گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
کتاب مردگان راهنمای مصریان باستان برای دنیای پس از مرگ بوده است. این کتاب دنیایی کاملا متفاوت و خاص را ترسیم می‌کند که می‌تواند هر فردی را به هیجان آورد.
کتاب مردگان نام جدیدی است که به مجموعه‌ای از متون مصریان باستان داده شده است. آنها بر این باور بودند که این متون می‌تواند افراد فوت شده را برای گذر از دنیای پس از مرگ هدایت کنند. تاکنون در اکتشافات مختلف، نسخه‌هایی از این متون به همراه فرد فوت شده یافت شده است. پیتر دورمن، استاد بازنشسته مصرشناسی دانشگاه شیکاگو با انتشار مقاله‌ای در کتابی به نام «کتاب مردگان: تبدیل شدن به خدا در مصر باستان» پرداخته است.
مصریان باستان و متنی شگفت به نام کتاب مردگان
به گفته دورمن کتاب مردگان در طول دوران پادشاهی نوین مصر بین مردم این کشور رایج شد، به گونه‌‌ای که افراد متون آن را روی طومارهایی از پاپیروس نوشته و کنار مرده قرار می‌دادند. البته گفته می‌شود که ریشه این کتاب به متون تابوت (متونی که روی تابوت نوشته می‌شدند) یا متون اهرام (متونی که روی دیوار اهرام نوشته شده‌اند) برمی‌گردد.
متون تابوتی در پادشاهی میانه مصر (۲۰۳۰ تا ۱۶۴۰ پیش از میلاد) رواج داشتند؛ اما متون اهرام برای اولین بار در دودمان پنجم پادشاهی کهن مصر (۲۴۶۵ تا ۲۳۲۳ پیش از میلاد) استفاده شدند.
بخش‌های کتاب مرگ
کتاب مرگ فصل‌ها یا بخش‌های مختلفی دارد. مصریان باستان از کلمه rꜢ برای مشخص کردن هر بخش استفاده می‌کردند. این واژه به طور کلی به «بخش» یا «گفتار» ترجمه شده است. Foy Scalf، رئیس بخش آرشیو‌های پژوهشی دانشگاه شیکاگو و دارای مدرک دکتری مصرشناسی در این رابطه گفت:
با توجه به اینکه این واژه به گفتار مربوط می‌شد، مصریان از هیروگلیف (خط تصویری) دهان انسان برای نشان دادن آن استفاده می‌کردند.
جالب اینجاست که هیچ کتاب استانداری تاکنون در مدفن‌ها یافت نشده است. در عوض هر نسخه بخش‌های مختلفی دارد. دورمن نیز تاکید دارد که تاکنون هیچ کتابی که شامل تمامی بخش‌ها باشد، یافت نشده است و تنها می‌توان مجموعه‌هایی را یافت که هرکدام نمونه‌هایی از دعاهای باستانی را در خود دارند. در واقع هیچکدام از کتاب های مردگان با دیگری یکسان نیست.
مصریان باستان این متون را «کتاب آمدن با روز» می‌نامیدند. این نام به خوبی نشان می‌دهد که به باور مصریان بخش‌های مختلف کتاب می‌توانند به فرد فوت شده کمک کنند تا به عنوان یک روح بالامرتبه وارد دنیای دیگر شود. Barry Kemp، استاد بازنشسته مصرشناسی دانشگاه کمبریج در کتاب خود با عنوان «چگونگی خواندن کتاب مردگان مصر» به این موضوع پرداخته است:
این متون مصریان را برای زندگی پس از مرگ آماده می‌کردند و این قدرت را داشتند تا تمامی بخش‌های بدن را برای یک سفر روحانی احضار کنند. کتاب مردگان به لطف طلسم‌هایش، این قدرت را به فرد فوت شده می‌داد که با موفقیت برای همیشه در بخش‌های مختلف دنیای مردگان حرکت کند.
برخی از گفتارها بیشتر از دیگران در نسخه‌های مختلف کتاب مردگان ظاهر شده‌اند و برخی دیگر نیز تقریبا ضروری تلقی می‌شدند. یکی از این گفتارها، بخش ۱۷ است که در آن به اهمیت خدای خورشید (Ra) به عنوان یکی از مهمترین خدایان مصر پرداخته است. به باور مصریان بدن فرد فوت شده پس از مرگ دوباره بازیابی می‌شد و فرد باید در مکانی که مملو از خدایان، اهریمنان، مناطق اسرار‌آمیز و موانع احتمالی است، سفر کند.
در فصل‌های مختلف کتاب مردگان برخی از اتفاقاتی که فرد ممکن است با آنها مواجه شد، تصویر شده است. یکی از این اتفاقات مراسم وزن کردن قلب است که در طول آن اعمال فرد در برابر پر ایزدبانوی ماعت (خدای مرتبط با عدالت) وزن می‌شود. بخش‌های مختلف این کتاب اغلب به صورت مصور هستند. Geraldine Pinch، کارشناس مصرشناس در کتاب خود با عنوان «مقدمه‌ای بسیار کوتاه بر افسانه مصریان» در این رابطه توضیحاتی را ارائه کرده است:
تصاویر در مجموعه متون تدفین جمع‌آوری شده در طول پادشاهی نوین مصر اهمیت زیادی داشتند. بسیاری از صاحبان کتاب مردگان قادر به خواندن متون نبودند؛ اما تصاویر ارائه شده به آنها کمک می‌کرد که به صورت نسبی متوجه محتویات آن بخش بشوند.
برخلاف انتظار، کتاب کتاب مردگان جنسیت زده نیست که یعنی بخش خاصی برای مردان یا زنان در آن دیده نمی‌شود.
اهداف گوناگون
اگرچه کتاب مردگان به عنوان راهنمایی برای جهان دیگر شناخته می‌شود، اما احتمال کاربردهای دیگری هم داشته است. Scalf در این رابطه توضیحاتی را ارائه کرد:
کتاب مردگان اغلب به عنوان یک راهنمای خاص شناخته می‌شود، اما فراتر از آن بوده است. از شواهد غیر مستقیم می‌توان دریافت که این کتاب در کاهش نگرانی‌های افراد در رابطه با دنیای ناشناخته پس از مرگ هم نقش بسیار مهمی داشته است.
ترس از مرگ همیشه همراه انسان بوده است. با نگاهی به اهتمام افراد ثروتمند مصر برای مومیایی کردن اجساد خود و نوشتن متون دینی روی تابوت، می‌توان به راحتی متوجه شد که آنها سخت برای کنترل آنچه پس از مرگ رخ می‌دهد، تلاش می‌کردند. علاوه بر اینها، گفتارهای مختلف کتاب مردگان برای افرادی که زنده بودند، هم کاربرد داشت.
در واقع اکثر بخش‌های کتاب مردگان در جهان پس از مرگ کارایی ندارند و بیشتر در رابطه با تغییر و تجربه‌های ماورایی هستند. در زندگی زمینی نیز یک فرد مذهبی می‌توانسته با استفاده از برخی وردها و مراسم خاص از جهان مادی فراتر رفته و حالتی خاص را تجربه کند. در کنار بسیاری از بخش‌ها، آموزش نحوه استفاده در زمین ارائه شده است که یعنی به احتمال زیاد برای افراد زنده نیز کارایی داشته‌اند.
به باور مصریان باستان فرد باید در ابتدا خود را از نظر معنوی به جایگاه خدایان ارتقا دهد تا در دنیای پس از مرگ نیز خدایان او را همراهی کنند.
نسخه‌های مختلف
بسیاری از نسخه‌های کتاب مردگان در مقبره افراد مختلف پیدا شده است. طولانی‌ترین نسخه یافت شده ۳۰ متر طول دارد و بدون شک خواندن آن در هنگام راه رفتن در دنیای پس از مرگ کار راحتی نبوده است. این نسخه قطعا به فردی ثروتمند تعلق داشته و برای قرار گرفتن در مدفن او آماده شده است.
البته همیشه این متون روی طومار نوشته نمی‌شدند و گاهی روی پارچه‌هایی که دور مومیایی فرد پیچیده می‌شد، دیده شده‌اند. آنها همچنین روی دیوارهای مقبره‌های مختلف و حتی ماسک طلایی توت‌عنخ‌آمون نوشته شده‌اند. باستان‌شناسان حتی حدس می‌زنند افرادی که توانایی مالی لازم برای این کار را نداشتند، از کسی درخواست می‌کردند متون مربوطه را به صورت شفاهی برای مرده بخواند.
آخرین نسخه یافت شده از کتاب مردگان مصر به قرن اول یا دوم پس از میلاد برمی‌گردد. پس از آن نیز نسخه دیگری از متون مربوط به تدفین به نام کتاب زندگان رایج شد. این کتاب نیز تا حدودی برگرفته از کتاب پیشین بود. در ادامه به بررسی و توضیح بخش‌هایی از کتاب مردگان می‌پردازیم.
بخش‌هایی از کتاب مردگان مصر باستان
در تصویر فوق نمایی از نسخه پاپیروس کتاب مردگان را با خط تصویری شکسته و همراه با تصویرهای رنگ‌آمیزی شده مشاهده می‌کنید. در این تصویر انی کاتب دریافتی‌های مقدس تمامی خدایان تبس و مسئول انبارهای خدایان ابیدوس را حضور دارد. همسر او توتو نیز کنار میزی از هدایای مختلف از جمله گوشت، کیک، میوه، گل و … ایستاده است. در این متن نوشته شده که حمد و ثنا سزاوار خدای خورشید Ra در هنگام طلوع کردن است.
در این تصویر صحنه‌ای از دنیای دیگر هم آمده است. در اینجا ما قضاوت مردگان را می‌بینیم. در این مراسم اعمال افراد بر اساس آداب خاصی سنجیده می‌شود.
این پاپیروس کوچک بخش‌های ۱۱۰ و ۱۲۹ کتاب مرگ مصریان باستان را در خود دارد. در بخش بالایی پاپیروس متن و تصاویر بخش ۱۲۹ دیده می‌شود. در سمت چپ تصویر، ازیریس (خدای پس از مرگ) در حالی که عصای مخصوص خود را در دست دارد، ایستاده است. پشت او نیز یک ستون بزرگ قرار دارد.
جلوی ازیریس میزی از غذا دیده می‌شود و روی آن یک گل نیلوفر بزرگ قرار گرفته است. در سمت راست نیز دو قایق روی آب قرار دارند. در قایق سمت چپ ققنوس حضور دارد و در قایق سمت راست پنج تن از خدایان مصر باستان ایستاده‌اند.
بخش پایینی پاپیروس به بخش ۱۰۰ کتاب مرگ مصریان باستان تعلق دارد. این بار ازیروس در سمت راست تصویر شده است و در سمت چپ قایقی با پاروی بلند قرار دارد که توسط یک زن (فرد فوت شده) رانده می‌شود. پشت او هم خدای خورشید و قوقنوس نشسته‌اند.
در سمت چپ این تصویر از کتاب مردگان ازیریس-سوکر به صورت مومیایی شده در مقبره‌ای دیده می‌شود. نام ازیریس-سوکر نشان دهنده ترکیب سوکر (خدای مرگ) با ازیریس (خدای رستاخیز) است. این پاپیروس با مقبره انی (بنایی سفید رنگ با هرمی در بخش بالایی) که در پایه کوه آمنتا قرار دارد، به پایان می‌رسد.
پس از این بنا شیب کوه را مشاهده می‌کنیم که به تعدادی پاپیروس می‌رسد. از شیب کوه سر حاثور به شکل یک گاو مقدس بیرون آمده است. حاثور بانوی دنیای مردگان بود و گفته می‌شد که رسیدن مردگان به دنیای دیگر را خوشامد می‌گوید. وی همچنین به عنوان خدای محافظ زنان شناخته می‌شد. کمی جلوتر تصویری دیگر از حاثور را کنار هدایای مختلف می‌بینیم. حاثور در این قسمت سر و بدن یک اسب آبی، پاهای یک شیر و دم کروکدیل را دارد.
کتاب مردگان مصر باستان تنها بخش کوچکی از تمدن و فرهنگ پیچیده این کشور را به تصویر می‌کشد. این کتاب به نوعی آرامش‌بخش افراد برای مواجهه با پدیده‌ای به نام مرگ بوده است.
