دلیل راه رفتن انسان روی دو پا، این نیست که دو تا پا دارد؛ بلکه عامل این رفتار حرکتی ما، ژن های خاصی هستند که طی هزاران سال، استخوانهای بدن را برای حرکت روی دو پا، آماده کردند.
هفت میلیون سال قبل، انسان هم مانند خیلی از حیوانات، چهار دست و پا راه میرفت؛ اما حالا چه چیزی تغییر کرده که ما میتوانیم روی دو پای خود بایستیم، راه برویم و بدویم؟ تا همین چند وقت پیش، دانشمندان هم پاسخ این پرسش را نمیدانستند؛ ولی حالا ژن هایی را یافتهاند که اسکلت و استخوانهای ما را برای این نوع حرکت، شکل دادهاند.
محققان دانشگاه آستین تگزاس و مرکز ژنوم نیویورک، از یک برنامه هوش مصنوعی برای بررسی توالی ژنتیکی بیش از 30 هزار نفر و 39 هزار عکس اشعه ایکس از بخشهای مختلف بدن آنها استفاده کردند. این آنالیز، به آنها امکان داد ژنهایی را شناسایی کنند که طی هزاران سال، مشغول شکلدهی و توازن اسکلت بدن بودهاند.
یعنی اگر این ژن ها و تاثیر عملکرد هزاران ساله آنها نبود؛ نحوهی راه رفتن انسان هم امروز طور دیگری بود.
اعضای تیم تحقیقاتی مدعیاند که یافتههای آنها، پزشکان را قادر خواهد ساخت ریسک ابتلا به ناهنجاریهای استخوانی (مانند تورم مفاصل و کمردرد) را زودتر از موعد، پیشبینی کنند.
ارتباط ناهنجاریهای استخوانی با نحوهی راه رفتن انسان
آنطور که موزه استرالیا میگوید، انسان از حدود 5 میلیون سال قبل، راه رفتن روی دو پا را آموخت؛ اما هنوز نمیتوانست به این صورت بدود یا بپرد. برای انجام این حرکات، همچنان چهار دست و پا میشد و تقریبا 3.2 میلیون سال دیگر طول کشید تا اسکلتبندی انسان برای دوپا بودن، تناسب پیدا کند.
راه رفتن روی دو پا، مزایای زیادی دارد. بهعنوان مثال، بهرهوری انرژی و قدرت مانور بدن بالا میرود و جابهجایی در فواصل طولانی را تسهیل میکند. همچنین وقتی دو دست ما آزاد باشند، میتوانیم خلاقتر باشیم و از ابزارهای مختلف استفاده و اشیا را حمل کنیم.
اما تغییرات اسکلتی صورت گرفته برای دوپا شدن، ما را نسبت به مشکلات عضلانی-استخوانی؛ نظیر کمردرد و تورم مفاصل، حساستر کرده است. از طرفی برای افراد مسن، حفظ تعادل و حالت طبیعی بدن هم مشکلتر شده است.
با علم به این موضوع، دانشمندان بهدنبال تغییرات ژنتیکی گشتند که باعث تغییر شکل اسکلتهای ما شدهاند. آنها ابتدا بهسراغ فسیل انسانهای باستانی رفتند تا درک بهتری از فاکتورهای ژنتیکی دخیل در این امر، بهدست آورند. سپس ژنوم و عکسهای اشعه ایکس هزاران انسان امروزی را مورد بررسی قرار دادند.
بهکمک هوش مصنوعی، محققان تمام این دادهها را پردازش و با هم مقایسه کردند و در نهایت، 145 نقطه در ژنوم انسان را شناسایی کردند که در شکلدهی اسکلت بدن، نقش داشتهاند.
این فاکتورهای ژنتیکی، همان چیزهایی هستند که تناسب و تقارن همه استخوانهای بدن را برقرار میکنند؛ از سر تا نوک پا!
محققان باور دارند این یافتهها نه تنها برای پیشبینی ناهنجاریهای اسکلتی، بلکه برای افزایش دانش ما درباره روند تکامل انسان هم سودمند خواهد بود.