گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
با فراگیرتر شدن خودروهای تمام برقی، مسئله آتش سوزی خودروها مورد توجه زیادی قرار گرفته است. در ادامه به عوامل اصلی آتش گرفتن خودرو می‌پردازیم.
به ندرت پیش می‌آید که آتش گرفتن خودرو تنها یک علت داشته باشد، حتی اگر مامور تحقیق بتواند رد اولین حادثه‌ای که جرقه آتش را زد پیدا کند. معمولاً آتش سوزی تحت تاثیر ترکیبی از چند عامل شکل می‌گیرد: خطاهای انسانی، نقص‌های فنی و منبع‌های شیمیایی. به عبارتی دیگر، وقتی که یک وسیله نقلیه آتش گرفته، هر عامل اضافی وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند. آگاهی نسبت به این عوامل در جلوگیری از ایجاد موقعیت‌های خطرناک تاثیرگذار است.
مهم‌ترین نکته‌ای که باید به یاد داشت این است که هنگام آتش گرفتن خودرو، علت آن اهمیتی ندارد. به این فکر نکنید که آیا موتور بیش از حد گرم شده یا چه مایعی نشت پیدا کرده است؛ هرچند این اطلاعات می‌تواند بعداً برای پرونده بیمه یا کمک به خودروساز برای رفع یک نقص احتمالی موثر ظاهر شوند. در این موقعیت، باید سریعاً از خودرو خارج شوید و تا جایی که می‌توانید از آن فاصله بگیرید.
یک آتش سوزی کوچک در خودرو به سرعت بزرگ‌تر می‌شود و ترکیب عوامل اولیه یا پیچیدگی‌هایی که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم، وضعیت را هرچه بدتر می‌کند. در ادامه نگاهی به 10 عامل اصلی آتش گرفتن خودرو خواهیم داشت.
عوامل اصلی آتش گرفتن خودرو
10. نقص طراحی
یک نقص در طراحی معمولاً به تنهایی نمی‌تواند باعث آتش گرفتن خودرو شود. در واقع این‌طور نیست که دکمه خاموش/روشنی برای به آتش کشیدن خودرو وجود داشته باشد و نقصی در طراحی آن، منجر به آتش سوزی شود! طبق برآوردهای سازمان آتش‌نشانی ایالات متحده آمریکا، کمتر از 1 درصد حوادث آتش سوزی خودرو به دلیل نقص‌های طراحی صورت می‌گیرد. معمولاً خودروسازان پیش از اینکه حوادث به صورت گسترده رخ بدهند، متوجه این ایرادات می‌شوند و پس از ارسال فراخوان، اقدام به رفع آن‌ها می‌کنند.
هر نقصی در طراحی منجر به آتش سوزی خودرو نمی‌شود اما هر تعداد نقصی می‌تواند احتمال وقوع این حادثه را افزایش بدهد. لازم به ذکر است که از سال 2012 اکثر خودروسازان بزرگ مجموعاً حدود 10 میلیون خودروی برقی و بنزین‌سوز را به خاطر احتمال آتش سوزی فراخوانده‌اند.
9. نگهداری ضعیف
بدون شک خطای انسانی نمی‌تواند عامل مستقیم آتش گرفتن خودرو باشد؛ به هر حال، تنبلی در نگهداری از خودرو به اندازه روشن کردن یک کبریت و انداختنش داخل باک بنزین تاثیرگذار نیست! با وجود این، کم‌کاری در نگهداری از خودرو می‌تواند بر خطر آتش سوزی بیفزاید و افزایش احتمال آتش سوزی خودرو بخشی از خطرهای بزرگ‌تری است که با آن‌ها مواجه می‌شوید. به گفته سازمان آتش‌نشانی آمریکا، نقص مکانیکی علت اصلی آتش سوزی خودروها به حساب می‌آید.
فراموشی یا کوتاهی در مراقبت درست از خودرو می‌تواند به صورت غیر مستقیم به آتش سوزی منتهی شود، چون اگر از تعمیر قطعات شکسته، سیم‌پیچی ناقص و نشتی‌ها بگذرید، خودروی شما بیشتر پذیرای شرایطی خواهد بود که منجر به بروز حریق می‌شوند. این مخصوصاً برای خودروهای قدیمی‌تر صدق می‌کند.
از موتوری با واشر معیوب مایعات خطرناک و اشتعال‌پذیر بیشتری به بیرون درز پیدا می‌کند. کمی بیش از 20 درصد حوادث آتش سوزی خودرو به نقص الکتریکی یا عملکرد نادرست این بخش مربوط می‌شود. به همین خاطر، لازم است هر از گاهی در کاپوت را باز کرد و از نبود نشتی یا سیم‌های فرسوده مطمئن شد.
8. تصادف
تصادف بسته به محل اصابت می‌تواند با آتش گرفتن خودرو همراه شود. ناحیه تخریب‌پذیر اکثر خودروها بسیار خوب طراحی می‌شود و بدنه و فریم با جذب نیروی ضربه، از قسمت‌های داخلی خطرناک نظیر پیشرانه، باتری و حتی باک بنزین محافظت می‌کنند. با این حال، ضربه بیش از اندازه محکم ریزش مایعات به همراه گرما و دود را با خود به دنبال می‌آورد. همان‌طور که می‌دانید، ریزش مایعات و گرمای زیاد ترکیب ایده‌آلی برای بروز حریق است.
از آنجا که برای سرنشینان یک خودروی تصادفی سخت است که از داخل میزان آسیب را ببینند، خطر آتش سوزی از همان ابتدا مشخص نیست. از این رو، بهترین کار این است که در سریع‌ترین زمان ممکن از خودرو خارج شد. اگر داخل خودرو گیر نکنید، شانس با شما یار بوده است؛ حداقل زمانی که خودرو منفجر می‌شود در فاصله ایمن نسبت به آن قرار دارید.
7. آتش‌افروزی عمدی
ایجاد حریق عمدی عمل مجرمانه‌ای است که در اکثر مواقع با هدف انتقام صورت می‌گیرد، ولی همچنین می‌تواند هدف از پوشاندن مدرک جرم دیگری را داشته باشد. برخی اوقات هم وندالیسم یا خرابکاری پشت آن است یا برای کلاهبرداری از موسسه‌های بیمه انجام می‌شود. بی‌شک دلایل دیگری هم برای این عمل مجرمانه وجود دارد، ولی موارد مذکور رایجترین دلایل به شمار می‌روند. به آتش کشیدن یک خودرو زحمت زیادی نمی‌طلبد. مامورهای تحقیق در پرونده‌های مشکوک معمولاً به دنبال دستکاری در سیستم سوخت یا اتصالی برق می‌گردند.
6. باتری خودروهای برقی و هیبرید
زمان زیادی از اعطای عنوان غیررسمی «ایمن‌ترین خودروی تاریخ» به تسلا مدل S توسط رسانه‌ها و خود تسلا موتورز نگذشته بود که یک دستگاه از این خودروی برقی در پاییز 2013 دچار آتش سوزی شد. بی‌شک این اتفاق تلخی است، ولی این برای تسلا حتی تلخ‌تر هم بود. این شرکت آمریکایی بارها به صورت غیر مستقیم مدعی شده بود که در تسلا مدل S دیگر خبری از مشکلات مربوط به باتری نیست که در گذشته خودروهای برقی و هیبرید را فرا گرفته بودند.
با وجود این، متاسفانه یک تسلا مدل S با سرعت زیادی در حال حرکت بود که با برخورد به یک شیء فلزی نامعلوم، باتری آن سوراخ و همان‌طور که انتظار می‌رود، منفجر شد. پس از اولین حادثه آتش سوزی تسلا، چند خودروی دیگر از تسلا هم آتش گرفته‌اند ولی باید گفت که این حوادث به هیچ وجه رایج نیستند.
شورلت برای حدود 110 هزار دستگاه از مدل‌های 2017 تا 2022 شورلت ولت EV به دلیل مشکلات احتمالی مربوط به آتش سوزی باتری فراخوان صادر کرده است. در واقع این خودروها نقصی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در باتری دارند. با توجه به برآوردها، حدود یک سوم حوادث آتش سوزی خودروهای برقی درحالی صورت می‌گیرد که خودرو در حالت پارک و خارج از شارژ است.
شاید تاکنون در این باره نشنیده باشید، اما احتمال آتش گرفتن خودروهای هیبرید بیشتر از سایر خودروها است و پس از آن‌ها، خودروهای بنزین‌سوز در جایگاه دوم قرار می‌گیرند. خودروهای تمام برقی هم در جایگاه سوم به سر می‌برند. البته خودروهای بنزین‌سوز به خاطر بیشتر بودن تعدادشان بخش عمده حوادث آتش سوزی را در بر گرفته‌اند.
5. حرارت بیش از حد مبدل‌های کاتالیستی
بیش از حد داغ شدن مبدل‌های کاتالیستی یکی از عوامل آتش سوزی است که اغلب توجهی به آن نمی‌شود، اما نباید چنین باشد. دلیلش این است که مبدل‌های کاتالیستی یکی از داغ‌ترین قسمت‌های خودرو محسوب می‌شوند و کل طول خودرو یعنی سیستم اگزوز را در بر می‌گیرند.
این مبدل‌ها معمولاً به این دلیل بیش از حد داغ می‌شوند که بیشتر از حدی که برایش طراحی شده‌اند جهت از بین بردن آلاینده‌های اگزوز کار می‌کنند. به عبارتی دیگر، اگر پیشرانه خودرو عملکرد کارآمدی نداشته باشد (در اثر شمع‌های فرسوده یا شرایط نامساعد دیگر)، سوخت را به درستی نمی‌سوزاند و در نتیجه چیزهای اضافی زیادی به سیستم اگزوز راه پیدا می‌کنند. اینجا است که مبدل کاتالیستی مجبور می‌شود بیش از حد معمول کار کند و در آخر بیش از اندازه داغ شود.
یک مبدل کاتالیستی بیش از حد کار کرده یا گرفته می‌تواند به راحتی از دمای عادی خود یعنی 648.9 تا 871.1 درجه سانتی‌گراد به 1,093.3 درجه سانتی‌گراد برسد. این نه تنها به خود کاتالیزور، بلکه به قسمت‌های پیرامون خودرو و محیط اطراف شامل علف‌های بلند آسیب می‌زند. خودروها برای تحمل دمای طبیعی کاتالیزور طراحی می‌شوند و توانایی مقاومت مداوم در برابر دمای چند صد درجه بالاتر را ندارند. خود مبدل کاتالیستی آتش نمی‌گیرد، ولی روی کاغذ ممکن است در چنین دماهای بالایی هر چیزی در نزدیکی خود مثل سایر قسمت‌های خودرو را آتش بزند.
4. حرارت بیش از حد موتور
اینکه گرمای بیش از اندازه یک موتور به آتش گرفتن خودرو منتهی می‌شود، نمونه خوبی است از اینکه چطور یک مشکل می‌تواند مشکل دیگری را به وجود آورد. موتور خودرو احتمالاً آنقدر داغ نمی‌شود تا به تنهایی آتش بگیرد، اما حرارت بیش از حد آن می‌تواند باعث افزایش دمای سایر مایعات مانند روغن و خنک‌کننده تا حد زیاد و نشت آن‌ها از ناحیه مشخصشان شود. این مایعات داخل محفظه موتور و سیستم اگزوز نفوذ می‌کنند و روی قطعات داغ دیگر قرار می‌گیرند که احتمال دارد در آنجا مشتعل شوند و خودرو را فرا بگیرند. در بیشتر موقع‌ها رانندگان قبل از اینکه اوضاع خطرناک‌تر شود کنار می‌زنند.
در بعضی موردهای نادر مثل فراخوان حدود 90 هزار خودروی فورد مجهز به یک موتور اکوبوست خاص در سال 2012، گرم شدن بیش از حد موتور نقصی در طراحی است که با یک بروزرسانی نرم‌افزاری رفع می‌شود؛ اصلاح کامپیوتر خودرو جهت کمک به حفظ دمای موتور در یک محدوده کمتر و ایمن‌تر. البته به صورت کلی، چنین موتورهایی را باید مکانیک تعمیر کند.
3. ریزش مایعات
خودروها و تراک‌های عادی چندین مایع اشتعال‌پذیر و بسیار خطرناک زیر کاپوت خود دارند: بنزین یا گازوئیل، روغن موتور، مایع گیربکس، روغن هیدرولیک و حتی خنک‌کننده موتور. تمام این مایعات هنگام روشن بودن خودرو در گردش هستند و اگر خطوط، شلنگ‌ها و مخزن‌های آن‌ها ضربه بخورد، مشتعل می‌شوند. هرچند بعید به نظر می‌رسد که یکی از مایعات حیاتی خودرو ناگهان بی‌دلیل شروع به ریزش کند – در کل ابتدا مشکل دیگری پیش می‌آید – اما واقعیت این است که تمامی این مایعات قابلیت اشتعال دارند.
ریزش مایعات به علاوه عامل تشدیدکننده دیگری نظیر تصادف یا نقص فنی می‌تواند آتش گرفتن خودرو را به دنبال داشته باشند. اگرچه چنین آتشی به احتمال بسیار زیاد در محل تجمع این مایعات یعنی محفظه موتور آغاز می‌شود، باید به یاد داشت که برخی از آن‌ها مانند سوخت و روغن ترمز سر تا سر خودرو را در بر می‌گیرند.
2. نقص سیستم‌های الکتریکی
نقص سیستم‌های الکتریکی به این خاطر در جایگاه دوم لیست قرار گرفته است که دومین عامل رایج آتش گرفتن خودرو بر شمرده می‌شود. باتری خودرو همیشه دردسرساز است و این فقط منحصر به باتری خودروهای هیبرید و تمام برقی نیست. باتری سربی-اسیدی یک خودروی عادی می‌تواند باعث شکل‌گیری گاز هیدروژن با قابلیت انفجار در محفظه موتور شود و جریان برقی که باتری ارائه می‌دهد (در کنار سیم‌کشی معیوب یا هرز) می‌تواند مسبب ایجاد جرقه‌هایی شود که سریعاً مایع ریخته‌شده یا بخار نشت‌کرده را مشتعل می‌کنند.
خطرهای سیستم‌های الکتریکی فقط به قسمت زیر کاپوت هم محدود نمی‌شود. سیم‌کشی برق سرتاسر خودرو را در بر می‌گیرد. میان کانال‌ها، داخل درها، زیر خودرو و لا به لای صندلی‌های برقی و گرمکن، تنها برخی از قسمت‌هایی هستند که سیم‌کشی فرسوده آن‌ها قابلیت ایجاد حریق را دارد.
1. نشتی سیستم سوخت
نشتی سیستم سوخت رایجترین عامل آتش گرفتن خودرو است. پیش‌تر به خاصیت‌های فرساینده، سمی و اشتعال‌پذیر بخش زیادی از مایعات خودروها اشاره شد، اما بنزین جزو اشتعال‌پذیرترین مایعات موجود در خودرو به حساب می‌آید.
بنزین می‌تواند در دمای فقط 7.2 درجه سانتی‌گراد یا بالاتر، از یک جرقه ساده مشتعل شود. البته این اتفاق همیشه به عنوان بخشی از عملکرد سیستم سوخت رخ می‌دهد ولی موتور آن را محدود نگه می‌دارد. بنزین با رسیدن به دمای 257.2 درجه سانتی‌گراد به تنهایی مشتعل می‌شود.
به راحتی می‌توان متوجه شد که چطور ریزش سوخت روی قطعات فلزی و پلاستیکی داغ، آتشی را به وجود می‌آورد که با سرعت بالایی هم گسترش پیدا می‌کند. در ضمن باید به ته‌سیگار پرتاب‌شده یا سایر منبع‌های آتش دیگر اشاره کرد.
بهترین روش برای جلوگیری از ایجاد حریق در سیستم سوخت خودرو، نگهداری اصولی و دوری از موقعیت‌هایی است که پیش‌تر گفته شد. هر وقت بوی بنزین از داخل یا اطراف خودرو به مشامتان خورد، بلافاصله نشتی را پیدا و آن را برطرف کنید.