مدتی است که اصغر فرهادی متهم به دزدی ایده ها شده است و دعوای حقوقی او با یکی از شاگردانش در جریان است. ماجرای سرقت ادبی فرهادی صحت دارد؟
پس از اکران فیلم سینمایی قهرمان ساخته کارگردان مطرح سیمای ایران یعنی اصغر فرهادی، دانشجوی سابق این کارگردان دعوایی حقوقی راه انداخت و ادعا کرد فیلمنامه این اثر از او بوده و فرهادی ایده او را دزدیده است. در حال حاضر فرهادی منتظر صدور رأی دادگاه و مشخص شدن نتیجه است. ماجرا وقتی جالب میشود که بدانیم این تنها اتهام وارده به اصغر فرهادی نیست!
اصغر فرهادی متهم به دزدی ایده ها؟
آزاده مسیح زاده یکی از دانشجویان سابق فرهادی بوده که به تازگی ادعا کرده امتیاز اثر قهرمان به ساخته کارگردان ایرانی مطرح در جهان، متعلق به اوست. مسیح زاده معتقد است قهرمان مستندی بوده که او برای کلاس این استاد ساخته و او در آن زمان هیچ توجهی به این اثر نکرده است.
با این حال هم فرهادی و هم شاگرد سابق او در معرض محکومیت قرار دارند؛ چرا که اگر رأی به ضرر مسیح زاده صادر شود، فرهادی میتواند به جرم افترا از او شکایت و اعاده حیثیت کند. متاسفانه دعوای حقوقی اخیر باعث وارد شدن صدمه و خدشه به چهره سینمای ایران شده است.
اصغر فرهادی کارگردانی است که طی سالهای اخیر با ساخت آثار جذاب و اجتماعی نظیر جدایی نادر از سیمین موفق شده دو اسکار دریافت کند. بنابراین در حال حاضر او به عنوان برجستهترین کارگردان ایرانی شناخته میشود. طرفداران این بازیگر و کارگردان، ادعای مسیح زاده را واهی میپندارند؛ حال آن که برخی از همکاران و دانشجویان دیگر معتقدند ادعای مسیح زاده صحت دارد.
چند تن از همکاران فرهادی شهادت دادهاند که سرقت ادبی این کارگردان باسابقه صحت دارد و حتی تأکید کردهاند که او در جایگاه استاد از دانشجویان یا همکاران خود میخواسته فیلمنامه بنویسند و سپس ایدههای آنها را بعدا به کار میگرفته و از روی آنها فیلم میساخته است. البته عدهای از این افراد خاطرنشان کردهاند که اگر فرهادی تنها یک تشکر خشک و خالی از آنها میکرده، راضی بودهاند.
مصطفی پورمحمدی از دیگر دانشجویان اصغر فرهادی است که عقیده دارد این کارگردان مطرح سینما فیلم جدایی را با الهام از فیلم کوتاهی ساخته که او در سال 2009 برای کلاس درس تهیه کرده! داستان این فیلم کوتاه نیز درباره مستخدمی است که شغل خود را از همسرش پنهان میکند.
البته این ادعا را فرهادی مجددا تکذیب کرده، ولی پورمحمدی تأکید میکند که آقای کارگردان نه تنها از او اجازه کسب نکرده بلکه حتی یک تشکر خالی هم انجام نداده است. پورمحمدی میگوید:
من انتظار داشتم که استادی اگر از دانشجویی ایده خوبی بگیرد، آن دانشجو هم حمایت کند و استاد به دانشجو کمک نماید. این هم یک افتخار و هم یک خیانت بود.
مدعی بعدی سرقت ادبی بودن آثار اصغر فرهادی، مانی حقیقی، فیلمساز و نویسنده ایرانی است. وی ادعا کرده فیلم «گذشته» بر اساس اپیزودی از زندگی خود او ساخته شده و فرهادی هیچگاه اجازه این کار را دریافت نکرده است. حقیقی میگوید:
عجیب است که یک نفر به داستان زندگی شما گوش کند و برود فیلمنامهای درباره آن بنویسد و به شما بگوید دوست داری در این فیلم بازی کنی؟ این نوعی راه دوربرگردان برای برقراری ارتباط است اما برای من توهینآمیز نبود.
حقیقی همچنین خاطرنشان کرده که فرهادی او را از جمع بازیگران کنار گذاشته و هیچ اشارهای به منبع داستان نکرده است؛ صرفا اشاره کرده این فیلم از زندگی یک دوست نامشخص الهام گرفته شده است. حقیقی اضافه میکند:
آن لحظهای بود که فکر کردم فراموشش کن. این خیلی عجیب است. من او را درک نمیکنم. او مرا گیج میکند. او مرا در مورد خیلی چیزها ناراحت میکند.