جنبههای گوناگون جنگ روسیه و اوکراین اخیرا در حال فاش شدن است و حالا خبری از دزدی آشکار ارتش روسیه از موزه های اوکراین منتشر شده است.
در جدیدترین گزارشهای مربوط به جنگ اوکراین، اخباری مبنی بر دزدی آشکار ارتش روسیه از موزه های اوکراین و سرقت برخی از طلاهای سکایی به قدمت 2300 سال منتشر شده است. دزدی اصلی از موزه ملیتوپل شهری در جنوب شرقی اوکراین رخ داده و بنابر گزارشها حتی یکی از کارکنان موزه تحت اسارت نیروهای روسی است.
سکاها قبایل دامدار و کوچنشین پرجمعیتی بودند که در طول تاریخ از آنها به عنوان جنگجویانی نامدار و توانمند یاد شده است و از حدود 800 قبل از میلاد تا 300 بعد از میلاد در گستره وسیعی از اوراسیا زندگی میکردند. از دیگر تواناییهای خاص سکاها، باید به تولید مصنوعات طلایی باکیفیت و زیورآلات متنوع اشاره کرد.
سرقت روسها از موزههای اوکراینی
از زمان حمله روسیه به اوکراین در 24 فوریه، ارتش این کشور بخشهای وسیعی از خاک اوکراین را در شرق و جنوب تصرف کرده و ملیتوپل به عنوان یکی از شهرهای جنوب شرقی اوکراین از مهمترین مناطقی است که در اوایل ماه مارس اشغال شد اما تلاش نیروهای روسی تا اینجای کار برای تصرف کیف شکست خورده است. ایوان فدوروف شهردار ملیتوپل در یک گفتگو با رسانهها گفته:
روسها طلای سکایی ما را به سرقت بردهاند و این یکی از بزرگترین و گرانترین مجموعهها در اوکراین است که ما نمیدانیم در حال حاضر ممکن است کجا باشد.
لیلا ابراهیموا مدیر موزه ملیتوپل در مصاحبهای با نیویورک تایمز ضمن تایید سرقت گفته که مصنوعات دزدیده شده در حداقلیترین حالت ممکن باید شامل 198 قلم از زیورآلات طلایی به شکل گل و بشقاب باشد که برخی از آنها توسط یونانیان باستان ساخته شده و به عنوان هدیه به سکاها تحویل داده شده است. فراتر از اینها سربازان روسی برخی از سکههای نقره 300 ساله، سلاحها و مدالهای قدیمی را نیز به سرقت بردهاند.
ابراهیموا گفته که قبل از اینکه روسها او را در اواسط ماه مارس آزاد کنند اسیر روسها بوده است. یک فعال اوکراینی یعنی اسکندر باریف در صفحه فیسبوک خود نوشته که علاوه بر ابراهیموا، یکی دیگر از کارمندان موزه به نام گالینا آندریونا کوچر که از دادن اطلاعات در مورد دیگر بخشهای مجموعه سکایی که متصدیان موزه آن را پنهان کرده بودند خودداری کرده بود هم توسط نیروهای روسی ربوده و اسیر شده است.
در حال حاضر کمتر رسانهای توانسته با ابراهیموا صحبت کند اما باستانشناسان میگویند که منطقه ملیتوپل از مهمترین سرزمینهای تحت کنترل سکاها در حدود 2000 سال پیش بوده است. کاسپار مایر از اساتید یک موسسه تحقیقاتی فرهنگ مادی در شهر نیویورک در مصاحبهای گفته:
ملیتوپل به خاطر یک محل دفن مربوط به فرهنگ سکایی که طی اکتشافات باستانشناسی کشف شده شهرت زیادی دارد. این مقبرهای تپهمانند در نزدیکی این این شهر است که در سال 1954 توسط باستانشناسی به نام A. I. Terenozhkin کشف شد و شامل هزاران اثر باستانی از جنس طلا و دیگر فلزات ارزشمند بود که البته بخش عمده آنها در کیف نگهداری میشوند.
دیگر باستانشناسان نیز تایید کردهاند که بسیاری از آثار باستانی سکایی که در منطقه ملیتوپل یافت شده در موزه کیف نگهداری میشوند. بری کانلیف استاد بازنشسته باستانشناسی اروپا در دانشگاه آکسفورد میگوید:
همه بهترین طلاهای دوران سکایی در اوکراین، جز آنچه در قرن نوزدهم به سنت پترزبورگ برده شده همگی در موزه گنجینه تاریخی کیف نگهداری میشوند؛ جایی که به مراتب ایمنتر و مطمئنتر است.
کانلیف البته تاکید کرده که بسیاری از دفینههای مهم سکایی در مناطق درگیری دو کشور روسیه و اوکراین قرار گرفته و در معرض خطر قرار دارند.
تکلیف آثار دزدیده شده چیست؟
در حال حاضر به هیچ وجه مشخص نیست که سربازان روسی با آثار دزدیده شده چه خواهند کرد اما سام هاردی کارشناس قاچاق اموال فرهنگی معتقد است که ممکن است این آثار به سادگی به فروش برسند یا در موسسات روسیه و دیگر مناطقی که تحت کنترل آنها است به نمایش درآیند. هاردی گفت:
باستانشناسان، موزهشناسان و مورخان هنر اوکراینی در حال حاضر برای ردیابی آثار باستانی به سرقت رفته در حال تلاش هستند.