هاموی ، ماشین نظامی و کهنه سرباز آمریکایی، همیشه بهترین است اما چرا؟

هاموی یا HMMWV تراکی استثنائی است که در دنیای جنگ، فرهنگ عامه و صنعت خودرو به یک نماد تبدیل شده است. در ادامه به معرفی این خودرو می‌پردازیم.

خودروی HMMWV یا به صورت کامل «وسیله نقلیه چرخ‌دار چندمنظوره با تحرک بالا» (High Mobility Multipurpose Wheeled Vehicle) که به «هاموی» (Humvee) شهرت دارد، طی 30 سال گذشته به یک خودروی نمادین داخل و خارج از میدان جنگ تبدیل شده است. هاموی تقریباً در تمامی نبردهای دنیا از سال 1989 تاکنون به کار گرفته شده است؛ از جنگ خلیج فارس گرفته تا جنگ کنونی روسیه و اوکراین. تقریباً همه نیروهای جنگی مدرن آمریکا هم از سازمان‌های پلیس محلی تا یگان ویژه نیروی دریایی تا حدودی از این خودرو بهره گرفته‌اند.

هاموی‌ها را هر جایی می‌توان پیدا کرد و اینکه یک هاموی غول‌پیکر کنار یک سوپرمارکت در آمریکا پارک شده باشد یا در حال گشت و گذار در شهر باشد، اصلاً صحنه غیر معمولی نیست. به گفته تولیدکننده این خودرو «ای ام جنرال» (AM General)، این خودروی نظامی به بیش از 70 کشور در سراسر جهان صادر شده است.

حالا در سال 2022 خودروی نمادین هاموی رفته‌رفته به پایان عمر خود نزدیک می‌شود و ارتش ایالات متحده آمریکا برای جایگزینی آن با Oshkosh J-LTV دست به کار شده است. با این حال، هاموی طی دوره خدمت فوق‌العاده طولانی خود تاثیر بی‌حد و حسابی روی جنگاوری، فرهنگ عامه و صنعت خودرو گذاشته است. این کهنه‌سرباز آمریکایی در فیلم‌های سینمایی و بازی‌های ویدئویی حضور پیدا کرده و حتی باعث شکل‌گیری خطی جدید از شاسی بلندها شده است که امروزه با نام هامر شناخته می‌شوند.

اما چطور هاموی توانسته است به این جایگاه افسانه‌ای دست پیدا کند؟ در ادامه به این موضوع می‌پردازیم ولی در همین ابتدا باید گفت که این خودرو هم مثل جیپ ریشه‌اش به میدان جنگ بر می‌گردد.

نگاهی به هاموی، خودروی افسانه‌ای آمریکایی

هامویِ همه‌فن‌حریف

پنتاگون پس از جنگ ویتنام آماده بود مجموعه جیپ‌های خود را که به دنبال ده‌ها سال خدمت‌رسانی داشتند فرسوده می‌شدند، بالاخره کنار بگذارد. مقامات بالارده پنتاگون در سال 1983 قراردادی 1 میلیاد دلاری را با شرکت ای ام جنرال امضا کردند. این شرکت در اصل به عنوان زیرمجموعه امریکن موتورز خودروهای پستی، کامیون‌های سنگین و خودروهای نظامی دیگری را تولید می‌کرد و سپس تحت مالکیت LTV Aerospace and Defense در آمد.

ارتش آمریکا خودرویی می‌خواست که از پس هر کاری بر بیاید: به آب بزند، از زمین‌های ناهموار عبور کند، سربازان و ملزومات را به سلامت به مقصد برساند و نقش یک پلتفرم اسلحه برای عملیات‌ جنگی تهاجمی را ایفا کند.

خودروی M998 HMMWV نتیجه این قرارداد شد و نهایتاً سربازان نام «هاموی» و «هامر» را که امروزه می‌شناسیم برای آن انتخاب کردند. این خودرو اولین بار طی تهاجم آمریکا به پاناما به صورت محدود در میدان جنگ به کار گرفته شد، اما در عملیات طوفان صحرا علیه نیروهای صدام حسین بود که اوج توانایی خود را نشان داد. هاموی تازه عرضه شده به عنوان پلتفرمی برای موشک ضد تانک TOW، تیربار سنگین Browning M2 و تیربار M240 در عملیات زمینی نیروی ائتلاف به خدمت گرفته شد.

جدیدترین نسخه هاموی با نام HMMWV M1167 مجهز به یک پیشرانه دیزل 6.5 لیتری توربوشارژ است و از ساختار ماژولار با هدف پشتیبانی از سلاح‌ها، زره‌ها و تجهیزات پزشکی یا نظارتی بیشتر بهره می‌برد.

از میدان جنگ تا خیابان‌های شهر

به گفته موتور ترند، بازیگر معروف آمریکایی و یکی از چهره‌های فرهنگ عامه آمریکا آرنولد شوارتزنگر در اوایل دهه 90 میلادی پس از مشاهده یک هاموی، عاشق و شیفته این تراک شد. همان موقع یا به طور دقیق‌تر در سال 1992 بود که نسخه جاده‌ای این خودرو با نام هامر H1 روانه بازار شد. هامر سپس با هامر H2 هم به فرهنگ عامه راه پیدا کرد. هامرهای جاده‌ای غول‌پیکر توجه هر کسی را در خیابان به خود جلب می‌کردند و حالا پس از گذشت حدود 20 سال از عرضه هامر H2 هنوز طرفداران پر و پا قرص خود را دارند.

وقتی جنگ با تروریسم کلید خورد و تهاجم ایالات متحده آمریکا به عراق در اوج خود قرار داشت، هاموی برای جنگ نامتقارن پیش روی خود به هیچ وجه آماده نبود. هاموی در نبرد با ارتش‌های مرسوم مثل ارتشی که در طوفان صحرا با آن دست و پنجه نرم کرده بود، دست بالا را داشت ولی در خیابان‌های تنگ و تاریک بغداد و فلوجه داستان کاملاً فرق می‌کرد. هاموی‌ها هدف اصلی مواد منفجره ابداعی و کمین نیروهای دشمن بودند و در آخر نسخه‌های زرهی هاموی راهی میدان جنگ شدند.

هامر H2

هاموی از پایه به صورت ماژولار و با قابلیت اصلاح آسان ساخته شد و به همین خاطر، امکان توسعه نسخه‌های زرهی از آن در سطح بالا برای خدمت در خط مقدم نبرد فراهم شده بود. نسخه‌های سبک‌تر این تراک هم به عنوان آمبولانس یا برای حمل سربازان استفاده می‌شدند. این خودروی نظامی به این دلیل افسانه‌ای شد که در هر جایی و به هر شکلی آماده خدمت بود؛ یک غول همه‌کاره به معنای واقعی!

هاموی، محبوب همه!

حتی سازمان‌های تروریستی نظیر طالبان و داعش از هاموی‌های سرقتی یا رهاشده استفاده کرده‌اند. در زمان فعالیت داعش گزارش‌ها حکایت از این داشتند که این سازمان تروریستی هاموی‌ها را به بمب‌های متحرک تبدیل کرده است. اکنون در سال 2022 هم نیروهای اوکراین از هاموی‌های اهدایی جهت ضدحمله به ارتش روسیه بهره می‌گیرند. هاموی هر جا که جنگ باشد، چه برای طرف حق و چه برای طرف باطل آماده خدمت خواهد بود.

بسیاری از سازمان‌های پلیس محلی آمریکا هم این تراک نمادین را برای فعالیت‌های روزانه خود در نظر گرفته‌اند. شهروندان عادی هم می‌توانند تقریباً بی‌دردسر یک هاموی مازاد یا از دور خارج شده بخرند. با بیش از 300 هزار دستگاه از این خودرو که به سراسر جهان صادر شده، قطعات آن هم به وفور پیدا می‌شوند. هر چه باشد، یک خودروی نظامی می‌تواند گزینه‌ای ایده‌آل برای رانندگی آفرود باشد.

هاموی ده‌ها سال به طور پیوسته در جنگ‌های سراسر جهان حضور پیدا کرده است. هرچند در حال حاضر ایالات متحده آمریکا آرام‌آرام آن را از دور خارج می‌کند، اما این خودروی نظامی معروف احتمالاً طی دهه‌های آینده به جنگ‌های نقاط دیگر جهان راه پیدا خواهد کرد.