تقریبا ۱۲ هزار و ۸۰۰ سال پیش، ده درصد سطح زمین به طور ناگهانی پوشیده از شعلههای خروشان آتش شد. بزرگترین آتش سوزی تاریخ تاثیر مهمی روی زندگی گونههای مختلف گذاشت.
کره زمین تاریخچهای پر فراز و نشیب دارد که در طول آن بارها اتفاقات و فجایع حیرتانگیزی رخ دادهاند. یکی از این موارد که از آن با نام بزرگترین آتش سوزی تاریخ یاد میشود، به خاطر ورود یک مهمان ناخوانده از فضا ایجاد شد.
دلایل و عواقب بزرگترین آتش سوزی تاریخ
این طوفان آتش را میتوان حتی با فاجعهای که موجب انقراض دایناسورها شد، مقایسه کرد. دلیل اصلی بزرگترین آتش سوزی تاریخ برخورد تکههای شهاب سنگی بود که اندازه آن در حالت کامل به تقریبا ۱۰۰ کیلومتر میرسید.
وقتی ابرهای غباری زمین را فراگرفتند، عصر یخبندان کوچک آغاز شد و این سیاره بار دیگر برای هزاران سال سرد شد. دقیقا مثل اینکه پس از ۱۰۰ هزار سال سر از یخچالهای طبیعی برآورده است. در واقع زمانی که بزرگ ترین آتش سوزی متوقف شد، حیاتی دوباره آغاز شد.
آدریان ملوت از دانشگاه کانزاس که در سال ۲۰۱۸ مقالهای درباره این اتفاق فاجعهبار نوشته است، اظهار داشت:
فرضیه ما این است که یک شهاب سنگ بزرگ متلاشی شده است و قطعات آن به زمین اصابت کردهاند. همین نیز موجب این فاجعه را رقم زده است. آثار شیمیایی مختلف همچون کربن دی اکسید، نیترات، آمونیاک و غیره نشان میدهند که این آتش سوزی به طور حیرت انگیزی ۱۰ درصد از سطح زمین یا به عبارتی ۱۰ میلیون کیلومتر مربع را در بر گرفته بود.
برای بررسی دقیقتر بزرگترین آتش سوزی تاریخ و آثار اصابت این اتفاق بزرگ، یک تیم متشکل از ۲۴ دانشمند تعداد زیادی از مشخصههای شیمیایی و ایزوتوپی را از بیش از ۱۷۰ نقطه جهان اندازهگیری کردند.
در یکی از این کاوشها مشخص شد که پس از این فاجعه، الگوی گرده افشانی درختان تغییر کرده و جنگلهای کاج به طور ناگهانی از بین رفتهاند. پس از مدتی نیز درختان صنوبر جایگزین آنها شدند. این یک تغییر معنادار است که نشان میدهد بعد از اینکه زمین مورد حمله گلولههای آتش قرار گرفت و سطح وسیعی از آن سوخت، تنها درختان خاصی میتوانستند در زمینهای لم یزرع رشد کنند.
در حقیقت، احتمال دارد که بخشهایی از این دنبالهدار که در فضا متلاشی شده بود هنوز هم بعد از گذشت ۱۳ هزار سال اطراف منظومه شمسی ما شناور باشند.
در نمونههایی که کاوشگران مورد بررسی و آزمایش قرار دادند، تراکم بالای پلاتین (اغلب در اجرام آسمانی و دنبالهدارها یافت میشود) و درصد بالای گرد و غبار همراه با تراکم بالایی از اکسایش آئروسل مشاهده شد. اکسایش آئروسل را میتوانیم هنگام سوختن حجم زیادی زیست توده ببینیم.
محققان متوجه شدند که بعد از این آتش سوزی که عنوان بزرگ ترین آتش سوزی تاریخ را دارد، گیاهان از بین رفتند، منابع غذایی به شدت کاهش یافتند و یخچالهای طبیعی که در حال پسروی بودند، جانی دوباره گرفتند. انسان باید با این شرایط دشوار خود را تطبیق میداد، از این رو جمعیت انسان الگویی نزولی به خود گرفت.
ملوت در ادامه صحبتهایش افزود:
محاسبات ما نشان میدهد که بزرگترین آتش سوزی تاریخ باعث نازک شدن لایه اوزون و در نهایت موجب سرطان پوست و بروز مشکلات مختلفی برای سلامتی انسان شده است.
دانشمندان فرض میکنند که آثار مخرب و گسترده اصابت این شهاب سنگ و در پی آن شروع بزرگترین آتش سوزی تاریخ، موجب سرد شدن ناگهانی زمین شده است. دورهای که به نام یانگر درایاس از آن یاد میشود. این اختلال موقت در دمای کره زمین را گاهی مسبب تغییر جریانهای اقیانوسی هم میدانند.
با اینکه اصابت شهاب سنگ به زمین یک فرضیه جدید نیست، اما در تحقیقات اخیر پژوهشگران تلاش کردهاند شواهد زیادی برای این فرضیه پیدا کنند. دانشمندان سالهاست که در مورد اینکه آیا اصابت شهاب سنگ موجب آغاز دوره یانگر درایاس شده است یا خیر، اختلاف نظر دارند.
هرچند که همه دانشمندان موافق نیستند که این اطلاعات نشان دهنده اصابت شهاب سنگ باشد، اما بررسیهای جامعی همچون آثار باستانی کشف شده در ترکیه در سال ۲۰۱۷ این فرضیه را تقویت میکند. این آثار باستانی نشان دهنده یک اصابت ویرانگر از یک جرم آسمانی هستند.
ملوت در ادامه توضیحات خود گفت که اصابت شهاب سنگ هنوز هم در حد یک فرضیه است؛ اما آنها در مطالعه اخیر شواهد زیادی به دست آوردهاند که میتواند بخش زیادی از ابهامات را توضیح دهد.