اخیرا ماهواره GOES-18 ناسا موفق شده، تصاویر خیرهکنندهای از خورشید را ثبت کند که پدیدهی خروج جرم تاجی خورشید را به تصویر میکشد.
ماهوارههای ناسا فقط به هدف مشاهده و بررسی اجرام ناشناخته پرتاب نمیشوند، بلکه ماهوارههایی هم وجود دارند که تنها با هدف مشاهدهی زمین فعالیت میکنند. سازمان فضایی ناسا در همکاری با اداره ملی جو اقیانوسی (NOAA)، ماهواره جدیدی به نام GOES-18 را برای رصد زمین در تاریخ 1 مارس 2022 پرتاب کرد.
این ماهواره پیشرفته، مجهز به ابزاری به نام «تصویربردار مبنا پیشرفته» (ABI) است که برای تصویربرداری از آب و هوای زمین، اقیانوسها و سایر محیطها طراحی شده است. NOAA اولین تصویر زیبای ماهواره از زمین را در اوایل سال جاری میلادی به اشتراک گذاشت.
اما ماهواره GOES-18 فقط از زمین عکسبرداری نمیکند. برای درک جنبههای پیچیدهی آب و هوای زمین، محققان نیاز به جمع آوری اطلاعات در مورد خورشید هم دارند. ماهواره مذکور از 24 ژوئن 2022 در حال رصد خورشید است و ناسا به تازگی، اولین تصاویر ثبت شده از قلب منظومه شمسی را در معرض دید عموم قرار داده است.
برای دیدن ویدیوی بینظیری که از فعالیت خورشید ضبط شده است، به وب سایت NOAA سر بزنید. این ویدیو رویدادی شگرف به نام «خروج جرم از تاج خورشیدی» را نشان میدهد که در آن حلقهای از پلاسمای داغ از سطح خورشید بیرون میآید و خطوط میدان مغناطیسی خورشید را دنبال میکند. جو بیرونی خورشید که هالهی خورشیدی نامیده میشود از این پلاسمای داغ تشکیل شده است و حلقههایی که گاها از خورشید به بیرون پرتاب میشوند، میلیونها درجه سانتیگراد دما دارند.
این خروجهای جرمی از تاج میتوانند به شکل آب و هوای فضایی بر روی زمین تاثیر بگذارند. حالتی که در آن، تابش فرستاده شده از خورشید در منظومه شمسی حرکت میکند و نهایتا به سیاره ما برخورد کند و با جو ما تعامل برقرار میکند. این آب و هوای فضایی میتواند بر ماهوارههای در حال گردش، تأثیر بگذارد و حتی برای فضانوردان خطرناک باشد.
نگاهی عمیق به خورشید با ماهواره GOES-18
برای دریافت بهترین نماها از خورشید، ماهواره GOES-18 دوربینهای خود را فراتر از طول موج نور مرئی میبرد و به طول موجهای فرابنفش و اشعه ایکس رجوع میکند. این نکته حائز اهمیت است، زیرا عناصر مختلف زمانی که بسیار داغ میشوند، در این دو طول موج، نور ساطع میکنند. بنابراین با بررسی این طول موجها، ماهواره GOES-18 میتواند فعالیت خورشید را به صورت دقیق، مشاهده کند و ببیند که کدام عناصر فعال هستند.
عکس بالا شش تصویر مختلف را نشان میدهد که هر کدام با رنگی متفاوت، شش کانال مختلف دوربین فرابنفش شدید را نشان میدهد.
خروج جرم بزرگ تاجی که در ویدئو و تصاویر نشان داده شده، در تاریخ 10 ژوئیه 2022 رخ داده است. شما میتوانید این واقعهی شگفتانگیز را به وضوح در کانال 304 Å مشاهده کنید که در تصویر پایین سمت راست با رنگ قرمز نشان داده شده است. طبق گزارش NOAA، خورشید به عنوان بخشی از چرخهی 11 ساله خود فعالتر میشود. بنابراین باید در آینده شاهد خروجهای جرم تاجی و رویدادهایی مانند شعلههای خورشیدی باشیم.
محققان ناسا هنوز در حال تست و بررسی ماهواره GOES-18 هستند و از طریق آزمایش و بررسی ابزارهای آن، از عملکرد صحیح ماهواره، اطمینان حاصل میکنند. بنابراین این تصاویر و ویدیوها، فقط پیش نمایشی از تواناییهای این ماهواره قدرتمند است که میتواند در آینده اطلاعات دقیقتر و واضحتری را جمع آوری و ثبت کند.
طبق اعلام سازمان NOAA انتظار میرود که این ماهواره از اوایل سال 2023 میلادی، نقش عملیاتی خود را آغاز کند؛ زمانی که از آن برای نظارت بر شرایط آب و هوایی و ارائهی اخطار اولیه در مورد فعالیتهای خورشیدی استفاده میشود. همانطور که احتمالا میدانید، فعالیتهای خورشیدی میتواند شرکتهای برق، شرکتهای ارائه دهنده اینترنت و ماهوارهها را تحت تاثیر خود قرار دهد.