مردم مایا تا پیش از حمله اسپانیاییها، بزرگترین تمدن نیمکره غربی زمین را در اختیار داشتند. اخیرا شهر گمشده تمدن مایا در جنگل های مکزیک کشف شده است که اطلاعات بیشتری در رابطه با این جمعیت سرخپوست ارائه میدهد.
باستان شناسان موفق شدند باقیماندههای شهر گمشده تمدن مایا را در جنگلهای شبهجزیره یوکاتان مکزیک پیدا کنند. در این شهر تعدادی هرم بزرگ وجود دارد که در طول دوره کلاسیک تمدن مایا یعنی بین سالهای ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ میلادی ساخته شدهاند.
فناوری باستان شناسان را به شهر گمشده تمدن مایا در مکزیک رساند
این منطقه باستانی حدود ۵۰ هکتار را پوشش میدهد و بهخاطر ستونهای سنگی فراوانی که در آن قرار دارد، Ocomtun نام گرفته است. این واژه در زبان بومیان مایایی یوکانان معنی ستون سنگی را میرساند.
اما این شهر گمشده چطور پیدا شد؟ باستان شناسان در حال نقشهبرداری از این منطقه با استفاده از هواپیما بودند. در این روش میلیاردها لیزر از هواپیما به سمت جنگل پرتاب میشود و آسیبی به بافتهای باستانی وارد نخواهد کرد. این روش لایدار نام دارد و میتواند بهراحتی سازههای انسانی پنهان شده زیر بافتهای گیاهی را آشکار کند.
در ابتدای کار نیز لیزرها توانستند چند سازه هرمیشکل را که ارتقاع بلندترین آنها به ۱۵ متر میرسید، پیدا کنند. بررسیهای باستان شناسان نشان داد که این شهر گمشده تمدن مایا برای افراد ساکن در مکزیک ارزش بالایی داشته است. تمدن مایا شهرهای متعددی در جنوب مکزیک و آمریکای مرکزی ساخته است و در هزاره اول میلادی در اوج خود بهسر میبرد. همین نیز دانشمندان را ترغیب کرد که با پای پیاده به این منطقه رفته و آن را بهطور مفصل بررسی کنند.
ظاهرا مردم مایا سه میدان بزرگ در این شهر داشتند که در آن به دادوستد و فروش کالا مشغول میشدند. همچنین زمینی را برای انجام بازیهای توپی آماده کرده بودند. علاوه بر اینها، باستانشناسان توانستند یک سازه پیچیده که شامل ساختارهای کشیده و با ارتفاع کم میشد را کشف کنند. این ساختارها در دایرههای متحدالمرکز کنار هم قرار گرفتهاند.
هرچند که هنوز کاربرد این مکان کاملا مشخص نشده است. برخی بر این باورند که ساکنین شهر گمشده تمدن مایا در مکزیک از آن برای تجمع و انجام مراسم مذهبی استفاده میکردند و برخی دیگر نیز کاربردهای اقتصادی را محتمل میدانند. اما بیایید کمی بیشتر با تمدن مایا آشنا شویم.
نگاهی کوتاه به تمدن مایا
مردم مایا سرخپوستهایی بودند که جنوب مکزیک، گواتمالا و بلیز را تحت کنترل خود داشتند. اگرچه تمدن آنها بهواسطه حمله نظامی سقوط کرد، اما فرهنگشان ادامه یافت و هماکنون نیز بیش از ۵ میلیون نفر به گویشهای مختلف مایایی صحبت میکنند. البته این افراد با زبان اسپانیایی هم آشنایی کامل دارند.
در سال ۱۵۰۰ پیش از میلاد مردم مایا در روستاها ساکن شدند و به کشاورزی رو آوردند. هرچند که بهتدریج پیشرفت کردند و از سال ۲۰۰ میلادی ساخت شهر را در دستور کار خود قرار دادند. شهرهایی که شامل معابد، اهرام، کاخها، زمینهای بازی و میدانهای دادوستد میشد. آنها بهطور گسترده به استخراج سنگ میپرداختند و سنگها را نیز با ابزارهای تیزتر به شکل دلخواه در میآوردند.
همچنین نشانههای باستان شناسی یافت شده در شهر های گمشده تمدن مایا در مکزیک نشان میدهد که آنها از روشهای پیشرفته آبیاری و کرتبندی برای بهبود محصولات کشاورزی بهره میبردند. از دیگر دستاوردهای تمدن مایا میتوان به سیستم خط هیروگلیف خاص و تقویم نجومی پیچیده اشاره کرد. مردم مایا توانسته بودند از پوسته داخلی درختان انجیر وحشی نوعی کاغذ بهدست آوردند. آنها مسائل مهم خود را با خط هیروگلیف روی این کاغذها یادداشت میکردند و در نهایت آنها را بهشکل کتاب در میآوردند.
علاوه بر اینها تمدن مایا علاقه زیادی به ساخت مجسمه و نوشتن روی سنگ داشت. در واقع اصلیترین منبع اطلاعات دانشمندان از مردم مایا نیز به همین سنگنوشتهها برمیگردد. تمدن مایا در اوج شکوفایی خود دارای بیش از ۴۰ شهر بود که هرکدام از آها بین ۵ هزار تا ۵۰ هزار نفر را در خود جا داده بودند. پس از سال ۹۰۰ میلادی مردم تمدن کلاسیک مایا شهرهای خود را رها کردند و در نتیجه جنگلهای انبوه آنها را پوشاند.
همین نیز باعث شده که امروزه دانشمندان با استفاده از تکنولوژی لایدار به دنبال شهر های گمشده تمدن مایا در مکزیک باشند. در مورد رها کردن ناگهانی شهرها اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. برخی از کارشناسان خشکسالی را عامل اصلی میدانند و برخی دیگر درگیریهای داخلی و ناامن شدن خطوط مواصلاتی را تاثیرگذار بهحساب میآورند.
دوره دوم تمدن مایا بین سالهای ۹۰۰ تا ۱۵۱۹ میلادی شکل گرفت. در این مدت شهرهای بزرگ برای چندین قرن شکوفایی را تجربه کردند. هرچند که اینبار پس از شکست از استعمار اسپانیا، مردم مایا شهرهای خود را رها کرده و بهروستاها پناه آوردند. دیگر هرگز تمدن مایا بهصورت یک حکومت مستقل جلوه نکرد؛ زیرا اکثر مردم مایا به کشاورزی اشتغال پیدا کردند و صرفا آداب مذهبی پیشینیان خود را ادامه دادند.
یافتههای باستانشناسی نشان میدهد که دین مردم مایا بر اساس مجموعهای از خدایان طبیعت از جمله خدای خورشید، ماه، باران و غلات بوده است. همچنین یک گروه از کاهنان نیز روی اجرای آدام و رسوم مذهبی پیچیده آنها نظارت میکردند. مایاها در ریاضیات و نجوم نیز بسیار پیشرفت کرده بودند و میتوانستند محل دقیق ماه و زهره را در زمانهای مختلف محاسبه کنند. آنها همچنین زمان خورشیدگرفتگیهای مختلف را با دقت بالا پیشبینی کرده بودند.
بنابراین میتوان گفت که شهر گمشده مایا در مکزیک نماینده یک تمدن عظیم است.