افراد زیادی داوطلب سفر به مریخ هستند. هرچند ناسا نمیخواهد بهاین راحتی روی منابع و سرمایههای خود ریسک کند. بههمین خاطر فیلترهای مختلفی را در نظر گرفته است که یکی از آنها اقامت یکساله در یک اتاق خاص است.
ناسا برنامههای بلندمدت جذابی دارد که یکی از آنها سفر به مریخ است. همهچیز از برنامه آرتمیس شروع شد. در آرتمیس شاهد ارسال مجدد فضانورردان به ماه برای اولین بار از سال ۱۹۷۲ خواهیم بود. در این سفر یک فضانورد زن و یک فضانورد رنگینپوست نیز حضور خواهند داشت که از نظر انسانی ارزشمند است. هرچند که این پایان برنامههای ناسا نیست.
حضور ۴ داوطلب سفر به مریخ در یک آزمایش طاقتفرسا
آژانس فضایی آمریکا میخواهد بهعنوان بخشی از مجموعه ماموریتهای آرتمیس، فضاپیمای Gateway را بهفضا بفرستد. Gateway یک ایستگاه فضایی است که باید بهدور ماه بگردد و همچون مرکزی برای توقف موقت و آمادهسازی ماموریتهای سفر به مریخ عمل کند. مسیر رفتن به مریخ از ماه میگذرد و برای رفتن به مریخ نیز باید تاثیر فیزیکی و روانی اقامت طولانیمدت در تنهایی آن هم در سیارهای نهچندان مناسب ارزیابی شود. اینجاست که اتاق مخصوص ناسا، Chapea بهکار میآید.
تصور شما از حضور در مریخ چیست؟ خاک قرمز به کف کفشهایتان چسبیده است و در امتداد افق نیز مجموعهای از کوههای سنگی را مشاهده ميکنید. همچنین لایهای از خاک مریخ روی پنلهای خورشیدی و تمامی تجهیزات ضروری برای زنده ماندنتان دیده میشود. ناسا نیز تصمیم گرفته این صحنه را انسانها با چشمان خود اولین بار در فاصله ۲۳۳ میلیون کیلومتری زمین تجربه نکنند.
بههمین خاطر در مرکز فضایی جانسون ناسا و در نزدیکی مسیر تردد توریستها و زمین گلف کارکنان، یک اتاق سفید رنگ بزرگ میزبان افراد داوطلب سفر به مریخ خواهد یود. از تیرماه سال جاری ۴ نفر بهصورت آزمایشی یکسال در این بخش کوچک اقامت خواهند داشت و حق ندارند با دنیای بیرون ارتباطی داشته باشند. در واقع همهچیز برای شبیهسازی اقامت طولانیمدت فضانوردان در مریخ آماده شده است.
فضانوردان ناسا باید زمان بسیار زیادی را دور از خانواده و البته هر انسان دیگری در مریخ باقی بمانند. با توجه به هزینههای سرسامآور تحقیق و توسعه تجهیزات مورد نیاز برای این سفر و همچنین خطرات زیاد آن، ناسا باید تمامی جنبههای مختلف را در نظر گیرد تا یک تصمیم احساسی از سوی فضانوردان یا یک مشکل فیزیکی تلاشهای چندین ساله تیمی بزرگ را نابود نکند.
همین نیز باعث شده که طرح آزمایشی یک سال تنهایی با منابع محدود عملیاتی شود. دکتر گریس داگلاس، کارشناس ارشد ماموریت Chapea تاکید کرد که همزمان با دور شدن از مدار زمین، رفتن بهسمت ماه و پس از آن قرار گرفتن در مسیر مریخ، فضانوردان با محدودیتهای بسیار زیادی در زمینه منابع مواجه خواهند شد.
از همه مهمتر اینکه آنها آنقدر از زمین فاصله دارند که نمیتوانند انتظار هیچ کمک خاصی را داشته باشند. در واقع شرایط با ماموریت در ایستگاه فضایی بینالمللی کاملا متفاوت است.
ناسا برای ساخت محل اقامت ۴ داوطلب سفر به مریخ از پرینتر سهبعدی استفاده کرده است. آژانس فضایی آمریکا در نظر دارد در آینده با استفاده از پرینترهای سهبعدی غولپیکر تجهیزات مورد نیاز خود را در ناسا بسازد و برای اینکار نیز از خاک مریخ استفاده خواهد کرد. این ۴ داوطلب در مدت اقامت خود در اتاق مریخی آزمایشهای مختلف انجام خواهند داد، به پروش مواد غذایی میپردازند و ورزش میکنند.
آنها همچنین بهطور مرتب مورد آزمایشهای مختلف قرار میگیرند تا دانشمندان متوجه تاثیر یکسال اقامت در مریخ روی سلامت جسم و روان فضانوردان شوند. دکتر سوزان بل، سرپرست آزمایشگاه سلامت رفتاری و عملکردی مرکز فضایی جانسون ناسا نیز شرایط این اتاق را فوقالعاده سخت توصیف کرد. مخصوصا اینکه ناسا نهتنها از ۴ داوطلب سفر به مریخ میخواهد برای مدت یک سال در محیطی کوچک با هم کنار بیایند، بلکه آنها باید همکاری مفیدی هم با یکدیگر داشته باشند.
ناسا اعلام کرده است که میخواهد فضانوردان را از دهه ۲۰۳۰ به سیاره سرخ بفرستد. اولین ماموریت به مریخ سفری یکطرفه و ۹ ماهه خواهد بود و پس از آن نیز فضانوردان باید دو سال و نیم در آن سیاره بمانند تا اینکه مجددا بتوانند با یک فضاپیما به زمین برگردند. بههمین خاطر آزمایش فعلی ناسا برای ۴ داوطلب سفر به مریخ میتواند گامی کوچک اما بسیار مهم باشد.
البته این اولین بار نیست که ناسا تاثیر اقامت طولانیمدت در محیطی ایزوله را پیش از فرستادن انسانها به اعماق فضا بررسی میکند. پیشتر نیز در سال ۲۰۱۵ یک فضانورد ناسا بهنام Scott Kelly و یک کیهاننورد روسی بهنام Mikhail Kornienko برای یک سال در ایستگاه فضایی بینالمللی باقی ماندند. دانشمندان سپس پارامترهای بیومتریک وی را با دوقلوی همسانش در زمین سناتور مارک کلی مقایسه کردند تا تاثیر سفرهای طولانیمدت فضایی را بسنجند.
البته ۴ داوطلب سفر به مریخ قرار نیست صرفا ایزوله بوده و همهچیز برایشان آماده باشد؛ زیرا ناسا میخواهد بخشهای مختلف سفر را شبیهسازی کند. اسکات اسمیت، سرپرست آزمایشگاه بیوشیمی مرکز فضایی جانسون نیز تاکید کرد که اگرچه این آزمایشها زمانبر و پر هزینه هستند، اما چنین تجربهای در زمین قطعا بهتر از فضا است.
وی همچنین تاکید کرد که اینگونه آزمایشها صرفا مخصوص ناسا و ۴ داوطلب سفر به مریخ نیست. وقتی دانشمندان میخواهند به بررسی تضعیف استخوانها یا تحلیل عضلات بدن بپردازند، افراد را برای مدت زیادی مجبور به ماندن در تخت میکنند. یا اگر مسئله کمبود ویتامین دی باشد، افراد به قطب جنوب فرستاده میشوند. همچنین برای بررسی فشار اکسایشی رفتن به کف اقیانوس پیشنهاد میشود. برای سفرهای فضایی نیز چنین اتاقهایی بهترین گزینه هستند.
اما خانه ۱۵۰ متری ۴ داوطلب سفر به مریخ چه امکاناتی دارد؟ در این خانه ۴ اتاق کوچک جداگانه در نظر گرفته شده است تا افراد کمی حریم صوصی داشته باشند. هرچند که تنها یک دستشویی و حمام مشترک در اختیار آنها خواهد بود. یک مرکز کاری اختصاصی، یک مرکز پزشکی و سالن تفریح از دیگر بخشهای اتاق مخصوص ناسا هستند.
ناسا همچنین اعلام کرد که در سالن تفریح انواع بازیهای فکری همچون مونوپولی و Settlers of Catan و کنسولهای پلیاستیشن 3 (واقعا چرا 3؟) و سوپر نینتندو در اختیار افراد خواهد بود. علاوه بر اینها یک گلخانه داخلی برای ۴ داوطلب سفر به مریخ تدارک دیده شده است تا گیاهانی همچون گوجه و دیگر سبزیجات را پروش دهند.
ناسا میخواهد غذای مورد نیاز فضانوردان خود در مریخ را از طریق پروش گیاهان تامین کند. بههمین خاطر موفقیت این بخش از برنامه اهمیت بسیار زیادی دارد. حتی زبالههای این افراد نیز توسط تیمی از دانشمندان ناسا مورد بررسی قرار خواهد گرفت. آنها میخواهند محصولاتی را طراحی کنند که قابلیت استفاده مجدد در فضا را داشته باشند.
جالبتر از همه اینکه اگر ۴ داوطلب سفر به مریخ بخواهند با دنیای بیرون ارتباط برقرار کنند، باید با تاخیری ۲۲ دقیقهای کنار بیایند. این دقیقا همان زمانی است که فضانوردان واقعی باید در هنگام ارتباط با زمین تحمل کنند. ناسا با همه اینها میخواهد تاثیری که مریخ روی انسان دارد و واکنش انسان به این تاثیر را بسنجد.
ناسا جذابترین قسمت این اقامتگاه را محیط شنی ۱۱۱ متری بیرونی میداند. ۴ داوطلب سفر به مریخ موظف هستند لباسهای فضایی را به تن کرده و از خروجی هوابندی شده غیرواقعی بگذرند تا به بخش بیرونی اقامتگاه برسند. بخش بیرونی عملا یک حباب پر شده با شن است که میخواهد منظره مریخ را شبیهسازی کند.
در اینجا ۴ داوطلب سفر به مریخ باید بهصورت دوتایی به پیادهروی بپردازند. فناوریهای واقعیت مجازی نیز به طبیعیتر شدن هرچه بیشتر این تجربه کمک خواهد کرد. البته ناسا هنوز این افراد را مشخص نکرده؛ اما گفته است که میخواهد از همان فیلترهای مربوط به انتخاب فضانوردان برای آنها نیز استفاده کند.
این افراد میبایست دانش بالایی در علوم پایه، مهندسی یا ریاضی داشته باشند و از نظر فیزیکی و روانی نیز واجد شرایط باشند. همین نیز باعث میشود که این افراد با توجه به تواناییهای خود به انجام آزمایشهای مختلف بپردازند. مثلا ممکن است فردی نمونه سنگهایی را جمعآوری کرده و آنها را برای امکان ساختوساز مورد ارزیابی قرار دهد.
یا اینکه فرد دیگری کار تعمیر و نگهداری سازههای Chapea را انجام داده و گرد و خاک را از بخشهای مختلف پنلهای خورشیدی پاک کنند. آنها همچنین با استفاده از تردمیل و واقعیت مجازی باید ساعتها پیادهروی کرده و منابع لازم را از مریخ شبیهسازی شده جمعآوری کنند. هرچند که ناسا به این دادهها احتیاجی ندارد و در عوض ۴ داوطلب سفر به مریخ را در زمان انجام ماموریتهای مختلف مورد ارزیابی دقیق قرار میدهد تا متوجه هرگونه نشانهای از استرس فیزیکی یا روانی شود.
اگرچه ماندن طولانیمدت در این شرایط برای بسیاری از افراد میتواند طاقتفرسا باشد؛ اما این برای ناسا کافی نیست. بههمین خاطر آنها میخواهند عوامل استرسزا مختلفی همچون کمبود منابع، خراب شدن تجهیزات و فشار کاری بسیار بالا را به آزمایش خود اضافه کنند. بدینترتیب ۴ داوطلب سفر به مریخ باید بهشدت منابع غذایی خود را مدیریت کرده و کم مصرف کنند. آنها همچنین باید بهصورت منظم نمونه خون داده و پرسشنامههای روانشناسی را پاسخ دهند.
ناسا اعلام کرد که این افراد میتوانند در صورت تمایل در هر زمانی از آزمایش محل اقامت را ترک کنند. در این صورت برنامههای جایگزین اجرایی خواهند شد. هرچند که اطلاعات بسیار کمی در رابطه با تاثیر قرار گرفتن طولانیمدت در چنین شرایطی روی انسان وجود دارد و ناسا بهشدت نیازمند تکمیل اینگونه آزمایشها است. البته در کنار همه اینها باید مجموعه ماموریتهای آرتمیس نیز یکی پس از دیگری موفق شوند.