از آنجایی که ماه نزدیکترین جرم آسمانی به زمین است، گاهی این تصور پیش میآید که آیا ممکن است روزی این قمر زیبا با زمین برخورد کند؟ و اینکه در اثر برخورد ماه با زمین چه اتفاقاتی رخ خواهد داد؟ در ادامه نزدیکترین سناریوها در این مورد را که مبتنی بر علم هستند، بررسی خواهیم کرد.
ماه درخشانی که در آسمان شبهای ما را روشن میکند، بزرگترین قمر طبیعی در منظومه شمسی نسبت به اندازه بزرگی سیارهای است که به دور آن میچرخد. این ماه زیبا میتواند به صورت یک لکه قرمز رنگ در آسمان ظاهر شود یا به صورت یک گوی سفید رنگ شبهای ما را روشن کند. اما اگر این ماه سقوط کرده و با زمین برخورد کند چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ آیا جامعه بشریت از این ضربه جان سالم به در خواهد برد؟
در پاسخ به این سوالات باید گفت که اول از همه، ماه نمیتواند مسیر مداری خود را بدون یک رویداد فاجعهآمیز تغییر دهد، اما در عوض ممکن است مسیر مداری خود را به طور کامل نابود کند (این اتفاق تقریبا غیرممکن است و تنها با برخورد مستقیم یک سیارک یا جسم کیهانی دیگر با جرم مشابه ماه صورت میگیرد).
اما اگر یک سیار بزرگ در زمان و مکان مناسب نزدیک به ماه قرار بگیرد، میتواند با حرکات لرزهای مسیر مداری ماه را تغییر داده و آنرا به سمت زمین هدایت کند. این اتفاق کاملاً بعید به نظر میرسد و حتی اگر چنین رویدادی رخ دهد، سالها طول خواهد کشید که ماه به نصف فاصله کنونی خود از زمین برسد.
حال اگر تصور کنیم ماه از مدار خود خارج شده و به حد روچ برسد (حد روچ: مسافتی که در آن یک جرم آسمانی به دلیل جاذبه خود هنگام نزدیک شدن به جسمی دیگر انسجام خود را حفظ میکند)، در اثر نیروی جزر و مد ناشی از جاذبه سیاره زمین، ماه متلاشی شده و نابود میشود.
قطعات ایجاد شده ناشی از نابودی ماه حلقههایی مانند حلقههای اطراف سیاره زحل را در دور سیاره ما تشکیل خواهند داد، با این تفاوت که این قطعات پس از گذشت مدتی کوتاه بر روی کره زمین سقوط میکنند و ممکن است تهدیدی بزرگ برای حیات بشر و سایر موجودات زنده ایجاد کنند.
تأثیر ماه در حرکات جزر و مدی
ماه تأثیر بهسزایی بر روی سیاره ما دارد؛ از نظر علم نجوم و اخترفیزیک، مسئولیت اصلی ماه ایجاد و حفظ حرکت جزر و مدی در سراسر زمین است. گرانش یا جاذبه ماه باعث به وجود آمدن جزر و مد آبهای کره زمین میشود و همچنین باثبات ماندن محور گردش زمین به دور خود را حفظ میکند.
در صورت عدم وجود ماه، انحراف محوری زمین بهطور دائم تغییر میکرد و این امر باعث آشفته شدن آب و هوا و فصلها در زمین میشد. ماه هر سال حدود ۴ سانتیمتر از زمین دور میشود. بنابراین میتوان گفت ماه در خطر سقوط ناگهانی از فضا نیست و یک تعادل پایدار بین زمین و ماه وجود دارد.
الگوی مارپیچی پیوستهای که ماه با آن سبب باثبات ماندن محور گردش زمین به دور خود میشود، آبهای اقیانوسها را نیز در یک موج ثابت قرار میدهد که میتواند از یک تغییر کوچک بین جزر و مد تا محدوده قابل توجهی متغیر باشد.
بر اساس دادههای موجود در مرکز ملی جزر و مد و سطح دریا دانشگاه لیورپول، در حالی که گرانش زمین ماه را در مداری ثابت قرار میدهد، کشش گرانشی رقابتی ماه نیز آبهای اقیانوس و دریا را به سمت خود میکشاند و در یک چرخه کلی حدود 12.5 ساعت بین جزر و مد نوسان میکند.
اگر ماه در حال سقوط به سمت زمین باشد، اولین تغییری که بلافاصله قابل مشاهده خواهد بود، تغییر شدید در برنامه جزر و مد است.
طبق گزارشات موجود، ماه اگر روزی بخواهد بر روی زمین سقوط کند، به چرخش خود در مدار ادامه داده و مدارهای کوچک تری را تشکیل میدهد تا زمانی که به سیاره زمین برسد. این امر منجر به حرکت جزر و مدی عظیمی میشود که ماه طی آن همچنان به نزدیکتر شدن ادامه میدهد.
در نهایت، آبهای جزر و مدی به شکل سونامی به ارتفاع صدها فوت به خشکی سرازیر میشوند. همه این اتفاقات میتوانند زمین را کاملا نابود کنند؛ برخی از جزایر زمین بیشتر طول روز را در زیر آب خواهند بود، مناطق ساحلی پر جمعیت غیرقابل سکونت خواهند شد و نمک محصولات، خاک و سفرههای زیرزمینی حتی در دورههای عقب نشینی جزر و مدی نیز توسط آب از بین خواهند رفت.
برخورد ماه میتواند شرایطی شبیه به رویدادهای انقراض قبلی ایجاد کند
چه ماه بتواند به طور فیزیکی با زمین برخورد کند، چه به اجزای کوچکتر تقسیم شود و در نهایت به صورت حلقههای زحل دور زمین را فرابگیرد، سیاره زمین در نهایت شرایطی مشابه زمانی را تجربه خواهد کرد که دانشمندان آنرا به یکی از مهمترین رویدادهای انقراض دسته جمعی در تاریخ سیاره ما نسبت میدهند.
تاکنون تعداد بسیاری از انقراضهای دسته جمعی به ثبت رسیدهاند که بقایای این وقایع بهصورت فسیل جانداران در موزهها قرار گرفته است. در میان تمامی این وقایع انقراض دسته جمعی، انقراض کرتاسه-سوم (انقراض K-T) تا حد زیادی مورد بحث قرار گرفته و برای محققان جالب است.
به گزارش مجله تاریخ، 65 میلیون سال پیش، یک رویداد تاثیرگذار باعث شد که آب و هوای زمین به طور چشمگیری تغییر کرده و شرایط را برای زندگی گیاهی و جانوری موجود در این سیاره غیرقابل پذیرش کند.
محققان چندین سناریو را بررسی کردهاند، اما یکی از این سناریوها که احتمالاً نزدیکترین آنها به واقعیت است، از برخورد یک سیارک عظیم خبر میدهد که طی آن مقادیر غیرقابل محاسبهای از قطعات ایجاد شده به جو و مدار پایین زمین پرتاب شدند.
این رویداد سبب شد ابری از گرد و غبار و قطعات خرد شده از سیارک، جو زمین را پر کرده و توانایی اکوسیستم موجود برای حمایت از حیات را به طور قابل توجهی تغییر دهد. علاوهبراین، به نظر میرسد که فعالیتهای آتشفشانی کوهها پس از برخورد سیارک به زمین مجدداً شروع شده و حیات را حتی بیشتر از قبل مورد تهدید قرار داد.
برخورد ماه نیز قطعاً بازگشتی به زمین آتشفشانی قدیم ایجاد خواهد کرد و ابر غباری ناشی از آن، نور خورشید را برای سالها یا حتی دهههای پایانناپذیر محو میکند. همانطور که مشخص است، چنین برخوردی به حیات بر روی زمین پایان میدهد و زمین را به حالت اولیه باز میگرداند.
ولی خوشبختانه، ماه هر سال حدود 4 سانتیمتر از زمین دورتر میشود و بعید است که حوادثی مانند آتشفشان و جو انقراض میلیونها سال پیش را در زمین شاهد باشیم. این یعنی زمین هیچوقت شاهد کسوف دائمی نخواهد بود و حلقههایی مشابه حلقههای زحل هرگز در اطراف سیاره ما ظاهر نمیشوند. ماه نیز تا ابد همانند یک چراغ روشنیبخش در شبهای سیاره زمین باقی خواهد ماند.