خطرناک ترین پیاده روی های فضایی؛ وقتی انسان روی لبه‌ی تیغ قدم می‌زند

فضانوردان معمولا برای انجام ماموریت‌های مختلف به خارج از ایستگاه فضایی بین‌ المللی می‌روند. در ادامه به جذاب ترین و خطرناک ترین پیاده روی های فضایی تاریخ می‌پردازیم.

تاکنون صدها فضانورد این جرئت را داشته‌اند که پا را از فضاپیمای امن خود بیرون بگذارند و به محیط سرد و خطرناک فضا بروند. آن هم در حالی که فقط لباس خاصشان از آنها در برابر مرگی دردناک حفاظت می‌کرد. در ادامه به جذاب ترین، به‌ یادماندنی ترین و خطرناک ترین پیاده روی های فضایی می‌پردازیم.

بسیاری از افراد دوست دارند که به فضا سفر کنند؛ اما انجام راه پیمایی فضایی یک کار فوق‌العاده خطرناک است که کمتر کسی جرئت انجام آن را دارد.

12 مورد از خطرناک ترین پیاده روی های فضایی تاریخ

اولین پیاده روی تاریخ

در ۱۸ مارس ۱۹۶۵ (۲۷ اسفند ۱۳۴۳) یک فضانورد روس به نام Aleksei Lenov از فضاپیمای خود (Voskhod 3KD) خارج شود تا اولین انسانی لقب گیرد که به پیاده روی فضایی رفته است. Lenov تقریبا ۲۴ دقیقه خارج از کپسول خود بود و از این زمان نیز ۱۲ دقیقه را با راه پیمایی فضایی گذراند.

این دستاورد تاریخی نشان داد که انسان‌ها می‌توانند خارج از فضاپیما نیز کار کنند. هرچند که حادثه‌ای سبب شد این اتفاق یکی از خطرناک ترین پیاده روی های فضایی نام گیرد. تقریبا ۸ دقیقه پس از شروع پیاده روی، اکسیژن وارد لباس Leonov (از جمله دستکش‌ها و کفش‌ها) شد.

او نگران شد که نمی‌تواند طناب را جمع کرده و وارد هوابند شود، به همین خاطر سطح فشار لباس خود را تا حد بسیار خطرناکی پایین آورد. او سال‌ها بعد در توضیح تصمیم خود گفت:

راه دیگری نداشتم. دپارتمان پژوهش تاکید کرده بود که باید تمامی کارهایی که انجام می‌دهنم را به کنترل عملیات گزارش کنم و قطعا این دستور شامل تصمیمم برای کاهش فشار لباس فضایی نیز میشد. من از قوانین سرپیچی کردم و برای اجتناب از گسترش نگرانی و پیش آمدن سوالات بیشتر، چیزی به کنترل عملیات نگفتم. در هر حال، کسی هم نمی‌توانست در آن شرایط به من کمک کند.

راه پیمایی اولین فضانورد از ناسا

Ed White از ناسا اولین شهروند آمریکایی بود که توانست به پیاده روی فضایی برود. او این کار را در طول ماموریت Gemini 4 و در ۳ ژوئن ۱۹۶۵ (۱۳ خرداد ۱۳۴۴) یعنی تنها ۳ ماه پس از حرکت بی‌باکانه Leonov انجام داد. راه پیمایی فضایی White بر فراز اقیانوس آرام و نزدیک هاوایی آغاز شد و ۲۳ دقیقه طول کشید.

وایت یک تفنگ اکسیژن دستی (در تصویر پایین دیده می‌شود) به همراه داشت تا بتواند از کپسول فاصله گرفته و در فضا حرکت کند. ناسا در گزارش خود از این پیاده روی گفت:

وایت با استفاده از تفنگ دستی سه بار تا حداکثر طول طناب (۸ متر) رفت و مجدد به فضاپیما برگشت. پس از سه دقیقه سوخت تفنگ تمام شد و وایت مجبور شد با پیچ و تاب دادن به بدنش و کشیدن طناب حرکت کند.

پیاده روی فضایی ماموریت Gemini 4 نیز بی‌دردسر به پایان نرسید. از همان ابتدای پیاده روی ارتباط ضعیف برای فضانوردان مشکل ایجاد کرده بود و در نهایت نیز یک دریچه خطرساز شد. James McDivitt، دیگر خدمه ماموریت Gemini 4 از آن اتفاق اینگونه یاد می‌کند:

ما می‌خواستیم دریچه را ببندیم؛ اما دریچه بسته نمیشد. به همین خاطر من در تاریکی تمام تلاش خود را می‌کردم تا دستکشم را به یک شیار کوچک برسانم و دنده‌ها را فشار دهم. در نهایت نیز موفق شدیم.

اگر McDivitt نتوانسته بود دریچه را ببندد، قطعا هر دو فضانورد در هنگام ورود مجدد به فضاپیما جان خود را از دست می‌دادند.

ماموریت دردسرساز Gemini 9A

دو پیاده روی فضایی اول تاریخ بشر در مقایسه با پیاده روی سوم بسیار آسان به نظر می‌ر‌سند. پیاده روی فضایی سوم توسط یکی از فضانوردان ناسا به نام Eugene Cernan در ۵ ژوئن 1966 (۱۵ خرداد ۱۳۴۵) و در طول ماموریت Gemini 9A انجام شد. در این ماموریت Cernan باید به پشت فضاپیما رفته و دستگاه مانور فضانوردی (AMU)‌ را که نیروی هوایی آمریکا توسعه داده بود، به خود وصل می‌کرد.

Cernan در طول یکی از خطرناک ترین پیاده روی های فضایی تاریخ با مشکلات متعددی مواجه شد و نتوانست ماموریت خود را با موفقیت به انجام رساند. Cernan به سختی می‌توانست در لباس فشار خود حرکت کند (او بعدها انعطاف‌پذیری آن را به یک زره زنگ زده تشبیه کرد) و همین نیز سبب شد که از نظر فیزیکی خسته شده و خیس عرق شود.

بخار شیشه کلاه ایمنی Cernan را پوشانده بود و او به سختی می‌توانست چیزی را ببیند. حتی پس از رسیدن به AMU نیز نتوانست به خاطر نبودن دستگیره و جای پا از آن استفاده کند. ناسا از این ماموریت درس‌های ارزشمند زیادی یاد گرفت. از جمله اینکه باید لباس فضانوردان را در استخر تست کند و باید ساختارهایی را برای پشتیبانی و کمک به فضانوردان در طول راه پیمایی های فضایی در نظر گیرد.

اولین تعمیر ایستگاه فضایی بین المللی

وقتی ایستگاه فضایی اسکای‌لب در ۱۴ می ۱۹۷۳ (۲۴ اردیبهشت ۱۳۵۲) به فضا پرتاب شد، دانشمندان متوجه شدند که سپر ریزشهاب‌واره آن افتاده است و صفحات خورشیدی نیز در محل تعیین شده قرار نگرفته‌اند. در اواخر همان ماه خدمه ایستگاه وضعیت آن را بررسی کرده و تاکید کردند که سپر و یکی از آرایه‌های خورشیدی گم شده‌اند. سایر آرایه‌های خورشیدی نیز به خاطر تکه‌های باقی‌مانده از سپر گیر کرده بودند.

این ماموریت از همان ابتدا با مشکلات متعددی روبرو شد؛ اما همین‌ها سبب شدند که فضانوردان برای اولین بار برای تعمیر ایستگاه فضایی به پیاده روی بروند. در ۷ ژوئن ۱۹۷۳ (۱۷ خرداد ۱۳۵۲) دو فضانورد به نام‌های Charles Conrad و Joseph Kerwin از اسکای‌لب خارج شدند و ۳ ساعت و ۲۵ دقیقه به تعمیر ایستگاه پرداختند. این طولانی ترین پیاده روی فضایی تاریخ بود.

یکی از خطرناک ترین لحظات این پیاده‌روی فضایی زمانی شکل گرفت که فضانوردان در نتیجه آزاد کردن یک لولا گیر کرده به فضا پرتاب شدند. خوشبختانه طناب‌ها جان آنها را نشان دادند. ناسا در ارتباط با این ماموریت گفت:

موفقیت این پیاده روی فضایی – تعمیری سبب شد که ما بتوانیم طوری با اعتماد به نفس بالا برای بقیه پروژه اسکای‌لب برنامه‌ریزی کنیم که از نظر میزان و کیفیت نتایج پژوهشی بسیار فراتر از انتظارات پیش از پرتاب ظاهر شود.

اولین پیاده روی فضایی یک زن فضانورد

یک فضانورد روسی به نام Svetlana Savitskaya اولین زنی است که توانسته به پیاده روی فضایی برود. او این کار را در آگوست ۱۹۸۲ (مرداد ۱۳۶۱) و در طول ماموریت Soyuz T-12 انجام داد. وی توانست در طول پیاده روی حماسی خود که ۳ ساعت و ۳۵ دقیقه به طول انجامید، کمی جوشکاری هم انجام دهید و بدین ترتیب اولین جوشکار فضایی تاریخ نیز نام بگیرد.

او که در کنار Vlademir Dzhanibekov کار می‌کرد فلز افشانی و چنیدین تست مربوط به یک ابراز چند منظوره جدید را هم انجام داد.

اولین راه‌ پیمایی فضایی اطراف یک شاتل

در ۷ آپریل ۱۹۸۳ (۱۸ فروردین ۱۳۶۲) دو فضانورد ناسا به نام‌های F. Story Musgrave و Donald Peterson یکی از خطرناک ترین پیاده روی های فضایی تاریخ را در پرواز اولیه فضاپیمای چلنجر انجام دادند. آنها اولین افرادی بودند که خارج از یک شاتل فضایی به پیاده روی می‌رفتند.

اولین پیاده روی فضایی بدون طناب ایمنی

تا سال ۱۹۸۴ (۱۳۶۳ شمسی) تمامی راه پیمایی های فضایی به کمک یک طناب ایمنی انجام می‌شود؛ اما این رویه در ماموریت STS-41-B تغییر کرد. در این ماموریت یکی از فضانوردان ناسا به نام Bruce McCandless توانست هنگامی که خارج از شاتل فضایی چلنجر قرار داشت، به پیاده روی فضایی بدون طناب برود.

البته او این کار را با کمک دستگاه مانور انسانی (MMU) که به فضانورد اجازه می‌داد تا ۹۱ متر از شاتل فاصله بگیرد، انجام داد. ۲۴ رانشگر نیروژن فشرده شده انرژی مورد نیاز این دستگاه را تامین می‌کردند و یک جفت دستگیره کنترل حرکت نیز روی دسته صندلی آن قرار داشت که به McCandless اجازه می‌داد در فضا حرکت کند.

کاری که McCandless انجام داد، قطعا یکی از خطرناک ترین پیاده روی های فضایی تاریخ بود و خیلی جرئت می‌خواست. McCandless و یک خدمه دیگر به نام Robert Stewart تنها دستگاه جدید را امتحان کردند؛ اما در طول ماموریت STS-51-A در نوامبر ۱۹۸۴ (آبان ۱۳۶۳) این دستگاه مفید واقع شد.

در ماموریت اشاره شده فضانوردان از آن برای گرفتن دو ماهواره ارتباطی که نتوانسته بودند به مدار اصلی خود برسند، استفاده کردند.

اولین راه پیمایی خارج از ایستگاه فضایی بین المللی

اولین پیاده روی فضایی بیرون ایستگاه فضایی بین‌المللی در ۷ دسامبر ۱۹۸۸ (۱۶ آذر ۱۳۶۷) انجام شد. در این ماموریت دو فضانورد ناسا به نام‌های Jerry Ross و James Newman کابل‌های الکتریکی و دیتا دو ماژول اول ایستگاه فضایی بین المللی را که تازه راه افتاده بود، وصل کردند.

اولین ماموریت برای سرویس کردن تلکسوپ هابل

شاید الان کسی یادش نیاید؛ اما در سال ۱۹۹۰ (۱۳۶۹ شمسی) و تنها کمی پس از پرتاب، تلسکوپ فضایی هابل با مشکل جدی مواجه شد. دانشمندان اعلام کردند که مشکل پیش آمده قابل حل است و به همین خاطر شاتل فضایی ماموران تعمیر تلسکوپ را به فضا برد. البته این ماموریت‌ها فقط برای تعمیر این تلسکوپ نبودند، بلکه برخی از آنها با هدف افزایش طول عمر آن انجام می‌شدند.

هابل اولین تلسکوپی بود که فضانوردان می‌توانستند آن را در فضا ملاقات کرده و به تعمیر، تعویض قطعات و بروزسانی فناوری آن با ابزارهای جدید بپردازند. به همین خاطر از سال‌ ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۹ مجموعه پنج ماموریت با هدف کار روی هابل انجام شد که البته در طول آنها برخی از خطرناک ترین پیاده روی های فضایی تاریخ را شاهد بودیم.

تعمیر یک آرایه پاره شده

در طول ماموریت STS-120، خدمه موظف شده بودند سیستم‌های برق اایستگاه فضایی بین‌ المللی را مجددا تنظیم کنند. برای همین آنها ابتدا باید دو آرایه خورشیدی را رول کرده و سپس باز می‌کردند. اولین آرایه بدون هیچ مشکلی باز شد؛ اما آرایه دوم به شکل بدی آسیب دید. ناسا در توضیح چگونگی برطرف کردن این مشکل گفت:

مدیران عملیات که با خدمه در ارتباط بودند، برنامه‌ای را آماده کردند که بر اساس آن یکی از فضانوردان عملا باید پارگی ایجاد شده در پنل را می‌دوخت. جالب اینکه یکی از دو خدمه ماموریت STS-120 یعنی Scott E. Parazynski پزشک بود و از توانایی خود برای بخیه زدن استفاده کرد.

پای Parazyski به یک گیره وصل شده بود و خود او نیز نه تنها از بازوی رباتیک ایستگاه بالا رفت، بلکه روی بازوی محرک بالایی آن که برای بررسی وضعیت کاشی‌های Orbiter استفاده میشد، قدم نهاد. در نهایت او توانست با موفقیت به بخش پاره شده برسد و با استفاده از ابزار تازه طراحی شده‌ای که دستبند نامیده میشد، آرایه را تعمیر کند. پس از اینکه Parazynski پنج دستبند را به پنل آسیب دیده زد، سایر خدمه داخل ایستگاه، آرایه را به طور کامل باز کردند.

این کار یکی از خطرناک ترین پیاده روی های فضایی تاریخ بود و با نگاهی به تصویر فوق می‌توانید چرایی آن را به خوبی متوجه شوید. البته این ماموریت بدون هیچ حادثه‌ای به پایان رسید.

غرق شدن در فضا

یکی از خطرناک ترین و ترسناک ترین اتفاقات در تاریخ پیاده روی های فضایی در ۱۶ جولای 2013 (۲۵ فروردین ۱۳۹۲) رخ داد و کلاه یکی از فضانوردان آژانس فضایی اروپا به نام Luca Parmitano پر از آب شد. بعدها Parmotano جزئیات این اتفاق وحشتناک را اینگونه توضیح داد:

آب تقریبا به صورت کامل بخش جلویی کلاه فضایی را پوشانده و دید من را مسدود کرده بود. من متوجه شدم که اگر می‌خواهم کابل ایمنی به صورت عادی جمع شود و همچنین از آنتنی که پیش رویم قرار دارد بگذرم، باید بدنم را عمودی کنم. در آن لحظه و همزمان با وارونه شدن من دو اتفاق رخ داد: خورشید غروب کرد و قدرت بینایی من که به خاطر آب محدود شده بود، کلا از بین رفت.

دیگر چشم‌هایم به درد نمی‌خوردند؛ اما بدتر از آن اینکه آب دماغم را پوشانده بود. واقعا حس فوق‌العاده بدی بود و تلاش‌های من برای حرکت دادن آب با تکان دادن سرم نیز شرایط را بدتر کرد. دیگر بخش بالایی کلاه فضایی کاملا از آب پر شده بود و حتی مطمئن نبودم دفعه بعدی که نفس می‌کشم آیا ریه‌هایم از هوا پر خواهند شد یا از آب. شرایط از این هم بدتر شد و متوجه شدم که حتی نمي‌توانم تشخیص دهم برای برگشتن به هوابند به کدام مسیر باید برم. من نمی‌توانستم بیش از چند سانتی‌‌متری خودم را ببینم و این میزان برای پیدا کردن دستگیره‌هایی که از آنها برای رفتن به اطراف ایستگاه استفاده می‌کنیم، کافی نبود.

در تست مجدد لباس Parmitano باز هم این مشکل تکرار شد و آب به شکل ترسناکی بالا آمد. هنوز نیز ناسا با مشکل آب دست و پنجه نرم می‌کند. درنهایت کار به جایی رسید که ماه گذشته ناسا هرگونه پیاده روی فضایی غیر ضروری را تا بررسی بیشتر این مشکل به حالت تعلیق درآورد. البته این مشکل احتمالا در نسل جدید لباس‌های فضایی رفع خواهد شد؛ اما در لباس‌های کنونی که به دوران شاتل تعلق دارند، وجود دارد.

اولین پیاده روی فضایی کاملا زنانه

خیلی طول کشید تا این اتفاق رخ بدهد و البته با جنجال‌هایی هم همراه شد؛ اما در نهایت در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۹ (۲۹ مهر ۱۳۹۸) دو فضانورد ناسا به نام‌های Christina Koch و Jessica Meir در اولین پیاده روی فضایی کاملا زنانه تاریخ شرکت کردند. این دو ماموریت داشتند یک شارژر باتری خراب را که در ساختار خرپای ایستگاه فضایی بین‌المللی قرار داشت، تعویض کنند.

به نظر شما کدام مورد را می‌توان خطرناک ترین پیاده روی فضایی تاریخ دانست؟