سیاهچاله ای که سال ها بعد از خوردن یک ستاره استفراغ می کند!

استفراغ سیاهچاله ای سال ها بعد از خوردن یک ستاره دانشمندان را گیج کرده زیرا چنین چیزی سابقه نداشته است. آیا سیاهچاله ها هم بالا می آورند؟

ستاره شناسان سیاهچاله‌ای را شناسایی کرده‌اند که چندین سال پس از بلعیدن یک ستاره به طور اسرار آمیزی تکه‌های بلعیده شده را به بیرون پرتاب می‌کند طوری که انگار بالا می‌آورد! این رویداد که دانشمندان آن را با عنوان AT2018hyz طبقه‌بندی کرده‌اند، در سال 2018 آغاز شد؛ زمانی که ستاره‌شناسان دیدند سیاه‌چاله‌ای یک ستاره نگون بخت را پیش از آنکه خرد و خاکشیر کند، در کشش گرانشی قوی خود به دام انداخته است.

استفراغ سیاهچاله ای سال ها بعد از خوردن یک ستاره

سه سال بعد و در سال 2021 بود که تلسکوپ رادیویی نیومکزیکو سیگنالی دریافت کرد که نشان دهنده فعالیتی غیرعادی بود. (سیاهچاله‌ای در حال استفراغ ستاره‌ای با نصف سرعت نور بود) پیش تر دیده شده بود که سیاهچاله‌ها قبل از استفراغ کردن یک ستاره آن را قورت می‌دادند اما هم اکنون دیده شده که همزمان با خوردن غذا، تکه‌های متلاشی شده ستاره به بیرون پرتاب می‌شود.

محققان از چهار رصدخانه مستقر در زمین در سراسر جهان و دو رصدخانه در فضا برای شناسایی و تماشای این رویداد استفاده و یافته‌های خود را در 11 اکتبر (19 مهر ماه) منتشر کردند. ایویت سندس (Yvette Cendes) سرپرست نویسندگان و اخترفیزیکدان مرکز اخترفیزیک دانشگاه هاروارد و اسمیتسونین در بیانیه‌ای گفته است:

این رویداد ما را کاملا شگفت زده کرده زیرا هیچکس قبلا چنین چیزی ندیده است.

سیاهچاله‌ها آشفته خوارهایی هستند که دوست دارند با غذای خود بازی کنند. خورده شدن یک ستاره توسط سیاهچاله اصطلاحاً از هم پاشیدگی کشندی یا TDE نامیده می‌شود (پدیده‌ای نجومی که هنگامی رخ می‌دهد که یک ستاره به علت عبور از نزدیکی یک سیاهچاله تحت تأثیر نیروهای کشندی قرار می‌گیرد و قبل از اینکه توسط سیاهچاله بلعیده بشود، کاملا تغییر شکل می‌دهد و از هم می‌پاشد.)

هر چه ستاره بیشتر به شکم سیاهچاله نزدیک می‌شود نیروهای کشندی آن لایه به لایه ستاره را از بین می‌برند و کش می‌دهند. سپس آن را تبدیل به رشته‌ای بلند همچون اسپاگتی می‌کنند که به دور یک چنگال پیچیده می‌شود و توپی از پلاسمای داغ را تشکیل می‌دهد. این اتفاق با نام اسپاگتی فضایی شناخته می‌شود.

پلاسمای مذکور با سرعت در اطراف سیاهچاله شتاب می‌گیرد و در حجم عظیمی از ماده و انرژی می‌چرخد و سپس نور درخشان و متمایزی از خود تولید می‌کند که تلسکوپ‌های نوری، اشعه ایکس و امواج رادیویی قادر به تشخیص آن هستند. اما سیاهچاله AT2018hyz نمونه‌ای غیرمعمول است زیرا نه تنها سه سال پس از خوردن یک میان وعده مختصر صبر کرد تا نوری از خود ساطع کند بلکه سرعت موادی که از دهانش پرتاب می‌شوند خیره کننده است.

اغلب برون ریزی‌های TDE یا از هم پاشیدگی کشندی با 10 درصد سرعت نور به حرکت در می‌آیند در حالی که موادی که از سیاهچاله AT2018hyz به بیرون پرتاب می‌شود با 50 درصد سرعت نور است. ادو برگر (Edo Berger) یکی از نویسندگان این مقاله و استاد نجوم دانشگاه هاروارد می‌گوید:

بیش از یک دهه است که TDE ها را با تلسکوپ‌های رادیویی مطالعه می‌کنیم، و گاهی اوقات متوجه می‌شویم که آنها در امواج رادیویی و در حالی که مواد را به بیرون پرتاب می‌کنند، می‌درخشند. اما در AT2018hyz برای سه سال اول سکوت رادیویی وجود داشت و اکنون به طور فزاینده‌ای فرآیند آغاز شده تا به یکی از درخشان ترین TDE های رادیویی تبدیل شود.

به عقیده سندس این سیاهچاله احتمالا باید غذای خود را با تأخیر بالا بیاورد. وی همچنین خاطرنشان کرده سیاهچاله موردبحث گویا سال‌ها پس از خوردن یک ستاره و به صورت ناگهانی شروع به استفراغ کرده است. محققان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث تاخیر نورافشانی می‌شود، اما فکر می‌کنند که این به تعویق افتادن احتمالا دلیل رایجی دارد.

برای یافتن علت این موضوع اخترشناسان می‌بایست یک بار دیگر به منابع از هم پاشیدگی کشندی مراجعه کنند تا ببینند آیا باری دیگر قادر به تماشای چشمک زدن آنها خواهند بود یا خیر. ادو برگر همچنین خاطرنشان کرد که این نخستین مرتبه‌ای است که شاهد چنین تأخیر طولانی بین بلعیدن یک ستاره و استفراغ آن هستیم.