امروزه تجهیزات ایمنی مختلفی در خودروها وجود دارد و یکی از آنها سیستم ترمز ای بی دی / EBD است که در ادامه وظیفه آن را بررسی میکنیم.
سالها پیش خبری از انواع سیستمهای ترمز امروزی نبود، ولی هماکنون انواع سیستمهای ترمز نظیر ABS و EBD وجود دارند که کمک زیادی به رانندگی ایمنتر میکنند. امروزه در اکثر خودروها ترمز ای بی دی وجود دارد و شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که این ترمز چیست و چگونه کار میکند.
وظیفه سیستم ترمز ای بی دی / EBD
به طور کلی وظیفه سیستم ترمز متوقف کردن خودرو از طریق فرمان دادن به چرخهاست. زمانی که راننده میخواهد خودرو را نگه دارد پای خود را روی پدال ترمز قرار میدهد و بدین ترتیب خودرو آرام آرام از حرکت باز میایستد. حال وظیفه ترمز ای بی دی این است که نیروی ترمز را متناسب با وزن روی هر چرخ خودرو توزیع میکند و بدین ترتیب با تقسیم توان ترمز روی خودرو مسافت طی شده در ترمزگیری را کمتر میکند.
همانطور که گفتیم در دنیای امروزی تکنولوژی ساخت خودروها پیشرفت زیادی کرده و یکی از مهمترین بخشهایی که قطعهسازان و مهندسان روی آن مانور زیادی دادهاند، سیستم ترمزگیری است. وضعیت سیستمهای ترمزی محصولات خودروسازان کنونی به نحوی است که اغلب آنها از سیستمهای الکترونیکی ترمزی بهره میگیرند.
البته همه فناوریهای به کار رفته در سیستم ترمز خودروها به کار نمیآید و برخی از آنها بیشتر جنبه رفاهی و آپشن دارند و به همین جهت آنها را تنها در خودروهای لوکس میبینیم. گفتیم که امروزه از دو نوع سیستم ای بی اس و ای بی دی در اکثر خودروها استفاده میشود تا بدین ترتیب امنیت خودرو در حوزه ترمزگیری بیشتر از قبل شود.
از دیگر سیستمهای ترمزی میتوان به ترمز کمکی و ترمز خودکار اشاره کرد و البته که همچنان فناوریهای دیگری نیز وجود دارند که از حوصله این بحث خارج است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید EBD، مخفف عبارت Electronic Break Force Distribution است. این سیستم میزان وزن وارد شده به چرخهای خودرو را اندازهگیری میکند و سپس تشخیص میدهد که باید چه میزان نیروی ترمزی به آن اختصاص یابد.
بدین ترتیب متوقف کردن خودرو در این حالت آسانتر میشود و راننده کنترل بیشتری روی آن دارد. دیگر مزیت سیستم ای بی دی این است که در مدت زمان کمتری خودرو را متوقف میکند.
سیستم ترمز ای بی دی (EBD) چطور کار میکند؟
فرض کنید در خودروهای قدیمی که سیستم ترمز ای بی دی وجود نداشت، راننده میخواست در شرایط اضطراری خودرو را متوقف کند. در این حالت چون ترمزها نمیتوانستند در مدت زمان کوتاهی وسیله نقلیه را متوقف کنند، احتمال تصادف و برخورد با خودرو یا وسیله دیگر افزایش مییافت.
در سیستم ترمز EBD حسگری به نام سنسور سرعت وجود دارد که میتواند میزان بار و وزن توزیع شده روی هر چرخ را اندازهگیری کند و سپس متناسب با آن و از طریق ماژول نیروی ترمز، روغن ترمز را با فشارهای مختلف به چرخها منتقل کند. در این حالت ممکن است یک چرخ روغن بیشتری از چرخ دیگر مصرف کند.
بنابراین در این حالت سیستم ترمز با بررسیهای دقیق متوجه سنگین و سبکی هر چرخ میشود و به همان میزان تلاش میکند تا ترمز را توزیع کند. در این صورت خودرو از کنترل خارج نمیشود و در مسافت کوتاهتری میتواند از حرکت بازایستد. اما سوال اینجاست که دیگر سنسورهای تعبیه شده در ای بی دی چیست؟
1. سنسور سرعت
همانطور که گفتیم یکی از حسگرهای تعبیه شده در سیستم ترمز EBD، سنسور سرعت است. این حسگر بااهمیت سعی میکند میزان سرعت هر چرخ را اندازهگیری کند و متوجه نوع لغزش آنها شود. برای مثال ممکن است یکی از چرخها به علت وزن سنگینتری که دارد در معرض لغزیدن باشد. در این شرایط با تجزیه و تحلیل دادهها متوجه میزان سرعت شده و مشخص میکند کدام چرخ در حال لغزیدن است.
با این حساب وقتی سیستم ترمز متوجه سرعت چرخها و وزن وارده بر آنها میشود، میزان نیروی ترمز مختص آنها را تنظیم میکند. ممکن است بپرسید که سنسور سرعت چگونه میزان وزن چرخها را میفهمد؟ پاسخ ساده است، زیرا وقتی سرعت یکی از چرخها کمتر از دیگران است متوجه میشویم که وزن آنها بیشتر است و بالعکس.
2. ماژول نیروی ترمز
از دیگر قسمتهای مهم سیستم ترمز ای بی دی، ماژول نیروی ترمز است، زیرا این قطعه مشخص میکند که میزان فشار روغن برای هر چرخ چقدر باشد. با این ماژول است که میتوان نیروی ترمز مختلفی را به کلیپرها تحویل دهد و به طور کلی این بخش پس از تحلیلهای ای سی یو وارد عمل میشود و فرمانهای آن را اجرا میکند.
3. بخش کنترلی
در این بخش تمامی اطلاعات مورد بررسی قرار میگیرند و پس از تجزیه و تحلیل به ماژول نیروی ترمز دستور داده میشود که متناسب با نیروی هر چرخ، میزان ترمز را به آن منتقل کند.
ترمز EBD در چه مواقعی تأثیرگذارتر است؟
سیستم ترمز ای بی دی بیشتر مواقعی خودش را نشان میدهد که افراد مختلفی به عنوان سرنشین در خودرو مینشینند و به واسطه نشستن آنها وزنهای هر چرخ متفاوت میشود و باید میزان ترمز نیز به همان میزان وزن کم و زیاد شود. همچنین در حالتهایی که نزدیک پیچ هستیم، نیروی خودرو معمولا روی دو چرخ بیشتر از سایر چرخها است.
به طور کلی وقتی ترمز EBD فعال میشود شما به وضوح احساس خواهید کرد که پدال ترمز زیر پای شما در حال لرزیدن است. این حالت همانطور که گفتیم بیشتر در پیچها و سنگینی وزن خودرو احساس میشود که ممکن است به طور ناگهانی ترمز بگیریم. وقتی شما خودرو را در پیچها کنترل میکنید، وزن خودرو به سمت خارج پیچ متمایل میشود و وزن از روی چرخهای درون پیچ برداشته میشود.
در این حالت بهتر است که نیروی وارده به هر چرخ به درستی تنظیم شود. البته یکی دیگر از وظایف سیستم ای بی دی آن است که بیشفرمانی و کمفرمانیهای حین رانندگی را کاهش میدهد و فرمانپذیری را نرمالتر میکند.
تفاوت بین ترمز EBD و ABS چیست؟
لازم به ذکر است که ترمز ای بی دی در واقع همان نسخه ارتقایافته ای بی اس است و امروزه در اغلب خودروهای سواری از هر دوی آنها استفاده میشود. در واقع کار ABS این است که از طریق حسگر سرعت باعث میشود تا چرخها قفل نشوند و EBD نیز از طریق همین سنسور سرعت میتواند میزان روغن ترمز لازم برای هر چرخ را تشخیص دهد. در مجموع میتوان گفت این دو ترمز کامل کننده یکدیگر هستند و برتری خاصی نسبت به هم ندارند.