خطر انقراض در کمین انسان‌ ها است؛ با هوش مصنوعی یا بمب هسته‌ای؟

انسان جاودانه نخواهد بود و ممکن است به‌لطف بمب هسته‌ای، بیماری‌های همه‌گیر و یا بحران آب برای همیشه از جهان محو شود. هرچند گویا باید هوش مصنوعی را نیز به لیست دلایل انقراض احتمالی انسان ها در آينده اضافه کرد.

هوش مصنوعی توجه بسیاری از شرکت‌ها و سیاستمداران را به‌خود جلب کرده است و البته مردم عادی نیز با آن آشنا هستند. هوش مصنوعی برای کاربران عادی بیشتر جنبه تفریحی پیدا کرده است و در پیام‌های خود فیلم‌های ویرایش‌شده به‌کمک هوش مصنوعی را ارسال می‌کنند؛ اما این فناوری برای بزرگان این عرصه بسیار جدی است و می‌تواند خطرناک شود.

نگرانی از انقراض انسان توسط هوش مصنوعی هر روز جدی‌تر می‌شود

کار به جایی رسیده است که تعدادی از پژوهشگران، مهندسان و مدیران عامل فعال در این عرصه با انتشار پیامی نسبت به خطر اساسی هوش مصنوعی برای آینده بشر هشدار داده‌اند. اخیرا یک مرکز غیرانتفاعی مستقر در سانفرانسیسکو به نام Center for AI Safety جمله‌ای ۲۲ کلمه‌ای منتشر کرده است تا توجه جهانیان را جلب کند.

مسئولان این مرکز تاکید کردند که آنها نمی‌خواستند با یک بیانیه طولانی که اکثر افراد حوصله خواندن آن را ندارند، از هدف فاصله بگیرند. آنها در جمله خود عنوان می‌کنند که کاهش خطر انقراض انسان توسط هوش مصنوعی باید همانند دیگر خطرات مهم مثل بمب هسته‌ای و همه‌گیری در اولویت جهانی قرار گیرد.

از جمله افراد مهمی که این بیانیه کوتاه را امضا کرده‌اند می‌توان به دمیس هسبیس، مدیرعامل Google DeepMind و سم التمن، مدیرعامل شرکت OpenAI (توسعه‌دهنده ChatGPT) اشاره کرد. همچنین جافری هینتون و یوشوآ بنجیو، دو نفر از سه پژوهشگری که در سال ۲۰۱۸ به‌خاطر کار روی هوش مصنوعی جایزه تورینگ (معادل جایزه نوبل برای رایانش) را دریافت کرده بودند، آن را امضا کرده‌اند.

هرچند که نفر سوم دریافت‌کننده این جایزه، یان لیکان که هم‌اکنون به‌عنوان دانشمند ارشد هوش مصنوعی شرکت متا (شرکت مادر فیسبوک) حضور دارد، از امضا خودداری کرده است. این اولین بار نیست که تعدادی از افراد مطرح در مورد خطر انقراض انسان به‌واسطه هوش مصنوعی هشدار می‌دهند. پیشتر نیز نامه‌ای سرگشاده در اینترنت منتشر شده بود و از شرکت‌های بزرگ درخواست می‌کرد که توسعه هوش مصنوعی را برای شش ماه متوقف کنند.

برخی افراد گمان می‌کنند که این هشدارها اغراق‌آمیز هستند و هوش مصنوعی نمی‌تواند به‌این زودی برای بشر خطرساز شود. گروهی دیگر نیز اگرچه اصل خطرناک بودن هوش مصنوعی را قبول دارند، اما راه‌حل‌هایی همچون توقف شش ماهه توسعه آن را مسخره و ناکارآمد می‌دانند.

البته این فقط بزرگان عرصه هوش مصنوعی نیستند که نگرانی خود را ابراز کرده‌اند، بلکه ظاهرا بسیاری از شهروندان کشورهای مختلف نیز گمان می‌کنند که روزی توانایی‌های هوش مصنوعی از کنترل خارج خواهد شد. به‌باور این دسته از افراد هوش مصنوعی سبب انقراض انسان نخواهد شد، بلکه انسان‌ها را به بردگی خواهند گرفت. این افراد حتی از پیشرفت ChatGPT نیز به‌وحشت افتاده‌اند و گمان می‌‌کنند که توانایی‌های آن آینده تاریک انسان را نشان می‌دهند.

در جهت مخالف افرادی هستند که این نگرانی‌ها را بی‌جهت می‌دانند. آنها به این واقعیت اشاره می‌کنند که سیستم‌های هوش مصنوعی هنوز در انجام کارهای ساده ناکام مانده‌اند. به‌عنوان مثال سال‌ها زمان و میلیاردها دلار سرمایه صرف توسعه ماشین‌های خودران تسلا شده است؛ اما هنوز فاصله زیادی با یک سیستم کاملا مستقل داریم.

همچنین فراموش نکنید که ربات‌های پیشروترین شرکت‌های مختلف فعال در این عرصه، تازه توانسته‌اند با کمک هوش مصنوعی از پس کارهای ساده‌ برآیند. چندی پیش مطلبی با عنوان رژه دیدنی ربات های انسان نمای تسلا منتشر شده بود که نشان می‌داد مهندسان این شرکت تا چه حد از انجام کارهای ساده توسط تسلا بات خوشنود هستند. در واقع بهترین ربات‌های کنونی نیز نمی‌توانند حتی ساده‌ترین کارهای مربوط به انسان را به‌خوبی انجام دهند.

وقتی هوش مصنوعی نمی‌توان چنین چالش‌های ساده‌ای را برطرف کند، چطور می‌خواهد پا را از توانمندی‌های پیچیده انسان فراتر گذاشته و سبب انقراض بشر شود؟ اگرچه هوش مصنوعی تاکنون جنجالی ظاهر شده است و موافقان و مخالفان زیادی دارد، هیچکس نمی‌تواند برخی از مشکلات و تهدیدات کنونی آن را انکار کند.

دولت‌ها می‌توانند در حال حاضر از هوش مصنوعی برای انتشار اخبار نادرست و اطلاعات غلط بهره ببرند. همچنین برخی از الگوریتم‌های هوش مصنوعی ممکن است در سیستم‌های اداری مشکل‌آفرین شوند. از طرفی برخی از دولت‌ها از هوش مصنوعی برای نظارت گسترده بر شهروندان بهره گرفته‌اند. با توجه به تلاش دولت‌ها برای استفاده منفی از هوش مصنوعی در همین مراحل اولیه، بعید نیست که در آینده شاهد استفاده گسترده و وحشتناک آن در صنایع نظامی و سازمان‌های امنیتی باشیم.

به‌نظر شما آيا هوش مصنوعی می‌تواند روزی از کنترل خارج شده و سبب انقراض انسان ها شود یا اینکه انسان قادر به کنترل آن خواهد بود؟