جاذبه فرهنگ مصر به فرعون ها، مومیایی ها و آداب و رسوم خاص آن است. حالا نیز یک کارگاه مومیایی سازی با قدمت ۲۳۰۰ سال در مصر کشف شده است که اطلاعات جالبی درباره فرهنگ این کشور باستانی ارائه میدهد.
باستان شناسان اخیرا موفق شدهاند دو کارگاه مومیایی سازی بسیار قدیمی را در منطقه سقاره در مصر کشف کنند. یکی از این کارگاه ها به انسان تعلق دارد و دیگری مخصوص مومیایی کردن حیوانات بوده است.
کشف کارگاه مومیایی سازی مصر باستان برای انسانها و حیوانات مقدس
قدمت کارگاه های تازه کشفشده به حدود ۲۳۰۰ سال پیش میرسد. در آن زمان مصر استقلال خود را از دست داده بود و زیر سلطه کشورهای بیگانه بود. ابتدا امپراتوری هخامنشی این کشور را اشغال کرد و بعدها نوبت به اسکندر مقدونی رسید که با ارتش خود مصریان را فرمانبردار خود کند. پس از مرگ اسکندر نیز یکی از سرداران او به نام بطلمیوس حکومت مصر را در دست گرفت. جانشینان وی تا سه قرن در مصر حکمرانی میکردند.
کارگاه مومیایی سازی مصر باستان از آجرهای گلی ساخته شده است و دو تخت برای قرار دادن اجساد دارد. رزین و ابزارهای مورد استفاده در فرآیند طولانی مومیایی کردن هم داخل کارگاه پیدا شدند. از آنسو در کارگاه مومیایی کردن حیوانات تعداد زیادی ابزار و ظروف سفالی یافت شده است که همگی برای این فرآیند مورد نیاز بودند.
در مصر باستان برخی از حیوانات همچون گربه، سگ و پرندگان جایگاه خاصی داشتند و عموما مردم آنها را مرتبط با یکی از خدایان میدانستند. بههمین خاطر در هنگام تدفین بزرگان و یا حتی سالگرد درگذشت فرعون ها، برخی از جانوران با آداب خاصی قربانی و مومیایی شده و درون آرامگاه فرد مورد نظر قرار میگرفتند.
در همین کارگاه نیز تعدادی حیوان مومیایی شده پیدا شدند که باستان شناسان آنها را مرتبط با باستت، ایزدبانوی مصر باستان میدانند. باستت در تصویرنگاریهای مصر باستان زنی با سر گربه است. کنار کارگاه های مومیایی سازی مصر باستان هم دو مقبره پیدا شدند که گویا مدتها پیش از خود کارگاه ساخته شده بودند.
یکی از این مقبرهها به مردی تعلق دارد که براساس نوشتههای تصویری، حدود ۴۴۰۰ سال پیش زندگی میکرده و عناوین زیادی از جمله مدیر کتیبههای خطی داشته است. مقبره دوم به یک کاهن معبد تعلق دارد که حدود ۳۴۰۰ سال پیش در مصر حضور داشت. در حال حاضر یک تابوت از این مقبرهها پیدا شده است؛ اما مشخص نیست که آیا درون آن چیزی از فرد متوفی باقی مانده باشد.
البته یافتههای باستان شناسان به همینجا ختم نمیشود؛ زیرا در نزدیکی دو کارگاه و درون یک دیوار قدیمی مجسمهای ۱ متری پیدا وجود داشت که یک فرد را بهتصویر میکشید. این فرد احتمالا مسئول نظارت بر مومیایی کردن و تدفین اجساد در منطقه سقاره مصر بوده است. با همه اینها کشف دو کارگاه مومیایی سازی در مصر با واکنشهای متفاوتی روبرو شده است.
مصر سالیانه درآمد زیادی به لطف صنعت گردشگری بهدست میآورد. هرچند که این صنعت بهخاطر همهگیری کرونا تا حد زیادی آسیب دید و مصر دچار بحران اقتصادی شدیدی شد. همین نیز باعث شد که مقامات مصری تمام تلاش خود را برای بهبود وضعیت بکنند. تا پیش از همهگیری کرونا سالیانه ۱۳ میلیون گردشگر از مصر بازدید میکردند و برنامهریزی شده که این میزان تا سال ۲۰۲۸ به ۳۰ میلیون نفر برسد.
مقامات مصری اخیرا به باستان شناسان تاکید کردهاند که باید اولویت خود را روی اکتشافات جذاب بگذارند و فعلا اکتشافات سختی که از نظر علمی ارزش بالایی دارند، اما زمانبر هستند را بهتاخیر بیندازند. در واقع مصر میخواهد با مجموعه زیادی از اکتشافات پیاپی، توجهات را به گذشته این کشور جلب کند. نقطه اوج این برنامهها نیز افتتاح موزه بزرگ مصر در نزدیکی هرم جیزه خواهد بود.
هرچند برخی دیگر نظر کاملا متفاوتی در این رابطه دارند و کشف دو کارگاه مومیایی سازی را از سایر تلاشهای دولت مصر مستثنی میدانند. یکی از این افراد سلیما اکرام، استاد مصرشناسی دانشگاه آمریکایی قاهره است. وی کشف جدید را هیجانانگیز توصیف کرد و گفت که میتواند به ما در درک مراحل مختلف مومیایی کردن، ابزارها و مواد مورد استفاده در مصر باستان کمک کند. همچنین امکان مقایسه بین فرآیند مومیایی کردن انسان و حیوان وجود خواهد داشت.
تاکنون تعداد کمی کارگاه های مومیایی سازی در مصر کشف شده است. هرچند از متون و یافتههای باستانی میتوان متوجه شد که حیوانات بهصورت انبوه مومیایی میشدهاند، اما سرعت کار کارگاه های مومیایی انسان بسیار آرامتر بوده است. همچنین مومیایی کردن شغلی خانوادگی بود و تمامی افراد خانواده در فرآیند آن حضور داشتند.
علاوه بر اینها، در مصر باستان سطوح مختلفی برای مومیایی کردن وجود داشت که برای هرکدام باید قیمت خاصی پرداخت میشد. بههمین خاطر اجساد مقامات بالارده و ثروتمندان زمان بسیار بیشتری دوام میآورد.