رژه پیروزی 9 می در مسکو فقط یک تانک عتیقه داشت!

روسیه هر سال رژه پیروزی 9 می خود را با حضور پرشمار تانک‌ها و دیگر ادوات زرهی برگزار می‌کرد اما امسال خبری از آن‌ها نبود.

از سال 1945، با پایان جنگ جهانی دوم، رژه پیروزی 9 می همه ساله در روسیه برگزار شده و گرامی‌ داشت پیروزی متفقین بر آلمان نازی است. این رژه همه ساله پذیرای صف‌های طویل از تانک و دیگر خودروهای زرهی نظیر نفربر، خودروی رزمی پیاده نظام و… بود. همچنین نمایش هوایی باشکوهی نیز شکل می‌گرفت. اما رژه اخیر که همزمان با گذشت بیش از یک سال از شروع تجاوز همه جانبه روسیه به اوکراین انجام شد، به شدت خلوت و خفت آمیز بود.

در مسکو و سنت‌ پترزبورگ که به ترتیب پایتخت و دومین شهر بزرگ روسیه هستند، تنها یک تانک T-34-85 متعلق به همان زمان جنگ جهانی دوم حضور داشت. در حالی که سال‌های پیشین همه تانک‌های مدرن روسی، از T-14 آرماتا و T-90M پروریو گرفته تا انواع T-80 و T-72 حضور داشتند. جالب اینجاست که تانک T-34 زمان شوروی در اوکراین طراحی و آن تانکی که در مسکو مقابل پوتین رژه می‌رفت «پراید» نام داشت که در خود اوکراین تولید شده بود.

دلیل عدم حضور تانک‌ها و دیگر ادوات زرهی در رژه پیروزی 9 می 2023 به تلفات بسیار بالای ارتش روسیه در جنگ با اوکراین باز می‌گردد. بر اساس تصاویر منتشر شده از جنگ، روسیه تا اینجای کار تقریبا 2 هزار تانک اصلی میدان نبرد از دست داد که اگر بخواهیم خوشبینانه در نظر بگیریم، این آمار تنها مربوط به 80 درصد تلفات تانکی روسیه است. در صورتی که این آمار را تنها 60 درصد تلفات قلمداد کنیم، مشخص می‌شود که روسیه 3333 تانک از دست داده است.

دیگر زره‌پوش‌های روسی نظیر خودروهای رزمی پیاده نظام مانند انواع BMP و BMD نیز تلفات مشابهی متحمل شده‌ و تنها بر اساس موارد تصویری، روسیه بیش از 2350 عراده از آن‌ها از دست داده است. به طور کلی تلفات زرهی روسیه آنقدر بالا بوده که این کشور را وادار کرده تا نفربرهای BTR-50، تانک‌های بسیار قدیمی منسوخ T-62 و T-54/55 و دیگر ادواتی که مربوط به دهه 1950 میلادی هستند را نیز از انبارهای خود بیرون کشیده و حتی بدون ارتقا به میدان نبرد بفرستد.

در این مدت روسیه هر سلاحی که در نیروی زمینی و هوایی خود عملیاتی دارد (به غیر از بمب‌افکن‌های راهبردی) را از دست داد. از جنگنده‌های سوخوی Su-35S و Su-30SM و هلیکوپترهای تهاجمی کاموف Ka-52 و میل Mi-28 تا تانک‌های T-90M و T-80BMV، همگی شکار اوکراینی شدند. کمبود تانک و همچنین حفظ توان عملیاتی آن دسته از هواگردهای باقی مانده برای نبرد، سبب شد رژه پیروزی 9 می امسال بسیار خلوت و مثل سال گذشته فاقد نمایش هوایی باشد. البته از عوامل اصلی دیگری که طی دو سال اخیر روسیه را از اجرای نمایش هوایی بر حذر داشت، ترس از سرنگونی هواگردها توسط نیروهای نفوذی اوکراینی حین نمایش است.

Ahmat Z-STS

مجموعا تنها 51 خودرو در رژه مسکو حضور داشتند که تقریبا همگی خودروهای نظامی 4 چرخ بودند. از این تعداد 10 دستگاه امرپ‌های Ahmat Z-STS بودند که روس‌ها از چچنی‌ها قرض گرفتند. 6 پرتابگر موشک بالستیک کوتاه‌برد اسکندر M که البته مشخص نیست موشک داشتند یا خیر نیز در این مراسم رژه رفتند. ناگفته نماند پس از ماه‌ها دو موشک اسکندر توسط روس‌ها به سمت اوکراین‌ شلیک شد و به نظر روسیه دیگر از این موشک‌ها در اختیار ندارد یا بسیار کم هستند.

تنها 3 عراده نفربر زرهی BTR-82A در کنار 3 عراده خودروی رزمی پیاده نظام VPK-7829 بومرنگ در این رژه حضور داشتند و بخش سامانه‌های پدافندی نیز تنها محدود به 6 پرتابگر S-400 بود؛ پدافندهای کوتاه‌برد نظیر پانتسیر و تور نیز به کل غائب بودند. 3 خودروی پرتابگر موشک بالستیک قاره‌پیمای RS-24 یارس نیز در مراسم شرکت کردند. به طور کلی مراسه رژه آن‌ها کمتر از 10 دقیقه طول کشید و سخنرانی آقای ولادمیر پوتین نیز زمان مشابهی طلب کرد.

و اما برای جبران این تلفات گسترده که اثرات آن به خوبی در رژه پیروزی 9 می 2023 مشخص بود، چندی پیش آقای دمیتری مدودوف، نائب رئیس شورای امنیت روسیه، اعلام کرد که کشورش قصد دارد 1500 دستگاه تانک در سال تولید کند. اما گزارشی که اخیر توسط یک رسانه مستقل روسی به نام Verstka از راه مصاحبه با پرسنل شاغل در صنایع نظامی روسیه خصوصا اورال واگن زاوود، این ادعا را زیر سوال می‌برد. صنایع اورال واگن بزرگ‌ترین سازنده تانک و دیگر زره‌پوش‌ها در روسیه است.

این کارخانه در 3 شیف کار کرده و دنبال جذب متخصص ریخته‌گری با حقوق ماهانه صد هزار روبل معادل 1,287 دلار آمریکا است. با این حال کارگران از دستمزد پایین، شرایط کاری سخت، کمبود نیروی کار، عدم تمایل افراد به فعالیت در این بخش، تبعیض بین کارکنان و اهدای اختیاری-اجباری حقوق خود به جنگ اشاره داشتند. همچنین اظهار داشتند نیروهای تازه جذب شده نیز پس از دیدن شرایط و دستمزدهایی پایین پس از گذشت چند ماه کارخانه را ترک می‌کنند.

در عمل حقوق یک کارگر در این کارخانه 40 هزار روبل معادل 516 دلار در ماه است و اگر بخواهد درآمد بیشتری داشته باشد، بایستی دائم کار کرده و فقط فرصت خوابیدن داشته باشد. دیگر صنایع نظامی روسیه نیز مشابه‌اند؛ برای مثال در کارخانه استرلا که تولید کننده پهپاد و موشک است، حقوق یک مهندس و تکنسین به ترتیب 42 هزار روبل (546 دلار) و 30 هزار روبل (390 دلار) می‌رسد. شاغلین در بخش نظامی می‌گویند بر خلاف باور عموم، حقوق‌ها در این صنعت پایین است.

مسئله پرداخت اختیاری-اجباری حقوق نیز از دیگر موارد نارضایتی آن‌ها است که کارخانه آن‌ها را وادار می‌کند به اجبار حقوق خود را در قالب کمک داوطلبانه به جنگ اهدا کنند. کارگران اورال واگن به تنهایی 772 هزار دلار از حقوق خود را اهداف کردند که حتی مشخص نیست چه بر سر آن پول آمده است. البته این مسئله در همه بخش‌های دفاعی دولت روسیه دیده می‌شود. طوری که در میدان نبرد نیز افسران درجه پایین خود مسئول پرداخت هزینه نگهداری آسایشگاه هستند.

تحریم‌های روسیه که به دنبال آن تورم گسترده در این کشور رخ داد نیز سبب شده تا افزایش حقوق اعمال شده برای کارکنان عملا بی‌تاثیر و حتی ناکافی باشد. مورد جدی دیگر نیز همان مسئله ترک کارخانه‌های نظامی و کمبود نیرو است که به گفته کارگران استرلا، با شروع جنگ شمار زیادی از آن‌ها تصمیم به ترک کارخانه گرفتند. کارگران صنایع هواپیماسازی U-UAZ نیز اعلام کردند به دلیل کمبود نیرو در همه بخش‌ها و تخصص‌ها، قادر به افزایش تولید نیستند.

مورد دیگر این است که هم اکنون روسیه تحت شدیدترین تحریم‌های غرب قرار داشته و دسترسی آن به تراشه‌ها و دیگر قطعات الکترونیکی به شدت محدود شده و همین مسئله سبب ناتوانی صنایع دفاعی آن از افزایش تولید است. مثلا در بخش تجیهزات هدایتی موشک، 90 درصد قطعات غربی هستند و در صورتی که تامین آن‌ها متوقف شود،‌ دیگر قادر به ساخت موشک نیستند.

البته به گفته یک کارشناس نظامی روسی، عامل دیگری که روسیه را در افزایش تولید ناکام می‌گذارد، فساد دولتی گسترده و مشکلات در بدنه سیستم است. گفته می‌شود حتی اگر حقوق کارکنان اصلاح شود،‌ همچنان نیروی کار کافی در اختیار نیست. همچنین بایستی مراکز تولید و تعمیرات جدید احداث شود که البته صرف نظر از کمبود نیرو، این مسئله نیز زمان‌بر است.

فساد در دولت روسیه بی‌داد کرده و در بخش‌های مختلف خصوصا ارتش این کشور به وفور دیده می‌شود. چند روز پیش بود که کمیته تحقیقات روسیه گزارش داد بودجه‌ای که جهت ساخت پادگان و خانه برای نیروهای ویژه این کشور بود، اختلاس شد. مجددا کمی قبل از آن در اوایل ماه مارچ 2023 بود که خبر آمد بودجه خرید جلیقه ضد گلوله برای سربازان روسی مفقود شده است. به طور کلی موارد این چنینی در ارتش روسیه بسیار زیاد هستند.