ردپای ابر اقیانوس در مریخ ، پس از سال‌ها پیدا شد

تصویر امروز سیاره سرخ، به صورت یک دنیای خشک و خاکی در ذهن ما نقش بسته است؛ اما دانشمندان می‌گویند در گذشته‌های دور، یک ابر اقیانوس در سطح مریخ وجود داشت.

محققان ردپای یک ابر اقیانوس را در مریخ پیدا کردند؛ اقیانوس پهناوری که حدود 3.5 میلیارد سال قبل، صدها هزار کیلومتر مربع از سطح این سیاره را پوشانده بود.

این شواهد، با پردازش تصاویر ماهواره‌ای سطح مریخ و در قالب توپوگرافی خط ساحلی به دست آمده است. وقتی که چنین تصاویری از زوایای مختلف گرفته شوند، می‌توان از آن‌ها برای تهیه نقشه استفاده کرد. از این طریق، محققان توانستند نقشه بیش از 6500 کیلومتر از پشته‌های رودخانه‌ای مریخ را ترسیم کنند؛ پشته‌هایی که ظاهرا به وسیله رودها ایجاد شدند و به نظر می‌رسد دلتای فرسایش یافته رودخانه‌ها یا نوار کانالی کف دریاها هستند.

به گفته‌ی بنجامین کاردناس، از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا: «کار بدیعی که ما در این مطالعه انجام دادیم، فکر کردن به مریخ از منظر چینه‌شناسی و بررسی پرونده رسوبی آن بود. روی زمین، ما تاریخچه آبراه‌ها را با نگاه به رسوباتی که در طول زمان شکل گرفته‌اند، ترسیم می‌کنیم. این همان علم چینه‌شناسی است؛ یعنی اینکه آب، رسوبات را جابه‌جا می‌کند و شما می‌توانید تغییرات زمین را با بررسی میزان تجمیع رسوبات، تحلیل کنید. ما هم همین کار را کردیم؛ البته روی مریخ!»

اعضای تیم تحقیقاتی با استفاده از داده‌های مدارگرد شناسایی مریخ که در سال 2007 جمع‌آوری شد؛ ضخامت، زاویه و موقعیت مکانی پشته‌های مریخی را آنالیز کردند تا محل مورد مطالعه، یعنی منطقه آئولیس درسا (Aeolis Dorsa) را بهتر بشناسند.

این منطقه در حال حاضر، متراکم‌ترین پشته‌های رودخانه‌ای مریخ را در خود جای داده و به احتمال زیاد، در آن سال‌های دور، دستخوش تغییرات زیادی بوده است. محققان این را با توجه به شواهدی می‌گویند که از افزایش قابل توجه سطح دریا و حرکت سریع تخته سنگ‌ها توسط رودخانه‌ها و جریان آب حکایت دارد.

اما تمام این‌ها، به موضوع وجود حیات در مریخ مربوط می‌شود. یکی از اساسی‌ترین پرسش‌های محققان مریخ، این است که آیا سیاره سرخ هیچ‌وقت شرایط لازم برای میزبانی از حیات را داشت؟

کاردناس دراین‌باره می‌گوید: «اولین چیزی که به ذهن می‌آید، این است که وجود یک ابر اقیانوس در مریخ، به معنای پتانسیل بالاتر برای زیست‌پذیری است».

او همچنین به یافته‌هایی درباره اقلیم کهن مریخ و نحوه‌ی تکامل آن اشاره کرد. بر این اساس، باید دوره‌ای در مریخ وجود داشته که هوا به اندازه کافی گرم و اتمسفر به اندازه کافی ضخیم بوده  باشد تا این حجم عظیم آب مایع را در خود نگه دارد.

همین محققان در مطالعه‌ای مجزا، از تکنیک تصویربرداری آکوستیک در خلیج مکزیک استفاده کردند تا بستر باستانی دریا را نقشه‌برداری کنند؛ با این هدف که الگویی به دست آید تا نشان دهد آب، چگونه سطح مریخ را دچار فرسایش کرده است.

در مریخ، مناطق زیادی وجود دارد که می‌توانند میزبان پشته‌های رودخانه‌ای باشند. شبیه‌سازی‌های انجام گرفته توسط اعضای تیم نیز موید این است که در دوره‌ای، سطح مریخ پوشیده از آب بود. دانشمندان همچنان در تلاش‌اند تا بفهمند که آن همه آب، کجا رفته است؛ اما نگاه به چند میلیارد سال قبل هم، کار ساده‌ای نیست.