در این مطلب به مرور تفاوت های میان وی پی ان (VPN) و پروکسی (Proxy)، نحوه کارکرد و مزایا و معایب هر یک از آنها میپردازیم.
برخلاف تصور رایج، وی پی ان و پروکسی، کارکرد یکسانی ندارند و دارای تفاوت هایی هستند. با اینکه هر دو اتصال به شما این امکان را میدهند تا در محدوده جغرافیایی که در آن قرار ندارید، به وبگردی بپردازید. اما علاوه بر آن، هر کدام از آنها از اساس با یکدیگر متفاوت هستند. با این وجود، برای اکثریت قریب به اتفاق، انواع وی پی ان و پروکسی، برای دستیبابی به وظایفی یکسان استفاده میشوند، بنابراین قابل درک است که برخی تصور داشته باشند، این دو عملکرد یکسانی دارند.
در دنیای امروزه که حریم خصوصی و امنیت اینترنت، برای اکثر مردم حائز اهمیت است، احتمالا تاکنون از VPN یا پروکسی برای محافظت از خود در هنگام مرور وب استفاده کردهاید. حتی اگر حفظ حریم شخصی، اولویت شما در هنگام استفاده از فضای مجازی نیست، چند دلیل دیگر برای استفاده از وی پی ان و پروکسی وجود دارند. با این حال، برای انتخاب نوع مناسب با نیازهای خود، ابتدا باید تفاوت های میان وی پی ان و پروکسی و آنچه هر یک ارائه میدهند را درک کنید.
وی پی ان (VPN) چیست؟
بیایید با تعریف اصول اولیه شروع کنیم. یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) به شما امکان میدهد تا وب را به صورت خصوصی و ایمن با سطحی از رمزگذاری میان شما و ارائهدهنده وی پی ان، مرور کنید. انواع VPN، اغلب برای سرویسهایی به کار گرفته میشوند که دارای محدودیت جغرافیایی در یک مکان خاص هستند که برای مثال میتوان به تغییر سرور VPN به منظور پخش برنامههای تلویزیونی مورد نظر اشاره کرد. این دسته از محدودیتها، معمولا به این دلیل اعمال میشوند که شرکتی داخلی، حق پخش استریم در کشور کاربر را دریافت نکرده یا خدمات خود را هنوز به آن منطقه تعمیم نداده است.
با این حال، وی پی ان ها عملکرد کاملا دقیق و بینقصی ندارند. بسیاری از سرویسهای پخش و برنامههای مدرن امروزی، از قابلیت شناسایی VPN و قفل کردن حساب کاربری شما برخوردار هستند. یکی از دلایل بروز این اتفاق آن است که برنامههای محبوب وی پی ان از لیست آدرسهای IP، به صورت تکراری استفاده میکنند. بنابراین، اگر یک پلتفرم استریم متوجه شود که مجموعه خاصی از آدرسهای آیپی برای ورود به هزاران حساب مختلف استفاده میشود، ممکن است زنگ خطری برای کاربر ایجاد شود و شما را در دسته هرزنامهنویسانی قرار دهند که سعی دارند به اجبار وارد سیستم شوند.
همچنین، برای استفاده از برنامههای وی پی ان، معمولا نیاز به خرید اشتراک است، زیرا برای پردازش همه درخواستهای شما به رایانه جداگانهای نیاز است که در جای دیگری مشغول به کار خواهد بود. به همین دلیل است که معمولا برای استفاده از یک سرویس پایدار VPN، پرداخت ماهانه حق اشتراک ضروری است.
پروکسی (Proxy) چیست؟
از سوی دیگر، پروکسی ها کارکرد سادهتری دارند و وظیفه آنها، تنها به مخفیسازی آدرس آیپی شما محدود شده است. از آنجاییکه پروکسیها رمزگذاری نشدهاند، سرویس ارائهدهنده اینترنت و دولت، میتوانند به طور بالقوه تمام ترافیک شبکه شما را زیر نظر بگیرند. بدین ترتیب، هکرهای حرفهای نیز میتوانند موقعیت واقعی شما را فاش کنند. با این حال، پروکسیها معمولا رایگان هستند و مستقیما روی دستگاه کاربر راهاندازی و استفاده میشوند.
پروکسی همچنین انعطاف بیشتری را به کاربر ارائه میدهد، زیر امکان استفاده از آن در مرورگرها یا برنامههای خاص وجود دارد و نیازی به اختصاص کل ترافیک شبکه دستگاه شما به آن نیست. بنابراین، پروکسی را میتوان طوری تنظیم کرد که تنها در مرورگر وب یا یک کلاینت تورنت استفاده شود. البته باید اشاره داشت که وی پی ان ها نیز اخیرا در این زمینه پیشرفته داشتهاند و اکنون برخی از مرورگرها با سرویس VPN اختصاصی ارائه میشوند. به گفته Malwarebytes، پروکسی ها با اینکه معمولا رایگان هستند، اما در ازای آن، دادههای شما را به تبلیغکنندگان میفروشند تا هزینه را جبران کنند و همچنین ممکن است رفتارهای مشکوکی را از خود نشان دهند.
وی پی ان و پروکسی چگونه کار میکنند؟
یک سرویس VPN، مانند واسطهای میان شما و اینترنت عمل میکند. هنگام استفاده از آن، دادههای وب رمزگذاری شده خود را به صورت ایمن به سرور وی پی ان ارسال میکنید، سپس از آنجا، سرویس VPN آن دادهها را بدون رمزگذاری به دنیای گسترده وب منتقل میکند. بدین ترتیب، وبسایتها نمیتوانند درخواستهای وب که از طرف شما ارسال میشوند را ردیابی کنند.
در مقیاس بزرگتر، وی پی ان ها در سطح سیستمعامل پیکربندی میشوند و هر چیزی را که از طریق دستگاه میگذرد را ضبط میکنند. بنابراین، به عنوان مثال، اگر یک برنامه وی پی ان را در تلفن هوشمند خود فعال کنید، تمامی فعالیتهای شما نظیر مرور وب، برنامههای رسانههای اجتماعی، بازیها و حتی به روزرسانی اپلیکیشنها از طریق VPN ارسال میشوند.
این بدین معنا است که VPN در مقایسه با پروکسی، برای حفظ حریم خصوصی و امنیت بهتر هستند. برای مثال، اگر با اتصال به کشور دیگری به بازدید وب میپردازید و نیاز به دسترسی به برنامههای بانکی یا ایمیلهای خود دارید، وی پی ان ها انتخابی ایدهآل هستند. این سرویسها معمولا به صورت خرید اشتراک قابل استفاده هستند. برخی از گزینههای رایگان نیز وجود دارند که البته اغلب آنها با محدودیتهای سنگین همراه هستند و ممکن است آنطور که انتظار دارید، خصوصی نباشند.
پروکسی ها نیز به روشی مشابه با وی پی ان کار میکنند، اما با این تفاوت که هیچ نوع رمزگذاری را ارائه نمیدهند. این بدان معنی است که شناسایی موقعیت فیزیکی شما از طریق آدرس آیپی، برای وبسایتها و برنامهها بسیار سادهتر است. پروکسی ها برای کارهای پیش پا افتاده مانند دور زدن محدودیت کیفیت پخش ویدیو که برخی از شرکتهای مخابراتی بیسیم با آن روبرو هستند، بهترین عملکرد را دارند. اما به طور کلی، اگر میخواهید به دادههای حساسی مانند برنامههای بانکی خود دسترسی داشته باشید، بهتر است از پروکسی استفاده نکنید.
تفاوت بین وی پی ان و پروکسی در چیست؟
به طور کلی، بزرگترین نقطه قوت وی پی ان، این است که دادههای شما را رمزگذاری کرده و تمامیت دستگاهی که از آن استفاده میکنید را به کنترل خود درمیآورد. این بدان معناست که هر بایت دادهای که از دستگاه شما خارج میشود، تا زمانیکه VPN فعال و به درستی تنظیم باشد، رمزگذاری خواهد شد. از سوی دیگر، پروکسی ها معمولا کل سطح شبکه شما را تحت کنترل خود قرار نمیدهند. یعنی اگر میخواهید آدرس آیپی خود را تنها در مرورگر خود یا در برنامههای تورنت مخفی نگه دارید، میتوانید این کار را انجام دهید. با این حال، آدرس IP شما در موقعیتهای دیگر قابل مشاهده خواهد بود.
پروکسی ها برای کارهای با اولویت پایینتر و غیرضروری، انتخاب مناسبی هستند. برای مثال، فرض کنید که در حال تلاش برای دسترسی به دوست خود هستید که در کشور دیگری قرار دارد، اما متوجه میشوید که اکثر برنامههای صوتی در کشور دوست شما، از دسترس خارج هستند. در این میان، تماس با آنها از طریق تلفن معمولی به دلیل هزینههای گزاف نیز مقرون به صرفه نیست. بنابراین راه حل چیست؟ دوست شما میتواند یک سرور پروکسی راهاندازی کرده و برنامهای مانند واتساپ را دانلود کند که تماس رایگان را از طریق VoIP ارائه میدهد. اکنون، شما و دوستتان میتوانید به صورت رایگان با یکدیگر تماس بگیرید.
آیا باید از VPN یا Proxy استفاده کرد؟
برای اکثریت قریب به اتفاق مردم که از دسترسی آزادانه و بدون محدودیت به اینترنت برخوردار هستند، استفاده از وی پی ان یا پروکسی، امری غیرضروری است. با این حال، این بدان معنا نیست که هرگز نباید از آن استفاده کرد. برای وی پی ان ها، بهترین زمان استفاده از آن (به جز بحث فیلترینگ) در هنگام سفر است، به خصوص در خارج از کشور و هنگام استفاده از شبکههای عمومی وایفای یا در صورتی که نیاز به دسترسی به محتوای جغرافیایی داشته باشید. این امر به در کشورهایی که ممکن است شما را از دسترسی به وبسایتها یا محتوا مسدود کنند نیز صادق است.
در این میان، وی پی ان محافظت بهتری را در مقایسه با پروکسی به کاربر ارائه میدهد و در تمامی بخشهای دستگاه شما قابل استفاده است. در مجموع، با اینکه هر دو سرویس میتوانند گزینههای خوب و مفیدی محسوب شوند، اما VPN به دلیل رمزگذاری دادههای کاربر، گزینه امنتری است.