دیگر فقط ناسا پیشتاز سفرهای فضایی نیست و سایر کشورها نیز میخواهند در ماه پایگاه داشته باشند. اخیرا نیز خبر همکاری هستهای نگرانکننده روسیه و چین در ماه منتشر شده است.
با نگاهی به اخبار علمی چندماه اخیر میتوان بهخوبی متوجه شد که عصر جدیدی از سفرهای فضایی آغاز شده است. از طرفی کشورهای مختلف در تلاش برای فرستادن کاوشگرهای خود به ماه هستند و از طرفی دیگر شرکتهای خصوصی میخواهند امکان سفر تجاری به فضا را فراهم کنند. در این میان برخی موارد هستند که جدیتر تلقی میشوند.
بهعنوان مثال آمریکا میخواهد با پروژه آرتمیس تا سال ۲۰۲۵ فضانوردان را مجددا به ماه بازگرداند. هدف از اینکار ایجاد یک پایگاه دائمی در ماه خواهد بود. در گامهای بعدی نیز مریخ و دیگر سیارههای منظومه شمسی رد پای انسان را لمس میکنند. در مقابل آمریکا، چین و روسیه قرار دارند که میخواهند در ماه با همدیگر همکاری کنند.
همکاری چین و روسیه در ماه همچون کابوسی برای آمریکا است
اخیرا سازمان فضایی فدرال روسیه اعلام کرده است که آنها قصد دارند تا سال ۲۰۳۵ با کمک چین در ماه یک نیروگاه هستهای بسازند. این نیروگاه میبایست انرژی مورد نیاز پایگاهی را تامین کند که هر دو کشور بهصورت مشترک در ماه خواهند ساخت. پیشتر در سال ۲۰۲۱ روسها اعلام کرده بودند که میخواهند با همکاری سازمان فضایی ملی چین یک پایگاه مشترک در ماه بسازند.
این مرکز پایگاه تحقیقاتی بینالمللی ماه نام خواهد داشت و درهایش بهسوی تمامی کشورها و شرکای بینالمللی علاقهمند باز خواهد بود. هرچند این مورد احتمالا شامل دانشمندان ناسا نمیشود. پس از تجاوز روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، آمریکا تحریمهای مختلفی را علیه روسیه وضع کرد. همین نیز باعث شد که رابطه بین دو کشور تیره شود. در نهایت نیز سازمان فضایی روسیه اعلام کرد که ایستگاه فضایی بینالمللی را تا سال ۲۰۲۵ ترک خواهد کرد.
همچنین کنگره آمریکا قانونی را تصویب کرده است که ناسا را از همکاری با شرکتهای چینی منع میکند. بدینترتیب نتیجه همکاری روسیه و چین در ماه هیچ نفعی برای ناسا نخواهد داشت.
اخیرا رئیس سازمان فضایی روسیه نیز در مصاحبهای ساخت نیروگاه هستهای در ماه را تایید کرده است. بهباور وی اینکار بین سالهای ۲۰۳۳ تا ۲۰۳۵ انجام خواهد شد. این پروژه چالشبرانگیز قرار است توسط رباتها انجام شود و انسان در آن نقشی نخواهد داشت. بوریسوف همچنین تاکید کرد که فناوریهای لازم برای ساخت نیروگاه در ماه تقریبا آماده هستند.
روسها همچنین قصد دارند از راکتهای هستهای غولپیکر برای انتقال محمولههای مورد نیاز برای ساخت پایگاه بهره ببرند. هرچند که ظاهرا هنوز برخی از مشکلات ایمنی باقی ماندهاند. با توجه بهاینکه پنلهای خورشیدی توانایی تولید و ذخیره انرژی کافی برای یک پایگاه علمی در ماه را ندارند، ساخت نیروگاه هستهای (یا یک منبع قابل اتکا) ضروری بهنظر میرسد.
سال گذشته بود که دانشمندان بریتانیایی از برنامه خود برای ساخت یک نیروگاه جمعوجور در ماه پرده برداشتند. در ساخت این نیروگاه از سلولهای سوختی هماندازه با دانه گیاهان استفاده خواهد شد. ناسا نیز اعلام کرده است که میخواهد این ایده را در ماموریتهای آتی خود آزمایش کند. برخلاف نیروگاه ناسا، هنوز مشخص نیست که محصول همکاری روسیه و چین در ماه چهاندازه و یا چهشکل خواهد بود.
سازمان فضایی روسیه و چین هرکدام کارنامه متفاوتی در زمینه سفر به ماه داشتهاند. روسها زمانی در سفرهای فضایی با آمریکا رقابت میکردند، اما مشکلات اقتصادی سبب شد که برنامههای بلندپروازانه خود را رها کنند. البته آنها سال گذشته تصمیم گرفتند پس از ۴۷ سال فضاپیما Luna-25 را بهماه بفرستند. هرچند که فضاپیما برخورد شدیدی با سطح ماه داشت و چالهای بهعرض ۱۰ متر باقی گذاشت.
البته چین عملکرد موفقتری در چندسال اخیر داشته است. آنها توانستند در سال ۲۰۱۳ یک کاوشگر و یک سطحنشین را در ماموریت Chang’e 3 روی ماه فرود آورند. در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ نیز ماموریتهای Chang’e 4 و Chang’e 5 انجام شد که در نتیجه آنها دو فضاپیما سطح ماه را لمس کردند. چینیها در جدیدترین ماموریت خود نیز توانستند مقداری از خاک ماه را بهعنوان نمونه بهزمین بیاورند. آنها همچنین قصد دارند این دستاورد مهم را در سال جاری تکرار کنند.
البته این تنها دستاوردهای چین در زمین سفرهای فضایی نیست. آنها اخیرا اعلام کردهاند که میخواهند در دو سال آینده راکتهای چندبارمصرف خود را آزمایش کنند. این راکتها میتوانند هزینه سفرهای فضایی را بهطور چشمگیری کاهش دهند. چین اعلام کرده است که در صورت موفقیت راکتها، اولین فضانوردان خود را در سال ۲۰۳۰ به ماه میفرستند.
رویکرد فعلی چین نشان میدهد که آنها بهصورت جدی در تلاش برای کاوش در فضا هستند. چین تاکنون گامهای مهمی برداشته است و همکاری با روسیه در ماه نیز میتواند شرایط را برای آنها بهبود بخشد.