گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
قرار است 100 هزار خودرو تاکسی برقی چینی به ایران وارد شود. در ادامه به بررسی برند و مدل این خودروهای وارداتی می‌پردازیم.
حدود یک ماه و نیم قبل معاون اول رئیس‌جمهور، محمد مخبر به چین سفر کرد و طی گفتگوهایی با نخست‌وزیر این کشور، دو طرف به توافقی برای وارد کردن صد هزار دستگاه تاکسی برقی چینی به ایران دست پیدا کردند. پس از انجام این توافق و بازگشت محمد مخبر به ایران، وظیفه‌ی پیگیری و واردات این تاکسی های برقی به وزارت صمت واگذار شد. اکنون وزارت صمت طی نامه‌ای فعالیت‌هایی که برای این امر انجام گرفته را به محمد مخبر گزارش کرده است. با گجت نیوز همراه باشید تا در این مطلب از اخبار خودرو به بررسی این نامه و وضعیت واردات خودروهای برقی چینی بپردازیم.
در این نامه از سوی وزارت صمت ذکر شده که از 100 هزار خودروی برقی که روی آنها توافق صورت گرفته بود تعداد 53 هزار دستگاه از آنها ثبت سفارش شده و برای باقی آنها که 47 هزار دستگاه است نیز مذاکره با تولیدکنندگان چینی در جریان قرار دارد. این گزارش عملکرد ارائه شده از سمت وزیر صمت به محمد مخبر، حامل پیام مهمی به بازار وارداتی‌ها است. تعداد بالای خودروهای برقی وارداتی نشان می‌دهد که دولت تمرکز خود را روی واردات خودروهای برقی از چین قرار داده است. به‌نظر می‌رسد محدودیت‌های ارزی موجود و چالش‌های واردات خودروهای خارجی غیر برقی و همچنین موانع موجود برای واردات خودروهای کارکرده موجب این تصمیم دولت شده است. این تصمیم در صورتی اتخاذ شده که مقامات وزارت صمت در گذشته انحصار واردات خودرو از چین را تکذیب کرده و گفته بودند که برای واردات خودرو هیچ‌گونه محدودیتی بابت واردات از کشورهای مختلف وجود نخواهد داشت.
نکات عجیب در طرح واردات تاکسی های برقی چینی
از سایر موارد ذکر شده در این نامه می‌توان به اسامی شرکت‌هایی که مسئول واردات تاکسی های برقی هستند اشاره کرد. در نگاه اول می‌توان متوجه شد که این شرکت‌ها همان شرکت‌هایی هستند که قبل‌تر وزارت صمت صلاحیت آنها برای واردات خودرو را تایید کرده بود. اما نکته‌ی جالب، حضور داشتن شهرداری تهران به‌عنوان یکی از واردکنندگان تاکسی های برقی چینی است. در این بین تعداد خودروهایی که هر شرکت وارد می‌کند نیز مشخص شده است.
در ادامه‌ی متن این نامه به‌نظر می‌رسد که سیاست‌گذار خودرویی مایل است تا علاوه بر واردات این تاکسی های برقی، فناوری تولید خودروهای برقی نیز به ایران وارد شود. این موضوع کمی دور از انتظار به‌نظر می‌رسد؛ چرا که با نگاهی به سابقه همکاری با چین مشخص می‌شود شرکت‌های چینی چندان مایل به اشتراک‌گذاری فناوری‌های خود به کشورهای مقصد صادرات خود نیستند.
این موضوع به‌خصوص در رابطه با ایران و تحريم‌های بین‌المللی که علیه ایران وجود دارد کمی جدی‌تر است. البته این تحریم‌ها محدودیتی در خصوص واردات خودروها ایجاد نمی‌کنند؛ اما بعید است که چینی‌ها خطر تحریم شدن را به‌خاطر انتقال فناوری‌های ساخت خودرو به ایران به جان بخرند. با کمی دقت به سابقه‌ی حضور چینی‌ها در ایران و سوابق همکاری دو کشور در گذشته نیز می‌توان به این نتیجه رسید. شرکت‌های خودروسازی چینی با وجود فعالیت در بازار ایران به مدت طولانی، حتی پس از تحریم‌های گسترده در سال 97 که عملا فعالیت این شرکت‌ها در ایران انحصاری شد، اما تاکنون فناوری و تکنولوژی خاصی را به ایران منتقل نکرده‌اند و صرفا فعالیت‌شان را به مونتاژ محصولات خود در ایران محدود کرده‌اند.
نکته‌ی جالب در نامه‌ای که مشغول بررسی آن هستیم این است که گویا تصمیم واردات تاکسی های برقی چینی توسط سیاست‌گذار خودرویی اتخاذ نشده و احتمالا این تصمیم صرفا توسط وزارت صمت گرفته شده است. همان‌طور که در ابتدای مطلب گفته شد، توافق واردات تاکسی های برقی چینی بین محمد مخبر و لی چیانگ، نخست‌وزیر چین انجام گرفته است. این موضوع نشان‌دهنده‌ی این است که تصمیم واردات تاکسی های چینی در سطوح بالاتر دولت اتخاذ شد.
بودجه در نظر گرفته شده برای واردات تاکسی های برقی
سه میلیون دلار ارز برای واردات تاکسی برقی به شرکت‌های خودروساز اختصاص یافته است که باید تا پایان امسال 60 درصد تعهدات خود را عملیاتی کنند. بنابراین اگر خودروسازان قرار است واردات تاکسی های برقی را به عهده بگیرند، انتظار می‌رود تامین ایستگاه‌های شارژ و خدمات پس از فروش این محصولات نیز به تولیدکنندگان خودرو سپرده شود.
قیمت محصولات وارداتی
اما قبل از این‌که به سراغ مرور جدول خودروهایی که ثبت سفارش شده‌اند و قرار است به شکل تاکسی وارد ایران بشوند بپردازیم، باید به یک نکته مهم نیز اشاره کنیم. اکثر خودروهایی که نام آنها در این لیست وجود دارد، محصولاتی هستند که در حال حاضر به‌صورت مونتاژی در ایران تولید می‌شوند یا خودروهایی هستند که نام آنها قبل‌تر در لیست خودروهای وارداتی بنزینی وجود داشته است. در خصوص قیمت نیز باید بگوییم که اکثر این خودروها قیمتی بیش از یک میلیارد و دویست میلیون تومان را دارند. این قیمت‌ها واضحا به این معنی هستند که فقط اقشار برخوردار از نظر مالی می‌توانند به سراغ این خودروها بروند. تبدیل چنین خودروهایی به تاکسی این سوال را ایجاد می‌کند که آیا رانندگان تاکسی توانایی خرید چنین خودروهایی را دارند؟
این سوال زمانی پررنگ‌تر می‌شود که نگاهی به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به تاریخ سیزدهم آذر سال 1402 بیندازیم. در این گزارش ذکر شده که بیش از 60 درصد تاکسی‌هایی که در حال حاضر در خیابان‌های کشور مشغول جابه‌جایی افراد هستند از سن فرسودگی عبور کرده‌اند و دارندگان این تاکسی‌ها توان مالی برای تعویض خودروی فرسوده‌ی خود را ندارند. چگونه افرادی که برای تعویض خودروی داخلی ارزان‌قیمت خود توان مالی ندارند قرار است صاحب خودروهای برقی چینی با قیمتی بیشتر از یک میلیارد تومان شوند؟
گذشته از قیمت این خودروها، نگرانی دیگری که در این زمینه وجود دارد عدم وجود زیرساخت‌های لازم برای تردد خودروهای برقی در ایران است. تا به اینجا جایگاه شارژی برای خودروهای برقی وجود ندارد. از طرفی نمی‌توان اطمینان حاصل کرد که برق مورد نیاز این خودروها را می‌توان تامین کرد یا خیر. چنین مشکلات و نگرانی‌هایی موجب می‌شود که ثبت سفارش 53 هزار تاکسی برقی به یک‌باره عجیب به‌نظر برسد.
مدل و تعداد خودروهای برقی وارداتی
در ادامه‌ی بررسی نامه‌ی ارسالی از سمت وزارت صمت به معاون اول رئیس‌جمهور جهت گزارش عملکرد خود در خصوص واردات خودروهای برقی چینی به جزئیات دیگر آن می‌پردازیم. در این گزارش، علی‌آبادی اعلام کرده که قبل از مرحله‌ی ثبت سفارش تاکسی‌ها چهار اقدام مختلف انجام شده است.
ابتدا مشخصات تاکسی های برقی که قرار است وارد چرخه‌ی حمل و نقل افراد شوند در شورای عالی ترافیک و زیر نظر وزیر کشور مشخص شده است. پس از آن از خودروسازها درخواست شده تا مطابق با مشخصات تصویب شده در این شورا، محصولاتی را معرفی کنند. سپس طی یک بررسی میدانی در چین این خودروها از نظر خدمات پس از فروش، سطح عملکرد در طولانی‌مدت، امکانات خودرو، سطح فناوری و عملکرد باتری بررسی شده‌اند.
| خودرو | سفارش‌های انجام شده | سفارش‌های آتی |
| سینوگلد | 4000 | – |
| چانگان | 6000 | 12000 |
| بستیون | 2000 | 12000 |
| JMEV | 2000 | – |
| جک EV3 | 2000 | 8000 |
| جک KIC5 | 4000 | 2000 |
| هونگچی EQM5 | 5000 | 4000 |
| ونوسیا | 2000 | 2000 |
| بایک EV5 | 2000 | – |
| آریزو 5 | 2000 | 8000 |
| لاماری EV | 1000 | – |
| آیون | 20000 | – |
| با ذکر نام شرکت، خودرویی عنوان نشده | 1000 | – |
در انتهای این بررسی 9 محصول از لیستی که خودروسازان پیشنهاد داده بودند انتخاب و رده‌بندی شده‌اند. حالا نیز شرکت‌های ایرانی اقدام به ثبت سفارش این محصولات کرده‌اند. در این ثبت سفارش بیشترین تعداد واردات متعلق به شهرداری تهران است که تعداد 20 هزار دستگاه آیون را به‌عنوان تاکسی های برقی مورد استفاده در تهران ثبت کرده است.
عجیب اینجاست که واردات خودرو به این صورت و به‌طور مستقیم توسط شهرداری تهران ناقض ماده 4 قانونی ساماندهی صنعت خودرو می‌باشد. در آیین‌نامه مربوط به این قانون، واردات خودرو مشروط به تعیین صلاحیت‌های فنی و حرفه‌ای واردکنندگان شده است. واضح است که شهرداری تهران طبق قانون نمی‌تواند دارای صلاحیت فنی برای واردات خودرو باشد. واردات خودرو توسط فوتبالیست‌های تیم ملی نیز به استناد همین قانون باطل شد. حال ابطال شدن یا نشدن اجازه‌ی واردات خودرو توسط شهرداری تهران منوط به رای این دیوان خواهد بود.
سایپا نیز واردات 10 هزار خودرو را در دستور کار خود قرار داده که شامل 4 هزار دستگاه سینوگلد و 6 هزار دستگاه چانگان است. همچنین طبق این جدول؛ سایپا قرار است 12 هزار دستگاه چانگان برقی دیگر را نیز وارد کند. در این صورت سایپا با وارد کردن 22 هزار خودروی برقی، عنوان واردکننده‌ی بیشترین تعداد تاکسی برقی را از شهرداری تهران خواهد گرفت.
از طرفی ایران خودرو نیز 4 هزار دستگاه تاکسی چینی را ثبت سفارش کرده که 2 هزار دستگاه از این تاکسی‌ها از برند JMEV بوده و 2 هزار دستگاه دیگر از برند بستیون وارد خواهند شد. در ثبت سفارش بعدی نیز ایران خودرو قرار است 12 هزار دستگاه تاکسی برقی بستیون دیگر را وارد کند. علاوه بر این شرکت‌ها، 10 شرکت مونتاژکننده‌ی دیگر نیز در این ثبت سفارش حضور دارند. پررنگ‌ترین حضور در بین این شرکت‌ها مربوط به کرمان موتور، مدیران خودرو و گروه بهمن است.
در ادامه‌ی این نامه مشخص شده است که علاوه بر تجهیز ناوگان حمل و نقل عمومی تهران توسط شهرداری این شهر، ناوگان شهرهای دیگر نیز توسط وزارت صمت تجهیز می‌شود. این شهرها به ترتیب عبارتند از تبریز، رشت، اصفهان، شیراز، کرج و مشهد.
همچنین برنامه‌ای برای ایجاد خطوط تاکسیرانی توسط خودروسازها در دستور کار سیاست‌گذار خودرویی قرار دارد. چنین برنامه‌ای برای اولین بار است که در ایران ایجاد می‌شود و پیش از این صرفا نمونه‌های محدودی وجود داشته‌اند. برای مثال می‌توانیم به خط تاکسیرانی شرکت تویوتا در فرودگاه مهرآباد اشاره کنیم. هرچند که در سطح دنیا خط‌های تاکسیرانی توسط خودروسازها سابقه‌ی زیادی دارد؛ اما در ایران هنوز این اتفاق رخ نداده است.
در انتها، زمان واردات این خودروها از انتهای آذرماه ذکر شده است. اما حالا در روزهای ابتدایی دی ماه هستیم و همچنان هیچ خبری از واردات این خودروها نیست. در انتهای این نامه به شروع برنامه‌ریزی برای تولید خودروهای برقی از سال 1403 نیز اشاره شده است.