قدیمی ترین شهر جهان که از هزاران سال قبل دارای سکنه بوده و هنوز هم زنده است، در خاورمیانه قرار دارد. با این شهر و چند رقیب دیگر آن، آشنا شوید.
شهرهای زیادی در دنیا وجود دارند که از هزاران سال پیش، محل سکونت بشر بودهاند؛ اما وقتی درباره قدیمی ترین شهر پیوسته مسکونی جهان سوال میشود، پاسخ سرراستی وجود ندارد.
مثلا اگر یک شهر در اثر حمله دشمن یا بلایای طبیعی بهکلی ویران شد و مدتی بعد، روی خرابههای آن یا کمی آنسوتر دوباره شهری احداث شد؛ آیا این را باید یک شهر جدید بدانیم یا همان قبلی؟
خب اگر نخواهیم خودمان را درگیر این اما و اگرها کنیم، میتوانیم از چند شهر نام ببریم که مدعی تصاحب عنوان قدیمیترین و پابرجاترین شهرهای دنیا هستند؛ همه هم در خاورمیانه واقع شدهاند.
قدیمی ترین شهرهای جهان
اریحا (Jericho)
این شهر در کرانه غربی رود اردن قرار دارد و نامش به دفعات در عهد عتیق ذکر شده است. از اریحا (یریحو) بهعنوان کهنترین شهر پابرجای دنیا اسم میبرند. گفته میشود بخشهایی از شهر و دیوارهای معروفش، حدود 9000 سال پیش از میلاد مسیح بنا شدهاند و در چند هزار سال اخیر، بهطور پیوسته سکونتپذیر بوده است.
البته این دقیقا همان شهر جدید اریحا در کرانه باختری نیست که توسط دولت خودگردان فلسطین اداره میشود. بخش باستانی اریحا، در فاصله 2 کیلومتری شمال شهر جدید قرار دارد. بههمین دلیل، بحث است که آیا میشود این دو را یکی بدانیم؟
بههرحال اگر در یک کوییز اسم قدیمیترین شهر دنیا را بپرسند، احتمالا پاسخ «اریحا» را از شما میپذیرند!
حلب (Aleppo)
سوریه هم یکی از مدعیان اصلی برای داشتن قدیمی ترین شهر جهان است. پیشتر تصور میشد دمشق برنده بیچون و چرای این رقابت باشد؛ زیرا شواهد باستانشناسی، به زندگی انسان در آنجا از 9000 سال پیش از میلاد مسیح اشاره داشتند. اما بررسیهای بیشتر نشان داد که سکونت پیوستهی بشر در دمشق فعلی، حدود 6000 هزار سال دیرتر آغاز شد.
اما حلب، پرچم سوریه را بالا نگه داشت. این شهر که جنگ ویرانکنندهای را طی دهه اخیر تجربه کرد، سرد و گرم روزگار را در عمر طولانی خود چشیده است. یافتههای باستانشناسی نشان میدهد که سابقه سکونتپذیری آن، به 6000 سال پیش از میلاد مسیح برمیگردد. البته اوج رونق و شکوفایی این شهر، همزمان با عصر طلایی جاده ابریشم، یعنی قرن 12 تا اوایل قرن 15 میلادی بود.
الفیوم (Faiyum)
فیوم یا الفیوم، در 130 کیلومتری جنوب غربی قاهره قرار دارد. مصریان باستان، این شهر را هزاران سال قبل با نام اصلی Shedet احداث کردند. بهدلیل علاقه ساکنان آن به خدای کروکودیل یا سوبک، یونانیان نام Crocodilopolis یا شهر کروکودیل را بر آن نهادند.
از ظروف سفالی و سازههای کشف شده، پیداست که قدمت سکونت انسان در آن به حدود 5500 سال پیش از میلاد مسیح برمیگردد. این یعنی، فیوم کهنترین شهر مصر و یکی از قدیمیترین مناطق مسکونی آفریقا است.