وزیر جدید صمت در جلسه رأی اعتماد درباره واردات لوازم خانگی و آزادسازی آن صحبت کرد. با این اوصاف آیا مشکل واردات برطرف خواهد شد؟
لوازم خانگی از پنج سال پیش تا به امروز دچار سرنوشت مشابهی با خودرو شده و ممنوعیت واردات آنها همچنان ادامه دارد. وزیر صنعت، معدن و تجارت بهتازگی در جلسه اخذ رأی اعتماد، بحث واردات لوازم خانگی را پیش کشیده و در کنار آزادسازی واردات ماشین به این موضوع مهم پرداخته است.
عاقبت واردات لوازم خانگی چه خواهد شد؟
البته جزئیاتی از این جلسه و صحبتهای وزیر صمت جدید منتشر نشده و باید منتظر ورود طوفانی وی به وزارتخانه مذکور ماند. شاید وزیر جدید برای نشان دادن خود هم که شده در ممنوعیت واردات لوازم خانگی تجدیدنظر کند و با پیگیریهایش راه ورود کالاهای خارجی به کشور را باز نماید.
همانطور که میدانید از سال 97 تا به امروز هیچ لوازم خانگی از مبدأ کشورهای خارجی نظیر کره و ژاپن به بازار کشورمان و بهصورت قانونی وارد نشده و اگر هم اکنون کالاهای خارجی در برخی فروشگاهها به فروش میرسند، قاچاق بوده و گارانتی ندارند. در سال 97 شورای هماهنگی سران سه قوه مصوبهای را تنظیم کردند که طی آن ممنوعیت واردات لوازم خانگی تا سال 1400 تمدید میشد.
نظرهای متضاد درباره واردات لوازم خانگی
قرار بود در سال 1400 مجدداً جلسهای تشکیل شود و درباره ادامه ممنوعیتها تصمیمگیری گردد؛ ولی از آنجایی که قیمت محصولات داخلی افزایش یافت، ستاد تنظیم بازار به تهدید کارخانههای ایرانی پرداخت و اعلام کرد اگر قیمتها تعدیل نشوند، بار دیگر پرونده آزادسازی واردات کالای خانگی را به جریان میاندازد.
در آن زمان سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان تلاشهایی برای تعدیل قیمتها انجام داد و اوضاع به ثباتی نسبی رسید؛ ولی فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت وقت کشور اعلام کرد موافق است که واردات در هر حوزهای تا 20 درصد ظرفیت آن آزاد شده و به همان نسبت صادرات صورت بگیرد.
اردیبهشت سال 1401 بود که محمد مهدی برادران، معاون صنایع عمومی وزارت صمت تأکید کرد باید از صنعت لوازم خانگی کشور حمایت بهعمل آید تا به روند تکاملی خود ادامه دهد و توانمند شود. امید قالیباف هم طی نشستی خبری بهعنوان سخنگوی وزارتخانه مذکور اعلام کرد واردات کالاهایی که رقابتپذیری بالایی دارند میبایست آزاد شود و این موضوع مهم در حال بررسی است.
قالیباف همچنین خاطرنشان کرد که ممنوعیت واردات تا ابد نمیتواند ادامه یابد و اگرچه نباید به تولید ملی ضربه وارد شود، اما وارداتی که منجر به بهبود کیفیت لوازم خانگی داخلی شود ضروری و واجب خواهد بود. با وجود صحبتهای سخنگو و معاون صنایع عمومی، فاطمی امین باز هم موضوع آزادسازی واردات را به تعویق انداخت و اعلام کرد برنامهای برای واردات کالای خانگی پیش رو ندارد.
ادعای وزیر صمت جدید
میدانیم که سیدرضا فاطمی امین مدتی پیش در پی ابراز بیلیاقتیاش از سمت وزارت صمت برکنار شد و استیضاح مجلسیها باعث شد علیآبادی از بهارستانیها رأی اعتماد دریافت کند و وزیر صمت جدید شود. علیآبادی در اولین جلسه که رأی اعتماد گرفت به مسئله واردات لوازم خانگی بهعنوان بخشی از برنامههای خود اشاره کرد.
بهگفته وی، هشت برنامه راهبردی پیش رو دارد که مهمترین نقطه اتکای آن تمرکز روی توسعه صنعت صادرات بوده و برای وصول به این هدف هشت استراتژی تهیه کرده است. همچنین دومین استراتژی که علیآبادی از آن صحبت کرده، توسعه زیرساختهای کشور از طریق دیپلماسی تجاری-اقتصادی خواهد بود.
به اعتقاد وزیر صنعت، معدن و تجارت جدید، باید ساختاری ژئواکونومیک ایجاد گردد؛ به این معنی که اگر از کشوری کالا وارد میکنیم باید به آن کشور کالا صادر کنیم. بر این اساس باید در بازار منطقه به ویژه روسیه، ترکیه، عراق، کشورهای حاشیه خلیج فارس، پاکستان و افغانستان ارتباط اقتصادی خوبی برقرار کرده و کالاهایی که در آن مزیت نسبی بالایی داریم را به آنها صادر کرده و کالاهایی که آنها در آن وضعیت نسبی بالایی دارند خریداری کنیم. این کالاها شامل خودرو، لوازم خانگی و سایر حوزهها میشود.
چه کسانی موافق و مخالف علی آبادی هستند؟
همواره برای پیش بردن هر کاری و رسیدن به هر هدفی موافقان و مخالفانی وجود دارند و واردات لوازم خانگی نیز از این قاعده مستثنی نیست. بهعقیده موافقان واردات، ممنوعیتهای فعلی باعث میشود مصرفکنندگان گزینه زیادی برای انتخاب آزادانه نداشته باشند و حق آنها در اینگونه تصمیمها نادیده انگاشته میشود.
علاوه بر این، آنها معتقدند در آیندهای نهچندان دور تولیدکنندگان داخلی بهعلت فقدان رقیب خارجی بازار را تماما بهدست میگیرند و انحصارطلبانه به مسیر خود ادامه خواهند داد. (همان مسیری که خودروسازان داخلی در پیش گرفتهاند). وجود رقیب انگیزهای برای تولید باکیفیت خواهد شد و وقتی رقیبی نباشد، کیفیت پایین خواهد آمد.
بهگفته موافقان این طرح، قانون حقوق مصرف کننده با تدوام ممنوعیتها نادیده گرفته میشود، ولی مخالفان بر این باورند که تولیدکننده ایرانی شرایط برابر با تولیدکننده خارجی ندارد و این رقابت سالم نیست. مخالفان همچنین تأکید میکنند که برای رسیدن به بلوغ و توانمندی باید چندین سال از حضور تولیدکنندگان در بازار بگذرد. آنها میگویند:
برای رقابت تولیدکنندگان داخلی با خارجیها، باید شرایط برابر در زمینه تامین مالی ارزان، تامین مناسب مواد اولیه و غیره فراهم شود. اما الان این شرایط برای داخلیها وجود ندارد. واردات محصول نهایی عمق تولید داخل را کاهش میدهد و واردات حتما باید همراه با انتقال فناوری باشد تا به ارتقای وضعیت تولید در کشور کمک کند.
به هر حال حقیقت دیگر این است که تولیدکنندگان و سرمایه گذاران داخلی میترسند روزی فرا برسد که خارجیها با محصولات باکیفیت و مدرنی که تولید میکنند بازار را به دست بگیرند و منافع و سرمایهگذاری آنها را به خطر بیندازند. کشمکشها و نظرهای ضد و نقیض درباره آزادسازی واردات لوازم خانگی همچنان ادامه دارد، ولی باید جایی متوقف شود! نظر شما در اینباره چیست؟