اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده آمریکا از برخورد یک طوفان سهمگین خورشیدی بی سابقه به سطح زمین خبر داد.
طبق آخرین اخبار حوزه نجوم، بهتازگی و در طی ۲۴ ساعت گذشته، طوفان خورشیدی عظیمی به زمین رسیده که احتمال میرود تا ۲۴ ساعت آینده نیز ادامهدار باشد. بر این اساس، ساکنان بخشهای بزرگی از آسیا، اروپا و آمریکای شمالی میتوانند شاهد پدیده شفق قطبی باشند.
طوفان سهمگین خورشیدی بی سابقه در ۲۰ سال اخیر
اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده آمریکا (NOAA) از رسیدن زودتر از حد انتظار یک طوفان خورشیدی قدرتمند و نادر به زمین خبر داد که قدرتمندترین طوفان ژئومغناطیسی 20 سال گذشته محسوب میشود. بر اساس اطلاعیه این سازمان، پدیده خروج جرم از تاج خورشیدی (CME) از اواخر روز جمعه ۱۰ مه (۲۱ اردیبهشت) آغاز شده و تا ۱۲ مه (۲۳ اردیبهشت) طی پنج مرحله رخ میدهد. بر اساس اعلام ناسا، این طوفان عظیم خورشیدی از ایالات متحده آغاز شده و از نظر شدت در کلاس X3.9 و با عنوان G5 طبقهبندی شده که قدرتمندترین سطح طوفانهای ژئو مغناطیسی محسوب میشود.
طبق گزارش NOAA، طوفان خورشیدی مذکور میتواند در جنوب ایالات متحده و ایالتهایی مانند «آلاباما» و «کالیفرنیای شمالی» نیز پدیده شفق قطبی را ایجاد کند؛ اما پیشبینی آن دشوار بوده و کارشناسان تأکید کردهاند که این پدیده بیشتر شبیه به پاشیدن رنگهای مایل به سبز جلوه خواهد داشت.
NOAA به اپراتورهای نیروگاهها و فضاپیماهای در مدار هشدار داده است تا اقدامات مورد نیاز را انجام دهند و همچنین به آژانس مدیریت اضطراری فدرال نیز هشدار داده است. با این حال، «راب استینبرگ»، دانشمند مرکز پیشبینی آبوهوای NOAA اعلام کرده که مردم عادی مجبور به انجام اقدامات خاصی نیستند.
در همین زمینه، ایلان ماسک، مالک شرکت اکس (توییتر سابق)، اسپیس ایکس و همچنین کمپانی اینترنت ماهوارهای استارلینک با اشاره به وقوع طوفان خورشیدی ژئومغناطیسی عظیم، نوشت:
ماهوارههای استارلینک تحت فشار زیادی قرار دارند، اما تا این لحظه در برابر آن تاب آوردهاند.
بهگفته NOAA، حتی زمانی که طوفان تمام شود، سیگنالهای ماهوارههای GPS و گیرندههای زمینی ممکن است مختل یا گم شوند. البته تأثیر آن بر ماهوارههای ناوبری نباید چندان طولانی باشد. خورشید از روز چهارشنبه شرارههای بسیار قدرتمندی تولید کرده است که این امر منجر به حداقل هفت انفجار پلاسما شده است. هر کدام از این فورانها که بهعنوان پرتاب جرم تاجی شناخته میشوند میتوانند حاوی میلیاردها تن پلاسما و میدان مغناطیسی از جو بیرونی خورشید یا تاج آن باشد.
طوفان فراخورشیدی چیست؟
طوفان سهمگین خورشیدی زمانی ایجاد میشود که خورشید در فرایند “خروج جرم از تاج خورشیدی” (CME) فورانی از پلاسماهای باردار الکتریکی گسیل میکند. فورانهای خورشیدی بهطور کلی به پنج کلاس A و B و C و M و X تقسیم میشوند که هر کدام از کلاس پیش از خود ۱۰ برابر قویترند.
طوفان خورشیدی اخیر از جمله قدرتمندترین طوفانهای خورشیدی در کلاس X است. با این حال دانشمندان میگویند که پرتوهای زیانبار این طوفان خورشیدی تاثیر چندانی روی انسان ندارد و مگنتوسفر (منطقه مغناطیسی پیرامون یک جرم فضایی یا مغناطیسسپهر) زمین در برابر آن همچون یک سپر عمل میکند؛ ولی ممکن است روی لایهای از جو که سیگنالهای ناوبری GPS در آنها کار میکنند و نیز در اینترنت و ماهوارهها اختلال ایجاد کند.
ذرات بارداری که سبب ایجاد شفق قطبی شدهاند در اثر یک طوفان سهمگین خورشیدی به اندازه ۱۷ برابر سیاره زمین ایجاد شدهاند و با سرعت حدود ۱.۶ میلیون کیلومتر بر ساعت به ما رسیدهاند. دانشمندان میگویند، وقوع یک طوفان خورشیدی که در هر قرن یک بار رخ میدهد، ممکن است بهطور فاجعهآمیزی بر فناوریهای مختلف انسان روی زمین اثر بگذارد و حتی به قطع شدن اینترنت منجر شود.
پیش از این در اکتبر ۲۰۰۳ میلادی نیز طوفانی با چنین شدتی به زمین اصابت کرده و سبب قطع برق در سوئد و آسیب به ترانسفورماتورها در آفریقای جنوبی شده بود. همچنین یک طوفان خورشیدی در سال ۱۹۸۹ میلادی بهمدت ۱۲ ساعت در شهر کبک کانادا موجب خاموشی گسترده و قرار گرفتن میلیونها نفر در تاریکی و همچنین بسته شدن مدارس و کسبو کارها شده بود. نمونه مشهور از رخداد طوفان خورشیدی، رخدادی مشهور به «رویداد کرینگتون» است که در سال ۱۸۵۹ میلادی، موجب بروز آتشسوزی در نخستین ایستگاههای تلگراف و همچنین اختلال در ارسال پیامها شده بود.
دانشمندان پیش از این هشدار دادهاند که طوفان سهمگین خورشیدی که بهدلیل چرخه طبیعی خورشید در حدود هر ۸۰ تا ۱۰۰ سال یک بار رخ میدهد در زمان ما ممکن است موجب قطع شدن فاجعهبار و چندین ماهه اینترنت در سراسر کره زمین شوند.