امین اعلام کرد تمامی خودروسازها باید از 18 اردیبهشت ماه هرگونه عرضه خودرو را از طریق سامانه متمرکز قرعه کشی انجام دهند تا هم شفافیت ایجاد شود و هم عرضه خودروهای تولیدی عادلانه صورت بگیرد. وزیر صمت در بخشنامهای خطاب به سازمان حمایت اعلام کرده:
تا زمان ایجاد توازن در عرضه و تقاضای خودرو، تمهیدات لازم برای قرعهکشی متمرکز خودرو توسط سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان حداکثر تا تاریخ ۱۴۰۱/۲/۲۵ فراهم شود و تمامی خودروسازها از تاریخ ۱۴۰۱/۲/۱۸ هرگونه عرضه خودرو را با هماهنگی آن سازمان و صرفا از طریق سامانه متمرکز قرعهکشی انجام دهند تا ضمن ایجاد شفافیت مورد نظر، امکان عرضه عادلانهتر برای تمام خودروهای تولیدی فراهم شود.
وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز اعلام کرده که از همان ابتدا با قرعه کشی خودرو مخالف بودهایم و تمام تلاش خود را میکنیم تا شرایط فعلی را اصلاح کنیم. در همین راستا نیز فاطمی امین «حذف تدریجی قرعه کشی فروش خودرو» را در دستور کار قرار داده و برای این که این روند به پایان برسد، سامانه فروش یکپارچه خودرو را راهاندازی کرده است.
از طرفی مقرر شد که برای ایجاد شفافیت در بازار و افزایش رضایت مردم مبنی بر این که هر چه سریعتر وضعیت بازار خودرو مشخص شود و همچنین برای این که در بازار عرضه و تقاضا توازنی میان این دو کفه برقرار گردد، سامانهای تحت عنوان سامانه فروش یکپارچه راهاندازی میشود تا تمهیدات لازم برای قرعه کشی متمرکز خودرو توسط سازمان حمایت انجام شود.
بنابراین مقرر شده از تاریخ 18 اردیبهشت ماه سال جاری تمامی خودروسازان هر گونه عرضه خودرو را با هماهنگی آن سازمان و تنها از طریق سامانه متمرکز قرعه کشی انجام دهند تا ضمن ایجاد شفافیت مورد نظر، امکان عرضه عادلانهتر برای تمامی خودروهای تولیدی فراهم شود.
البته همانطور که میدانید هماکنون تنها دو شرکت از خودروسازان به صورت موازی اقدام به قرعهکشی میکنند که اگر شفافیت آنها محرز شود سایر خودروسازان نیز باید از طریق سامانه فروش یکپارچه اقدام به فروش محصولات خود کنند. آنچه عیان است این مورد خواهد بود که اصلاح ساختار و تغییر رویه در یک صنعت خاص مانند خودروسازی کاری یک شبه و یک ماهه نیست و زمان زیادی میبرد.
برای این که وزارت صمت به اهداف خود در این زمینه برسد باید به دید میانمدت برنامهریزی کند و دو عنصر تأمین قطعات مورد نیاز و آمادگی خط تولید را برای افزایش تولید بسنجد. اگرچه هم اکنون وزارت صمت برنامه ضربتی برای این موضوع در نظر گرفته، اما باید دقت داشت که باز هم این روند میان مدت و زمانبر خواهد بود.
پیرو تمام گفتههای وزیر صمت، تا زمانی که قرعه کشی خودرو حذف شود و ساختار غلط صنعت خودرو اصلاح گردد، در دوران گذار باید حقوق مصرف کنندگان حفظ شود تا سوداگران این بازار نتوانند از آب گلآلود ماهی بگیرند و خودروهای تولید شده به دست خریداران واقعی برسد.
بنابراین همانگونه که تا اینجا گفتیم، از این پس تا حذف کامل قرعه کشی، قرعه کشی دو شرکت ایران خودرو و سایپا از طریق سامانه فروش یکپارچه انجام خواهد شد. طبق آنچه این وزارتخانه بارها گفته و بر آن اصرار ورزیده، راهبرد اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت افزایش تولید خودرو است، اما شفافسازی مسیر عرضه خودرو نیز خود مسیری جداگانه است که باید به آن پرداخت.
همانطور که میدانید هماکنون اکثریت مردم از این شیوه عرضه خودرو به شدت ناراضیاند، چرا که عرضه فعلی باعث شده تا واسطهها و سوداگران بازار سود ببرند. بنابراین هدف از دستور ابلاغ شده به سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، تنها جلوگیری از تضییع حقوق مردم در همین مدت محدود است و گفته شده به تدریج قرعه کشی خودرو حذف خواهد شد.