ترسناکترین کاربردهای نظامی هوش مصنوعی

هوش مصنوعی به دنیای جنگ افزار نیز ورود کرده است تا چهره جنگ های آینده را تغییر دهد. در ادامه به ترسناک ترین کاربردهای نظامی هوش مصنوعی از ربات سرباز تا زیردریایی‌های رباتیک و موشک های هوشمند می‌پردازیم.

هوش مصنوعی حسابی جای خود را در زندگی انسان‌ها باز کرده است و هر روز خبر جدیدی در رابطه با آن می‌شنویم. البته برخی از افراد نسبت به استفاده از هوش مصنوعی نگرانی دارند و گمان می‌کنند که روزی برای انسان دردسرساز خواهد شد. با وجود این، شاهد پیشرفت سریع هوش مصنوعی هستیم و حتی نمی‌توان پیش‌بینی کرد که می‌تواند تا چه‌حد در زندگی انسان تغییر ایجاد کند.

کاربردهای نظامی هوش مصنوعی چهره جنگ‌های آینده را تغییر خواهد داد

در حال حاضر صنایع مختلف از آموزش و پزشکی گرفته تا ارتباطات و مهندسی در تلاش برای حداکثر استفاده از این فناوری جذاب هستند. البته یک بخش مهم دیگر نیز وجود دارد. تجربه نشان داده است که همیشه مقامات نظامی کشورها پیشتاز استفاده از فناوری‌های جدید هستند. همچنین اگر یک فناوری بتواند کاربرد نظامی داشته باشد، قطعا از آن استفاده می‌شود. به‌همین بهانه می‌خواهیم نگاهی به ترسناک ترین کاربردهای نظامی هوش مصنوعی داشته باشیم.

به‌طور کلی استفاده از هوش مصنوعی در صنایع نظامی با دیگر صنایع تفاوت دارد. خطای هوش مصنوعی در مهندسی، ارتباطات و آموزش چندان مرگبار نخواهد بود، اما در مباحث نظامی هر تصمیم به‌معنی جان تعدادی انسان است. در طول قرن گذشته انسان تا حد زیادی از جنگ‌افزارهای ماشینی استفاده کرده؛ ولی فراموش نکنیم که آنها هیچ‌وقت در جایگاه تصمیم‌گیری قرار نگرفته‌اند.

حالا ما می‌خواهیم یک برنامه کامپیوتری را به‌تنهایی به جایگاهی ترسناک ارتقا دهیم. هوش مصنوعی هرچقدر هم پیشرفته باشد، قطعا نمی‌تواند همچون انسان برخی جزئیات و موارد اخلاقی را مدنظر قرار دهد. با همه اینها توسعه جنگ افزارهای مختلف مبتنی بر هوش مصنوعی با سرعتی بالا ادامه دارد و تاکنون نیز اخبار مربوط به برخی از آنها به‌بیرون درز کرده است. به‌بیانی دیگر روند فعلی توسعه کاربردهای نظامی هوش مصنوعی می‌تواند یک ریسک بزرگ باشد.

البته فراموش نکنید که فناوری‌های نظامی اغلب تا چند ده سال از دید عموم پنهان باقی می‌مانند. بدین‌ترتیب بعید نیست اگر همین الان نیز ارتش‌های پیشرفته جهان تجهیزاتی بسیار بهتر از آنچه در ادامه می‌بینید، در اختیار داشته باشند.

کاربردهای نظامی هوش مصنوعی – مسلسل‌‌های هوشمند

اسرائیل اولین کشوری است که از مسلسل‌های هوشمند برای دفاع از مرزهای خود استفاده می‌کند.. این مسلسل‌ها روی برجک‌هایی در اطراف کرانه باختری و نوار غزه قرار گرفته‌اند. آنها طوری برنامه‌ریزی شده‌اند که بتوانند به‌صورت کاملا مستقل اهداف را شناسایی کرده و شلیک کنند. ایده اینکه یک اسلحه بخواهد در رابطه با جان یک شهروند تصمیم‌گیری کند واقعا ترسناک است.

جالب اینجاست که برخی گمان می‌کنند کاربردهای نظامی هوش مصنوعی به فیلم‌های تخیلی یا بازی‌های کامپیوتری تعلق دارد؛ اما دولت اسرائیل به‌صورت گسترده از آن استفاده می‌کند. مشکل زمانی مشخص می‌شود که به نقشه کرانه باختری نگاهی بیندازید. مناطق متعلق به یهودی‌ها و مسلمان‌ها جداگانه نیستند، بلکه همچون شبکه‌ای در هم‌تنیده در نزدیکی هم قرار دارند.

همین نیز باعث شده که اسرائیل تمامی مناطق فلسطینی‌نشین را با برجک‌های نگهبانی هوشمند خود محاصره کند تا خطری متوجه شهروندانش نگردد. البته این مسلسل‌ها کاملا هم مستقل نیستند. زیرا سربازی درون برجک قرار دارد که می‌تواند روی وضعیت بیرون نظارت کند و فرمان شلیک نهایی را بدهد.

مقامات اسرائیلی ادعا می‌کنند که تنها از گلوله‌های ساچمه‌ای، نارنجک‌های صوتی و گاز اشک‌آور برای جلوگیری از آشوب و درگیری در این منطقه استفاده خواهند کرد. هرچند بعید نیست که در صورت وخامت اوضاع گلوله‌های جنگی جایگزین موارد فوق شوند. کاملا مشخص است که کاربردهای نظامی هوش مصنوعی پتانسیل بالایی برای کشتار دارند.

موشک های هدایت شونده با هوش مصنوعی

در همین ابتدا بگوییم که موشک‌ های هدایت شونده چیز جدیدی نیستند و برای چندین دهه توسط کشورهای مختلف استفاده شده‌اند. آنها زمانی از فناوری فروسرخ و بعدها از لیزر برای دنبال کردن هدف استفاده می‌کردند. هرچند در تمام روش‌ها باید ورودی مشخصی به موشک داده می‌شد تا بتواند با موفقیت به‌هدف برخورد کند.

با همه اینها یکی از کاربردهای نظامی هوش مصنوعی وضعیت را بهتر کرده است. نسل بعدی موشک‌های هدایت‌شونده می‌توانند به‌صورت مستقل مسیر خود را اصلاح کنند و به‌شرایط جدید در صحنه نبرد واکنش نشان دهند. این موشک‌ها هم‌اکنون توسط وزارت دفاع آمریکا در دست توسعه قرار دارند و می‌توانند از تصویربرداری اپتیکال، امواج فروسرخ، رادار و دیگر فناوری‌ها برای قفل‌کردن روی هدف استفاده کنند.

موشک‌های اشاره‌شده می‌توانند دشمن را از فاصله ۳۲۰ کیلومتری هدف قرار دهند. جالب اینجاست که اگر چند موشک شلیک شوند، امکان اشتراک اطلاعات و تغییرات ایجاد شده در میدان نبرد وجود خواهد داشت تا همگی به هدف بخورند. در این مورد کاربرد هوش مصنوعی در صنایع نظامی باعث افزایش دقت موشک‌ها و کاهش تلفات غیرنظامی خواهد شد. هرچند می‌تواند کاربردهای ترسناکی هم داشته باشد.

کاربردهای نظامی هوش مصنوعی – موج پهپاد

چین و آمریکا به‌شدت روی کاربرد نظامی هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. آنها می‌خواهند تعداد زیادی پهپاد را که هرکدام به‌صورت مستقل عمل می‌کنند، به‌سمت دشمن بفرستند. در این فناوری هیچ‌محدودیتی از بابت محل آغاز حمله (زمین، دریا یا هوا) وجود نخواهد داشت. در این مورد نیز اسرائیل پیشتاز استفاده از فناوری هوش مصنوعی در کارکردهای نظامی بوده است.

آنها در سال ۲۰۲۱ تعداد زیادی پهپاد هوشمند را برای یافتن و حمله به نیروهای حماس گسیل کردند.

ربات‌های سرباز

بدون‌شک یکی از کاربردهای نظامی هوش مصنوعی توسعه ربات‌ های سرباز است. این ربات‌ ها شاید روزی به‌شکل ارتش‌‌هایی بزرگ درآیند و با هم بجنگند؛ اما فعلا چنین چیزی محدود به فیلم‌های تخیلی است. در حال حاضر برخی شرکت‌ها همچون بوستون داینامیکس تاکید کرده‌اند که اجازه استفاده نظامی از ربات‌هایشان را نخواهند داد؛ اما بسیاری از شرکت‌ها در این زمینه سکوت را ترجیح داده‌اند.

در حال حاضر انتظار می‌رود که ربات‌های سرباز در مناطقی که برای انسان خطر دارد، استفاده شوند. این ربات‌ها قادرند ماموریت‌های گشت‌زنی، پاکسازی میادین مین، تخریب موانع ساخته‌شده توسط دشمن و شلیک از فاصله دور را انجام دهند. ترکیب دنیای رباتیک و هوش مصنوعی می‌تواند کاربردهای نظامی بی‌شماری داشته باشد و قطعا چهره جنگ‌های آینده را تغییر خواهد داد.

در این میان برخی خواستار وضع قوانینی برای محدود کردن کشورها و رعایت اصول انسانی شده‌اند. هرچند که تجربه نشان داده است، اینگونه قوانین چندان در میدان جنگ یا مناطق تحت اشغال رعایت نمی‌شوند.

جمع‌آوری اطلاعات با کمک هوش مصنوعی

یک نقشه نظامی زمانی ارزش دارد که بر پایه اطلاعات کافی از مواضع دشمن شکل گرفته باشد. بشر از قرن‌ها پیش نسبت به اهمیت اطلاعات در جنگ‌ها آگاه بود و از تمام روش‌های ممکن برای دست‌یابی به آن بهره می‌برد. با آغاز عصر کامپیوترها این روند سرعت بیشتری گرفت؛ اما حالا با آمدن هوش مصنوعی شرایط کاملا تغییر کرده است.

ارتش آمریکا از سال ۲۰۱۰ برنامه ویژه‌ای را برای استفاده از فناوری‌های نوین به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات آغاز کرده است. آنها می‌خواهند هوش مصنوعی به‌صورت مستقل به‌جمع‌آوری اطلاعات و نظارت بر دشمن بپردازد. بدین‌ترتیب حجم اطلاعات دریافتی و سرعت پردازش آنها ‌به‌‌صورت باورنکردنی افزایش خواهد یافت. این فناوری آنقدر جذاب است که نیروی هوایی آمریکا نیز اخیرا خواستار ادغام آن در تمامی تکنولوژی‌های آینده این نیرو شده است.

یکی از کاربردهای نظامی هوش مصنوعی در جمع‌آوری اطلاعات، پردازش حجم بسیار زیادی از داده‌های دریافتی برای پیدا کردن موردی خاص است. همچنین هوش مصنوعی می‌تواند موانع زبانی را پشت‌سر بگذارد و افراد را بر اساس صدا یا چهره شناسایی کند. البته این تنها ابتدای راه است. حالا چرا این کاربرد هوش مصنوعی در امور نظامی می‌تواند خطرناک باشد؟

تا زمانی که جمع‌آوری اطلاعات از دشمن باشد و به‌منظور دفاع از منافع ملی انجام شود، هیچ اشکالی ندارد. اما اکنون برخی از فعالان آمریکایی نگران هستند که پنتاگون با استفاده از هوش مصنوعی و به بهانه تامین امنیت به نظارت بر شهروندان آمریکایی رو آورد.

کاربردهای نظامی هوش مصنوعی – هواپیماهای بدون خلبان

شاید استفاده از اسم پهپاد برای پروژه جدید بوئینگ درست نباشد؛ زیرا کاملا به آينده تعلق دارد. پهپادهای امروزی از راه دور کنترل می‌شوند و محدودیت‌های زیادی از نظر ارتفاع پروازی، سرعت و محدوده عملیاتی دارند. هرچند که نیروی هوایی استرالیا در پروژه‌ای جاه‌طلبانه در حال توسعه MQ-28 Ghost Bat است.

این پهپاد متفاوت قادر است به‌سرعت مافوق‌ صوت برسد و می‌تواند با یکبار سوخت‌گیری تا ۱۶ ساعت پرواز کند. همچنین محدوده عملیاتی گوست بت ۳۷۰۰ کیلومتر است. پهپاد اشاره شده به یک سیستم هوش مصنوعی پیشرفته مجهز شده است که می‌تواند کنترل کامل را در دست بگیرد. این پهپاد همیشه در کنار یک جنگنده پرواز خواهد کرد تا هم در زمینه شناسایی به آن کمک کند و هم در صورت درگیری مفید واقع شود.

البته خلبان جنگنده می‌تواند با دستوراتی نحوه عملکرد پهپاد را تغییر دهد؛ ولی به‌طور کلی خود پهپاد نیز قادر است در صورت تشخیص تغییر شرایط اقدام کند. در این مورد کاربرد نظامی هوش مصنوعی برای شهروندان عادی هیچ‌خطری ندارد؛ اما برای طرف مقابل قطعا ترسناک است.

زیردریایی‌های مستقل

همچون پهپادها، زیردریایی‌ها را نیز می‌توان از راه دور کنترل کرد. اما کشورهای مختلف در تلاش برای اضافه کردن هوش مصنوعی به آنها هستند. به‌عنوان مثال نیروی دریایی آمریکا می‌خواهد از زیردریایی‌های مستقل برای شناسایی قاچاقچیان مواد مخدر و انسان در آب‌های کارائیب و آمریکای جنوبی استفاده کند.

نیروی دریایی بریتانیا نیز کار روی پروژه‌ای بزرگ را آغاز کرده است. زیردریایی‌های نهایی قادر خواهند بود ۴۸۰۰ کیلومتر دورتر از خانه به‌ماموریت بپردازند و تا سه‌ماه نیز نیازی به بازگشت ندارند. علاوه بر اینها، زیردریایی کاملا توسط هوش مصنوعی کنترل می‌شود و هیچ ارتباطی با مرکز نمی‌گیرد. در واقع سکوت رادیویی کاملا رعایت می‌شود.

همانطور که می‌بینید کاربردهای نظامی هوش مصنوعی صرفا جنگ‌ هایی سخت‌تر با میزان تلفات بالا برای طرف ضعیف‌تر را نشان می‌دهند.

جانوران رباتیک

همیشه هم کاربردهای نظامی هوش مصنوعی نباید به مرگ مستقیم منجر شود. این مورد در رابطه با جانوران رباتیک صدق می‌کند. ارتش بریتانیا در جنگ افغانستان از یک هواگرد ۶ اینچی به‌نام WASP برای شناسایی استفاده می‌کرد. اگرچه واسپ از راه دور کنترل می‌شد؛ اما حالا بریتانیا در تلاش برای اضافه‌کردن هوش مصنوعی به آن است.

وزارت دفاع آمریکا نیز در حال توسعه تعدادی حشره رباتیک است که می‌توانند در ماموریت‌های نجات مفید واقع شوند. آنها می‌توانند در محیط‌هایی که برای انسان خطرناک است، عملیات‌های متنوعی را انجام دهند.

در کنار اینها شاهد ربات‌های حمال هستیم. در ارتش‌های پیشرفته هر سرباز جدا از اسلحه باید ۱۴ کیلوگرم تجهیزات مختلف را با خود حمل کند. در مواقع خاص این میزان حتی می‌تواند به ۷۰ کیلوگرم نیز برسد. طبیعتا حمل تجهیزات باعث خستگی سرباز شده و چابکی، توان و قدرت تصمیم‌گیری وی را کاهش خواهد دهد.

به‌همین منظور دارپا (سازمان پروژه‌های پژوهشی پیشرفته دفاعی آمریکا) در حال توسعه یک ربات هشت‌چرخ برای کمک به‌سربازان است. این ربات می‌تواند در مناطقی که حتی خودروهای نظامی قادر به عبور نیستند، حضور داشته باشد و تجهیزات سربازان را حمل کند. اگرچه این کاربرد نظامی هوش مصنوعی چندان خطرناک نیست، اما می‌تواند در تقویت نیروهای ارتش موثر واقع شود.

کاربردهای نظامی هوش مصنوعی – ربات‌های دوزیست

این مورد از کاربری نظامی هوش مصنوعی واقعا به فیلم‌های جاسوسی شباهت دارد. یک ربات کوچک که می‌تواند به‌صورت مستقل حرکت کرده و با حسگرهای مختلف خود اطلاعات جمع‌آوری کند. GuardBot قادر به فعالیت در آب و خشکی است و می‌تواند در ابعاد مختلف باشد. این ربات با هر بار شارژ تا ۲۵ ساعت مشغول شناسایی دشمن خواهد شد و با دوربین ۳۶۰ درجه خود شرایط را تحت‌نظر خواهد گرفت.

تفنگداران دریایی آمریکا از سال ۲۰۱۴ تست و بررسی این ربات را آغاز کردند. متاسفانه اطلاعاتی در رابطه با وضعیت کنونی این ربات در دسترس نیست.

تانک‌ها و نفربرهای هوشمند

ارتش آمریکا از سال ۲۰۲۱ کار روی این پروژه را آغاز کرد و از شرکت‌های مختلف درخواست کرد پیشنهادهای خود را ارائه دهند. برخی از شرکت‌های تانک‌های سنگین هوشمند را پیشنهاد می‌کنند که در آنها تمامی مراحل از حرکت تا هدف‌گیری و شلیک بر عهده هوش مصنوعی است و برخی دیگر نیز نمونه‌های سبک و چابک را ترجیح می‌دهند.

در هر صورت کاربردهای نظامی هوش مصنوعی سبب شده است که رقابت سنگینی بین کشورهای پیشرفته در این زمینه آغاز شود. بنابراین در آینده شاهد خواهیم بود که فرماندهان نظامی در مکانی دور از میدان نبرد منتظر عملکرد تجهیزات هوشمندشان هستند. اگرچه رویکرد جدید می‌تواند تلفات انسانی را بین کشورهای پیشرفته کاهش دهد؛ اما اگر درگیری با یک کشور جهان سومی باشد، باید شاهد قتل‌عام انسان‌ها توسط هوش مصنوعی باشیم.

به‌نظر شما هوش مصنوعی می‌تواند جایگزین انسان در میدان نبرد شود؟