حملات موشکی ایران نشان داد که سامانههای پدافند هوایی اسرائیل علیرغم ادعایشان نفوذناپذیر نیست. اما گنبد آهنین و پیکان ٣ چگونه کار میکنند
در سحرگاه ٢۵ فروردین ماه ١۴٠٣، ایران در پاسخ به حمله رژیم صهیونسیتی به کنسولگری ایران در دمشق، حجم گستردهای از موشکها را به سمت اسرائیل شلیک کرد تا تنش در خاورمیانه به اوج خود برسد. در پاسخ به این حملات، اسرائیل و متحدانش عملیاتی دفاعی به نام «گنبد آهنین» را برای حمله ایران به اجرا درآوردند.
ارتش رژیم صهیونسیتی یک روز بعد مدعی شد که از میان صدها موشک بالستیک و پهپاد ارسالی ایران، ۹۹ درصد آنها توسط سامانههای پدافند هوایی و دفاع موشکی اسرائیل، رهگیری و منهدم شدند. ادعایی که هرچند دروغ بهنظر میرسد. این ائتلاف موقت دفاع موشکی از فناوریهای مختلفی شامل سامانه آمریکایی ایجیس، گنبد آهنین اسرائیل و رهگیری موشکها توسط جنگندههای F-15 استفاده میکند.
علاوه بر این، ویدیوهایی توسط شهروندان اسرائیلی ضبس شده که فرصت بسیار خوبی را برای بررسی عملکرد یکی از اجزای کلیدی سامانه دفاع هوایی اسرائیل، پیکان ۳ یا همان ختس ۳ فراهم کرده است. ویدیوهایی که میتوانند اطلاعات بسیار سودمندی را در اختیار نیروهای دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی ایران بگذارد.
عملکرد سامانه پیکان ۳ بهخاطر استفاده از موشکهای مافوق صوت برای مقابله با تهدیدات ورودی در فضا و برخورد مستقیم با آنها پیش از ورود مجدد موشکهای تهاجمی به جو زمین، قابل توجه است. در جریان حمله ایران به اسرائیل نیز برخورد این موشکهای رهگیری با موشکهای مهاجم در ارتفاعات بالا قابل مشاهده بود و انفجارهای ناشی از آن، آسمان شب را روشن کرده بودند.
بررسی برترین سامانه پدافند هوایی اسرائیل؛ پیکان ٣
سامانه پیکان ۳ پیشرفتهترین بخش سامانه یکپارچه دفاع هوایی اسرائیل است. این سامانه برای رهگیری موشکهای بالستیک با سرعت و ارتفاع زیادی طراحی شده است و از یک موشک حامل دو مرحلهای فراجو استفاده میکند که میتواند تهدیدات را حتی در خارج از جو زمین خنثی کند.
مرحله اول شامل یک پیشران راکتی با سوخت جامد است که به نازلی جهتدهنده نیروی رانش مجهز شده و هدف آن رساندن موشک حامل به لبهی فضا و نزدیک کردن آن به تهدید است. سپس موشک رهگیر از پیشران جدا میشود. یک جستجوگر با لولا و سامانه ناوبری اینرسی وارد عمل شده تا مسیر تهدید را ردیابی کند و موتور پایدارکننده موشک حامل را برای حرکت مستقیم به سمت آن هدایت کند. در نهایت با هدف برخورد کرده و آن را نابود خواهد کرد.
مهمترین ویژگی برجسته پیکان ۳، مقرونبهصرفه بودن آن است. علیرغم توانایی در رهگیری موشک های بالستیک قارهپیما در ارتفاعاتی بیش از ۱۰۰ کیلومتر، هزینه آن در مقایسه با سایر سامانهها بسیار کمتر است.
هر موشک رهگیر این سامانه بین ۳ تا ۳.۵ میلیون دلار هزینه دارد، در حالی که هزینه شلیک هر موشک اسام-٣ (SM-3) که احتمالا توسط نیروهای نظامی آمریکا در عملیات دفاعی علیه ایران نیز استفاده شده است، بین ۹ تا ۲۷ میلیون دلار خواهد بود. علاوه بر نقش اصلی خود در دفاع موشکی، اسرائیل در حال بررسی پتانسیل پیکان ۳ بهعنوان یک سلاح ضد ماهواره است و از قابلیت عملکرد آن در خارج از جو زمین بهرهبرداری میکند.
چرا سامانه پیکان ۳ موشکها را در فضا منهدم میکند؟
برخلاف سامانه شناخته شده گنبد آهنین که از تهدیدات در برد کوتاه (بین ۴ تا ۷۰ کیلومتر) دفاع میکند، پیکان ۳ در میانه مسیر حرکت موشک عمل کرده و آن را در حالی که هنوز در فضا قرار دارد، منهدم میسازد.
این مرحله فرصتی ایدهآل برای رهگیری به شمار میرود، زیرا سرعت موشکها در مقایسه با مرحله نهایی (یعنی مرحله فروپاشی) کمتر است. پس از ورود به مرحله فروپاشی، سرعت موشک بهطرز قابل توجهی افزایش یافته و میتواند به بیش از ۳۲۰۰ کیلومتر بر ساعت برسد. هرچند که رهگیری در این مرحله نیز همانطور که سامانه دفاع هوایی آمریکایی THAAD نشان داده غیرممکن نیست، اما بسیار دشوار است.
با این حال خنثیسازی موشکها در میانه مسیر نیز با چالشهای خاص خود همراه است. موشک رهگیر باید مسافت زیادی را طی کند تا به فضا برسد و پیش از آنکه موشک دشمن وارد مرحله نهایی شود، خودش را به آن برساند. در نتیجه موشک حامل از برد خیرهکننده ۲۴۰۰ کیلومتری برخوردار است و به موتوری قدرتمند مجهز شده که قادر است آن را به سرعتهای مافوق صوت (بالای ۵ برابر سرعت صوت) برساند. موشک حامل با استفاده از نازل جهتدهنده نیروی رانش میتواند به شکل انعطافپذیری مسیر خود را برای برخورد با موشک ورودی تنظیم کند. سپس چندین سامانه هدایت از جمله یک جستجوگر، آن را با دقت هر چه تمام با مسیر موشک تراز میکند.