پیدایش دریاچه های کوچک بر روی زمین سرعت بیشتری گرفته است؛ اما نباید خوشحال باشیم!

بررسی‌ها نشان می‌دهند که در سال‌های اخیر شاهد بیشتر شدن دریاچه های کوچک روی کره زمین بوده‌ایم. هرچند که این موضوع ابدا اتفاق خوبی نیست و نباید از آن خوشحال باشیم.

شاید با نگاه اولیه به تیتر بگویید که در میان انبوهی از اخبار مربوط به تغییرات اقلیمی و روند نگران‌کننده خشکسالی، بالاخره یک اتفاق خوب در حال رخ دادن است. اما متاسفانه اینگونه نیست. در طول چهار دهه گذشته روند بیشتر شدن دریاچه های کوچک شدت گرفته است. با توجه به اینکه ذخایر آب شیرین مقدار قابل ملاحظه‌ای گاز گلخانه‌ای منتشر می‌کنند، این موضوع قابل چشم‌پوشی نیست.

بیشتر شدن دریاچه های کوچک یعنی مرگ تدریجی انسان

بین سال‌های ۱۹۸۴ و ۲۰۱۹ مساحت دریاچه های موجود در کره زمین بیش از ۴۶ هزار کیلومتر مربع افزایش پیدا کرد که این میزان کمی بیش‌تر از مساحت دانمارک است. این موضوع چه اهمینی دارد؟ کربن دی‌اکسید، متان و نیروز اکسید از جمله‌ گازهایی هستند که در نتیجه وجود دریاچه‌ ها آزاد می‌شوند. البته دقیق‌تر بگوییم این باکتری‌ها و قارچ‌های کف دریاچه هستند که با تغذیه از گیاهان و حیوانات مرده دریاچه عامل چنین اتفاقی می‌شوند.

به طور کلی این افزایش تعداد دریاچه های کوچک باعث شده که چیزی حدود ۴.۸ تریلیون گرم کربن‌دی‌اکسید وارد جو شود. این میزان برابر با کل کربن‌دی‌اکسید منتشر شده توسط بریتانیا در سال ۲۰۱۲ است. دانشمندان تلاش کردند با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و الگوریتم‌های پیچیده داده‌های مربوط به دریاچه‌ها را بررسی کنند و در مجموع نیز ۳.۴ میلیون دریاچه را ثبت کردند.

در این میان دریاچه های کوچک (آنهایی که مساحت آنها به ۱ کیلومتر مربع نمی‌رسد) در بحث آلودگی هوا بسیار مهم هستند؛ زیرا نسبت میزان انتشار گاز کربن‌دی‌اکسید به ابعاد آنها در مقایسه با دریاچه‌های بزرگ بسیار بیشتر است. دریاچه های کوچک از نظر مساحت تنها ۱۵ درصد از کل دریاچه های جهان را به خود اختصاص داده‌اند؛ اما مسئول ۴۵ درصد افزایش انتشار کربن‌دی‌اکسید و ۵۹ درصد افزایش انتشار متان بین سال‌های ۹۸۴ تا ۲۰۱۹ هستند.

این عدم تناسب به خاطر توانایی دریاچه های کوچک در جذب ارگانیسم‌های بیشتر است. همچنین کم‌عمق بودن این دریاچه‌ ها باعث می‌شود که گازها راحت‌تر به سطح آب و پس از آن به جو زمین برسند. از طرفی آنها بسیار نسبت به تغییرات هوایی و اقلیمی حساس‌تر هستند و ممکن است ابعاد و ترکیبات آب راحت‌ تغییر کند. همین باعث می‌شود که کارشناسان توجه بیشتری به آنها بکنند.

تقریبا نیمی از مشکل افزایش تعداد دریاچه‌های کوچک به خاطر فعالیت‌های انسانی ایجاد شده‌اند. باقیمانده نیز نتیجه افزایش دمای کره زمین و آب‌ شدن یخچال‌های یخی هستند. البته توجه داشته باشید که افزایش دمای کره زمین نیز به خاطر فعالیت‌های انسانی شدت گرفته است.

ثبت اطلاعات دریاچه های جهان نه تنها می‌تواند به ارزیابی میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط آنها کمک کند، بلکه بهتر می‌توان میزان ذخایر آب شیرین کره زمین و خطر بروز سیل را مورد بررسی قرار داد. متاسفانه در اولویت قرار دادن منافع اقتصادی باعث شده که کشورهای مختلف توجهی به وضعیت کره زمین نکنند و هر روز بیش از پیش حیات در کره خاکی را در معرض خطر قرار دهند.

افزایش گازهای گلخانه‌ای به خاطر بیشتر شدن تعداد دریاچه های کوچک چیزی بود که شاید کمتر کسی به آن فکر می‌کرد.