انفجار وحشتناک کهکشان سیگار یک ستاره نادر را آشکار کرد

دانشمندان توانستند پس از انفجاری فوق‌العاده بزرگ و درخشان در کهکشان سیگار یک ستاره نادر را شکار کنند. این ستاره در فاصله ۱۲ میلیون سال نوری از زمین قرار دارد.

اخترشناسان در حال بررسی کهکشان سیگار یا همان مسیه 82 بودند که ناگهان با یک انفجار بسیار درخشان و البته کوتاه مواجه شدند. بررسی‌های بیشتر نشان داد که این انفجار به یک ستاره مغناطیسی یا مگنتار تعلق داشته است. این اولین‌بار است که دانشمندان موفق می‌شوند این ستاره نادر را خارج از کهکشان راه شیری کشف کنند.

تلسکوپ انتگرال آژانس فضایی اروپا یک ستاره نادر را کشف کرد

پیشتر در سال ۲۰۰۴ اخترشناسان موفق شده بودند انفجار یک ستاره مغناطیسی را در فاصله ۵۰ هزار سال نوری از زمین مشاهده کنند. این انفجار به‌قدری قوی بود که در ۰.۱ ثانیه انرژی معادل ۱۰۰ هزار سال فعالیت خورشید را آزاد کرد. خوشبختانه فاصله زیاد باعث شد که آسیبی به زمین وارد نشود و تنها چند فضاپیما به‌صورت موقت غیرفعال شوند. اما اگر این انفجار در فاصله نزدیک‌تری رخ می‌داد، می‌توانست کل اتمسفر زمین را نابود کند.

البته ستاره مغناطیسی جدید نیز در فاصله ۱۲ میلیون سال نوری قرار دارد، بنابراین جای نگرانی نیست. اخترشناسان این ستاره نادر را با کمک تلسکوپ‌ قدرتمند آژانس فضایی اروپا کشف کرده‌اند. در واقع انفجار در کسری از ثانیه رخ داد و در همان زمان کوتاه نیز میزان فوق‌العاده زیادی انرژی آزاد شد.

برخی مگنتار‌ها را قوی‌ترین آهن‌رباهای جهان می‌نامند. آنها نسخه‌هایی از ستاره های نوترونی با نیروی مغناطیسی قوی هستند و با سرعت زیادی می‌چرخند. در واقع این ستاره های نادر را می‌توان باقیمانده‌های ابرنواخترها به‌حساب آورد. باقیمانده‌هایی که درخشش آنها حتی از خورشید چند ده هزار برابر بیشتر است.

هرچند مشکل اینجاست که این انفجارهای قدرتمند در زمان بسیار کوتاهی رخ می‌دهند و البته قابل پیش‌بینی نیز نیستند. همین سبب شده که مگنتارها ستاره هایی نادر محسوب شوند و اخترشناسان نتوانند آنها را به‌راحتی بررسی کنند. در واقع در طول ۵۰ سال اخیر تنها ۳ انفجار مربوط به ستاره های مغناطیسی مشاهده شده است. به‌همین‌خاطر انفجار اخیر در کهکشان سیگار می‌تواند راه را برای کاوش‌های فراکهکشانی باز کند.

اشلی کرامیز از پژوهشگران آژانس فضایی اروپا گفت که با وجود کشف این ستاره نادر، آنها هنوز نمی‌دانند که انفجار مگنتارها چند‌وقت یکبار رخ می‌دهد و فرآیند تخیله انرژی این ستاره‌ ها چگونه است. در واقع برای پاسخ به این پرسش‌ها باید ستاره های مغناطیسی بسیار بیشتری را در بخش‌های مختلف هستی کشف کرد.

در اواسط نوامبر ۲۰۲۳ بود که تلسکوپ فضایی انتگرال آژانس فضایی اروپا نشانه‌های مربوط به یک افنجار شدید از اشعه گاما را در جهت کهکشان سیگار کشف کرد. این نوع تشعشعات معمولا هنگام تولد سیاه چاله‌ها، ادغام دو ستاره نوترونی و دیگر پدیده‌های عجیب نامرتبط با مگنتارها دریافت می‌شوند. هرچند دانشمندان شک کردند که شاید اینبار با یک ستاره نادر طرف باشند.

ساندرو مرگتی، پژوهشگر ارشد موسسه اخترفیزیک ملی ایتالیا گفت که انفجارهای اشعه گاما از نقاط مختلف آسمان دریافت می‌شوند. اما این انفجار از یک کهکشان درخشان می‌آمد که در نزدیکی ما قرار داشت. پژوهشگران فورا انفجار ناشی از یک ستاره نادر را گزارش کردند. به‌همین‌خاطر در فاصله چند ساعت تلسکوپ‌های فضایی و زمینی روی نقطه‌ای از کهکشان مسیه 82 متمرکز شدند.

معمولا آنچه پس از یک انفجار گاما عادی باقی می‌ماند تنها امواج گرانشی و پس‌فروزشی محو است. هرچند اینبار اخترشناسان گاز داغ و ستاره‌ها را مشاهده کردند. به‌همین‌خاطر مطمئن شدند که انفجار به یک ستاره نادر به‌نام مگنتار تعلق دارد. این انفجارها ستاره‌لرزه نیز نامیده می‌شوند. آنها زمانی رخ می‌دهند که میدان مغناطیسی شدید ستاره بتواند اندکی از لایه‌های بیرونی گذر کرده و از سطح ستاره بگذرد. در نتیجه تشعشعات فوق‌العاده قدرتمند گاما در بخش‌های مختلف جهان مشاهده می‌شود.

جالب اینجاست که اگر سایر دانشمندان حتی یک روز دیرتر به بررسی گزارش اولیه می‌پرداختند، دیگر نمی‌شد با قطعیت گفت که یک ستاره نادر کشف شده است.

بیشتر بخوانید: تلسکوپ فضایی جیمز وب، اولین انفجار ابرنواختر خود را ثبت کرد ترسناک ترین چیزهایی که در فضا وجود دارند و کابوس فضانوردان هستند کشف توده عظیم آب در یک ستاره دورافتاده، معمای منشاء آب زمین را حل می‌کند دریافت سیگنال های رادیویی شگفت انگیز از یک ستاره کوچک و سرد، دانشمندان را حیرت زده کرده است عظیم ترین میدان مغناطیسی جهان توسط ستاره شناسان کشف شد