کاشت تراشههای مغزی بهمنظور دستیابی به تکنولوژی کنترل ذهن و رابط بین مغز و رایانه، بهزودی وارد ارتش آمریکا خواهد شد.
با اینکه در طول سالها، برخی از آثار علمی-تخیلی گذشته، اکنون دیگر جنبه خیالی ندارند و به واقعیت تبدیل شدهاند، اما هنوز موارد متعددی وجود دارند که برای تحقق، بسیار دور از واقعیت بهنظر میرسند. از جمله این ایدهها، تکنولوژی کنترل ذهن است که ظاهرا آنطور که فکر میکنیم، دستنیافتنی و بعید نیستند. براساس مقالهای که اخیرا در وبسایت The Conversation منتشر شده، پرسنل نظامی ایالات متحده بهزودی میتوانند از فناوری نانو کاشته شده در مغز برای استفاده از سلاحها در آنسوی دنیا استفاده کنند.
برخی از تراشههای کامپیوتری کوچک حتی میتوانند با جلوگیری از تولید هورمونهای مربتط با ترس و اضطراب، رفتار کاربر را تحت تاثیر قرار دهند. این موارد از طریق رمزگشایی و ارسال سیگنالهای مغزی به یک دستگاه بیرونی امکانپذیر هستند. این فناوریها، رابط مغز و کامپیوتر نامیده میشوند و آیندهای را نشان میدهند که در آن کاربر بهسادگی به یک عمل یا دستور فکر میکند و از طریق تراشه مغزی به واقعیت تبدیل میشود.
رابطهای میان مغز و رایانه، اکنون در مراحل آزمایشی بهسر میبرند و فعلا تنها برای اهداف صلحآمیز استفاده میشوند. این فناوری در مبتلایان به آسیبهای عصبی از جمله آسیبهای نخاعی و بیماریهای اعصاب نیز کاربرد دارد. تراشههای کوچک کاشته شده در مغز بیماران به آنها کمک میکند تا فعالیتهای روزمره شامل تحرک و ارتباط، مانند حرکت دادن ماوس را از طریق افکارشان انجام دهند.
کاشت تراشه در مغز برای کنترل ذهن
علیرغم نیت خیرخواهانه در آزمایشهای مربوط به تکنولوژی کنترل ذهن و رابطهای مغز و رایانه، این موارد با واکنش محتاطانه اخلاقدانان مواجه شده است. مفهوم فناوری رابط مغز و کامپیوتر که به بیمار مبتلا به ALS شدید کمک میکند با خانوادهاش صحبت کند، مفهوم دشواری نیست، اما استفاده از همین تکنولوژی برای کنترل موشکهای خارج از کشور یا ریشهکن کردن ترس، اضطراب و سرکوب حس عدم اطمینان سرباز، داستان کاملا متفاوتی است.
بهای بالقوهای که برای سلامت روان و جایگاه اخلاقی باید پرداخت شود، تنها یک روی سکه است. همچنین یکی از ایدههای مطرح شده برای استفاده گسترده از تکنولوژی کنترل ذهن میتواند زمینه جدید از هک مغز را ایجاد کند و منجر به سرقت فکری و ربایش رفتاری شود. بهنقل از The Conversation، سربازان ایالات متحده میتوانند تا سال 2050 تراشههای موجود در مغز را برای برقراری ارتباط با یکدیگر و فرماندهان خود بهکار گیرند. بااینحال، مشخص نیست که مرزهای اشتراکگذاری فکر کجا خواهد بود و آیا مشارکت بیشتر در این زمینه لازم است یا خیر.
محققان اخلاق زیستی و دانشمندان علوم اعصاب خاطرنشان میکنند که از نقطهنظری خاص، فناوری رابط مغز و رایانه از جنبه اخلاقی با سایر روشهای تغییردهنده مغز مانند مصرف کافئین شباهت دارد. اما از سوی دیگر، کافئین هرگز توسط ارتشها برای موفقیت در نبردها و جنگها استفاده نشده است.
فناوری رابط مغز و رایانه، در مسیر تجاریسازی
از جنبه پزشکی، این فناوری پتاسیل بیپایانی دارد. براساس کتاب «رابطهای مغز و کامپیوتر: اصول و تمرین» از ایمپلنتهای رابط کامپیوتر و مغز میتوان برای افراد مبتلا به اختلالات توجه با ایجاد رویدادهایی در مغز که به تمرکز کمک میکند، بهره برد. همچنین افرادی با بینایی ضعیف نیز میتوانند برای ارسال سیگنالهایی در مورد تشخیص بصری، موانع، نور و غیره به این تکنولوژی تکیه کنند.
بدون شک کاربردهای متنوع این فناوری تنها به صنایع پزشکی یا نظامی محدود نخواهد شد و در دیگر حوزهها نیز پذیرش خواهد داشت. چنانکه بخش خصوصی نیز در حال توسعه این فناوری است که از جمله آنها میتوان به نورالینک ایلان ماسک اشاره کرد که بر روی یک دستگاه ایمپلنت مغزی کار میکند، تا امکان ارتباط فکر به فکر را میان کاربران فراهم کند. تراشههای کنترل ذهن حتی میتوانند برای غنیسازی زندگی روزمره نیز مفید باشند. این رابطها از فعالیتهایی مانند بازیهای ویدیویی، مرور اینترنت و سایر سرگرمیها نیز پشتیبانی میکنند.