پیشرفته ترین کشورهای جهان در زمینه هوش مصنوعی؛ ایران کجا قرار دارد؟

آیا می‌دانید پیشرفته ترین کشورهای جهان در حوزه هوش مصنوعی کدام کشورها هستند؟ در ادامه این متن ضمن بررسی پنج کشور مهم و تاثیرگذار در حوزه هوش مصنوعی، جایگاه کشورمان، ایران در دنیا بررسی خواهیم کرد.

امروزه هوش مصنوعی تقریبا در همه زمینه‌های فعالیت انسان‌ها نفوذ کرده و محصولات فوق‌العاده‌ای که با بهره‌گیری از این تکنولوژی طراحی و ساخته می‌شوند، به بخش‌هایی جدانشدنی از زندگی جوامع مدرن تبدیل شده‌اند.

از جمله محصولات مهم مبتنی بر فناوری هوش مصنوعی می‌توان به دستیارهای مجازی شخصی مثل الکسای آمازون یا دستیار گوگل (Google Assistant) اشاره کرد که با استفاده از پردازش زبان طبیعی و یادگیری ماشین درخواست‌های کاربر را متوجه شده و پاسخ‌های مناسبی به آن می‌دهند. به طور مشابه، خودروهای خودران که با بهره‌گیری از AI مسیر خود را در جاده‌ها پیدا کرده و تصمیمات مهمی را به جای راننده می‌گیرند، از دیگر محصولات مهم مبتنی بر هوش مصنوعی به شمار می‌روند.

همچنین سیستم‌های تشخیصی پزشکی هم دیگر ادوات و دستگاه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی هستند که با بهره‌گیری از آن به بررسی تصاویر پزشکی پرداخته و بیماری‌ها را تشخیص می‌دهند.

علاوه بر این، حوزه‌های دیگری مانند اقتصاد یا آموزش هم دیگر جنبه‌های مهم فناوری‌های هوش مصنوعی به شمار می‌روند. مثلا در حوزه اقتصاد، هوش مصنوعی به کرات برای توسعه الگوریتم‌ها خرید و فروش و آنالیز داده‌های مارکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در حوزه آموزش نیز این فناوری برای شخصی‌سازی تجربه آموزش و ارائه آموزش منحصربفرد به افراد مختلف به کار گرفته می‌شود.

به طور کلی، کاربردهای فراوان صنایع مبتنی بر تکنولوژی هوش مصنوعی آن را به زمینه‌ای پیشرو، چه در تحقیقات و چه در صنعت، تبدیل کرده است.

به این بهانه در این متن به بررسی پنج کشور پیشرفته در زمینه هوش مصنوعی خواهیم پرداخت و در پایان به بررسی رتبه کشورمان، ایران، در این حوزه خواهیم پرداخت.

پیشرفته ترین کشورهای جهان در زمینه هوش مصنوعی

آلمان

رتبه در سال 2017: 5

رتبه متوسط بین سال‌های 1976 تا 2020: 3

آلمان سال‌هاست که به عنوان یکی از طلایه‌داران حوزه هوش مصنوعی در جهان شناخته می‌شود. در این کشور تعدادی از برترین دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و تحقیقاتی دنیا قرار گرفته‌اند که به طور جدی مشغول تحقیق بر روی هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های مرتبط به آن هستند. یکی از شناخته‌شده‌ترین موسسات واقع در این کشور، مرکز تحقیقات هوش مصنوعی آلمان (DFKI) است که یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین مراکز تحقیقاتی AI جهان به شمار می‌رود. همچنین، SAP، یکی از کمپانی‌های بزرگ نرم افزاری دنیا که برنامه‌ریزی گسترده‌ای در بخش تحقیق و توسعه هوش مصنوعی کرده است نیز دیگر موسسه بزرگ آلمانی در این حوزه است.

در این بین، آلمان همچنین خاستگاه تعدادی از کمپانی‌های بزرگ بین‌المللی فعال در حوزه هوش مصنوعی مانند زیمنس و بوش است.

به طور کلی، کشور آلمان در سال‌های گذشته پیشرفت بسیار چشمگیری را در حوزه هوش مصنوعی ارائه کرده و امید می‌رود در آینده بتواند تاثیر چشمگیری در پیشرفت این علم داشته باشد.

کره جنوبی

رتبه سال 2017: 4

رتبه متوسط بین سال‌های 1976 تا 2020: 4

کره جنوبی نیز یکی دیگر از نام‌های مهم در لیست پیشرفته ترین کشورهای جهان در زمینه هوش مصنوعی است که پذیرای تعداد زیاد کمپانی و مرکز تحقیقاتی فعال در این زمینه و توسعه تکنولوژی‌های مبتنی بر AI است. یکی از این موسسه‌های مطرح انستیتو پیشرفته علم و تکنولوژی کره (KAIST) است که آزمایشگاه‌های تحقیق و توسعه بسیار پیشرفته‌ای در زمینه هوش مصنوعی در اختیار دارد.

علاوه بر این، کمپانی نام‌آشنای LG که بیشتر در حوزه ادوات الکترونیکی فعال است هم سرمایه‌گذاری هنگفتی بر روی توسعه فناوری‌های مبتنی بر AI انجام داده است.

علاوه بر این، استارتاپ‌های کره‌ای Naver و Kakao هم فعالیت‌های بسیار مهمی را در زمینه توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی انجام داده‌اند.

از همین روی، کره نیز یکی از کشورهای پیشرو در زمینه هوش مصنوعی و توسعه تکنولوژی‌های مرتبط با آن است که نقشی کلیدی در پیشرفت این فناوری در سطح جهانی دارد.

چین

رتبه سال 2017: 3

رتبه متوسط بین سال‌های 1976 تا 2020: 7

کشور چین در سال‌های اخیر فعالیت‌های مهمی در زمینه هوش مصنوعی انجام داده و در حال تبدیل شدن به یکی از بازیگران بزرگ این عرصه است. این کشور به طور کلی سرمایه‌گذاری سنگینی بر روی AI انجام داده و کمپانی‌ها و موسسات فراوانی در این کشور به دنبال توسعه فناوری‌های جدیدی در این زمینه هستند.

کمپانی چینی بایدو (Baidu) به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کمپانی‌های اینترنتی در سرتاسر دنیا پژوهش‌های مهمی در این زمینه انجام داده و بودجه سنگینی را صرف تحقیق و توسعه این دسته تکنولوژی‌ها کرده است.

همچنین آکادمی علوم چین هم نام تاثیرگذار دیگری در حوزه هوش مصنوعی است و تعدادی از پروژه‌های جهانی مهم در این زمینه را رهبری می‌کند.

بعلاوه، در کنار این موسسات تحقیقاتی و پژوهشی، برخی استارتاپ‌های بزرگ چینی مانند SenseTime و iFlytek نیز از جمله فعال‌ترین کمپانی‌های این کشور در این زمینه به شمار رفته و فعالیت موثری در حوزه هوش مصنوعی دارند.

روند پیشرفت چین در حوزه هوش مصنوعی در سال‌های اخیر خیره‌کننده بوده است؛ به طوری که این کشور اکنون به یکی از قطب‌های هوش مصنوعی در دنیا تبدیل شده و امیدوار است هر روز به سمت افق‌های روشن‌تر حرکت کند.

ژاپن

رتبه در سال 2017: 1

رتبه متوسط بین سال‌های 1976 تا 2020: 2

ژاپن همواره به عنوان یکی از قطب‌های علوم مبتنی بر هوش مصنوعی در دنیا شناخته شده و در سال‌های اخیر هم این روند را حفظ کرده است. کمپانی‌های بسیار زیادی در این کشور مشغول تحقیق بر روی این فناوری و تکنولوژی‌های مرتبط با آن هستند و در شاخه‌های مختلفی از هوش مصنوعی مانند پردازش زبان طبیعی، بینایی کامپیوتر و یادگیری ماشین به پیشرفت‌هایی خیره‌کننده رسیده‌اند.

از جمله کمپانی‌های مهم فعال در زمینه هوش مصنوعی در ژاپن می‌توان به NEC اشاره کرد که به عنوان یکی از طلایه‌داران علم هوش مصنوعی، ابداع‌کننده تکنولوژی‌های متعددی در این حوزه به شمار می‌رود. علاوه بر این، فوجیتسو هم دیگر شرکت ژاپنی مهمی به شمار می‌رود که با سرمایه‌گذاری سنگین بر روی هوش مصنوعی، در صدد ساخت دستگاه‌ها و سرویس‌های مختلف مبتنی بر این سرویس است.

علاوه بر این، باید از مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌های ژاپنی مهمی نظیر دانشگاه توکیو و دانشگاه سوکوبه هم نام برد که همواره در لبه علم و تکنولوژی هوش مصنوعی در حرکت هستند.

با در نظر گرفتن تمامی این مسائل، کشور ژاپن را می‌توان یکی از قطب‌های مهم AI در جهان دانست که با صرف بودجه‌های کلان تحقیقاتی به دنبال پیشرفت علم، فناوری و صنعت در این حوزه هستند.

آمریکا

رتبه سال 2017: 2

رتبه متوسط بین سال‌های 1976 تا 2020: 1

صدرنشین لیست پیشرفته ترین کشورهای جهان در حوزه هوش مصنوعی هم ایالات متحده آمریکاست که در چند سال گذشته توانسته خود را به عنصری جریان‌ساز در این حوزه تبدیل کند. این کشور نیز پذیرای تعدادی از برترین دانشگاه‌ها و موسسه‌های تحقیقاتی دنیاست که به طور فعال مشغول تحقیق بر روی بخش‌های مختلف هوش مصنوعی بوده و پیشرفت‌های مهمی را در این زمینه رقم زده‌اند.

گوگل را باید سردمدار کمپانی‌های آمریکایی فعال در حوزه هوش مصنوعی دانست که با در اختیار داشتن آزمایشگاه‌های مهمی چون DeepMind و Open AI در سال‌های اخیر استانداردهای جدیدی را در این حوزه پایه‌ریزی کرده است. همچنین از جمله دانشگاه‌های مهم آمریکایی فعال در حوزه هوش مصنوعی هم باید به دانشگاه کارنگی ملون و انستیتو تکنولوژی ماساچوست اشاره کرد.

جایگاه ایران در میان کشورهای فعال در حوزه هوش مصنوعی کجاست؟

بر اساس اطلاعات رسمی مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، کشورمان از حیث تولید مدارک علمی در حوزه هوش مصنوعی در جایگاه چهاردهم جهانی قرار دارد.

به بیان دیگر، از میان 354 هزار و 443 مقاله و سند علمی منتشر شده در حوزه هوش مصنوعی بین سال‌های 1995 تا 2020، سهم ایران 4 هزار و 542 سند است که کشورمان را به قطب هوش مصنوعی منطقه و رتبه 14 در سرتاسر دنیا تبدیل می‌کند.

با این حال، به گفته رئیس این مرکز، علی اصغر انصاری، فناوری هوش مصنوعی در حال حاضر در کشور ما تنها در مرحله تحقیق و پژوهش قرار داشته و به همین دلیل، در بخش عملیاتی این فناوری، اوضاع برای کشورمان چندان مساعد نیست.

با این وجود، انصاری امیدوار است که با تدوین قوانین و برنامه‌های راهبردی در این حوزه، به زودی وضعیت عملیاتی کشورمان در این زمینه هم بهبود یابد. در همین راستا، وبسایت انگلیسی‌زبان تهران تایمز نیز اعلام کرده که مسئولین کشورمان قصد دارند تا سال 2032، ایران را در میان ده کشور برتر دنیا از حیث فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی قرار دهند.