پهپادهای ایران طی سالهای اخیر به شهرت جهانی رسیدهاند. حالا با یکی از قدیمی ترین مهمات پرسه زن ایران، پهپاد انتحاری ابابیل 2 آشنا شوید.
امروزه نبردها محدود به موشکپرانی شده و کشورها سعی میکنند با جلوگیری از درگیری نظامی تن به تن و مستقیم، بمب و موشک روی سر دشمن خود بیندازند. اسرائیل در مقطع کنونی با جنگندهها و توپخانه، اهدافی را در لبنان و غزه نابود میکند و روسیه و اوکراین نیز سعی میکنند به کمک پهپادها و موشکهای کروز، به مقاصد خود برسند.
در جنگ کوتاه و گذرایی که کشورمان با رژیم صهیونیستی داشت، دیدیم که پهپادها توانستند به صورت انبوه به اسرائیل هجوم ببرند و ایجاد رعب و وحشت کنند. پهپاد شاهد 136 ساخت ایران که امروز روسیه با استفاده از آنها به اهداف خود در خاک اوکراین رسیده، نمونهای از پیشرفتهای گسترده جمهوری اسلامی در راستای تقویت قوای نظامی است.
نگاهی به پهپاد انتحاری ابابیل 2
تخصص مهندسان ایرانی در ساخت انواع پهپادها را میتوان در پهپاد انتحاری ابابیل 2 مشاهده کرد. سابقه این مهمات سرگردان که شبیه نخستین موشک پرسه زن جهان است، به دهه 1990 میلادی باز میگردد. نام این پهپاد از پرنده ابابیل وام گرفته شده و نمونه ارتقایافته ابابیل 1 است که البته تا امروز تصاویری رسمی از آن دیده نشده است.
پروژه ساخت ابابیل 1 در اثنای جنگ تحمیلی عراق به ایران مطرح شد و عدهای معتقد بودند که پیش نمونهای برای ابابیل 2 بوده است. پهپاد انتحاری که در زمره مهمات سرگردان دستهبندی میشود، از اواسط دهه 90 میلادی به خدمت درآمد. همچنین حدود بیست سال بعد، ایران این پهپاد را به نیروهای نیابتی خود در سوریه، عراق و یمن داد تا علیه نیروهای آمریکایی و اسرائیلی مورد استفاده قرار بگیرد.
ابابیل 2 نخستین پرواز عملیاتی خود را در سال 1997 میلادی با موفقیت طی کرد و به گزارش برخی منابع، از سال 1992 وارد خط تولید شد اما اوایل سال 1380 شمسی کسی اطلاعات زیادی از موجودیت آن نداشت.
بیشتر بخوانید:
با سامانه موشکی باور ۳۷۳ ایران آشنا شوید
طراحی و پیشرانه
بدنه این پهپاد انتحاری به شکل استوانه بوده و در انتهای بدنه شاهد تعبیه دو بال هستیم و دو کانال هم در قسمت جلویی به چشم میخورد. مجموع بالها و کانالهای جلویی، پایداری و چالاکی این مهمات انتحاری را تضمین میکنند. جنس بدنه از کامپوزیت بوده ولی در برخی مواقع از بدنه آلومینیومی هم استفاده شده است.
پیشرانه پیستونی ابابیل 2 در قسمت انتهایی بدنه جای گرفته و یک ملخ دو تیغه هم دارد. پیستون دو سیلندر WAE 342 ساخت کشورمان نیست و در خارج ساخته شده ولی بعدا نیروهای متخصص داخلی موفق به تولید آن در داخل شدهاند. (با حداکثر توان 25 اسب بخار)
با موتور پیستونی 25 اسب بخاری، ابابیل میتواند به حداکثر سرعت 370 کیلومتر در ساعت برسد و سرعت کروز آن 320 کیلومتر بر ساعت است. طول این پهپاد 2.8 متر بوده و حدود 83 کیلوگرم وزن دارد. 30 کیلوگرم از این وزن مربوط به کلاهک جنگی است. ابابیل 2 تنها یک نسخه انتحاری نیست و ایران موفق شده نمونههای آزمایشی پدافند هوایی و نسخه شناسایی یا جاسوسی آن را بسازد. با این حال همه نسخهها قادر به حمل 30 کیلوگرم بار هستند که میتواند کلاهک جنگی یا تجهیزات جاسوسی باشد.
لانچر پرتاب ابابیل 2
ابابیل 2 از روی ریل یک خودرو 911 پرتاب میشود ولی گفته شده قادر به پرتاب از روی خودروهای تویوتا و کامیونهای مختلف است و محدودیتی از این جهت ندارد. برای این که پهپاد انتحاری ابابیل 2 به آسمان پرواز کند، نیاز به یک بوستر کمکی راکتی خواهد داشت.
پس از پرتاب به کمک بوستر کمکی، پیشرانه پیستونی آغاز به کار کرده و حرکت میکند. این مهمات سرگردان یا جاسوسی قادر به بازیابی است و میتواند با سرعت 4 متر بر ثانیه با استفاده از چتر نجاتی که دارد این کار را انجام دهد. (چتر نجات در میانه بدنه تعبیه شده)
گفتنی است که هدف اولیه از ساخت و تولید ابابیل 2، هدفی برای تست سامانههای پدافندی و تمرین پدافند بود اما به مرور زمان قابلیتهای مهم آن کشف و نسخههای شناساییاش تولید شد.
در سال 2001 میلادی نسخه هدف این پهپاد به نمایش عمومی درآمد و مدتی بعد ابابیل اس که نسخه شناسایی به شمار میرفت، به میدان آمد. نسخه شناسایی ابابیل زیر دماغه خود یک دوربین اپتیکی با چرخش کامل داشت. به احتمال زیاد دوربین اپتیکی این پهپاد توان حرارتی دارد و قابل بازیابی است.
بیشتر بخوانید:
معرفی سامانه پدافند هوایی سوم خرداد ایران
ظرفیت سوخت ابابیل دو 16 لیتر برآورد شده که میتواند با این مقدار سوخت 2 ساعت مداومت پروازی با حداکثر برد 120 کیلومتر بر ساعت داشته باشد. نمونههای انتحاری این پهپاد سرگردان دو نوع است که یک نوع در خدمت نیروهای مسلح ایران بوده و تعدادش نسبت به شاهد 136 و آرش کمتر است. (به علت برد محدودی که دارد)
نسخهای که در ایران یافت میشود از نظر ظاهری تفاوتی با نسخههای دیگر ندارد و فقط مدل شناسایی یک دوربین اپتیکی زیر دماغه خواهد داشت که ارزان قیمت بوده و 12 مگاپیکسل وضوح دارد. اما آن نسخهای که گفتیم دست نیروهای نیابتی ایران است، ابابیل تی نام دارد و از دو سکان عمودی که شامل یک سکان روی هر بال میشود. (سکان عمودی مرکزی بدنه ندارد)
ابابیل T مجهز به سیستم هدایت درونی شده و با ماهواره کنترل میشود و به همین خاطر برای درگیریهایی به کار میرود که اهداف ثابتی خواهند داشت. پهپاد ابابیل 2 در ارتش حزب الله با نام مرصاد 1 و در نیروهای حوثی یمن با نام قاصف 1 شناخته شده است.
ابابیل وظایفی همچون شناسایی هوایی، نظارت بر میدان جنگ، گشت مرزی، عکاسی هوایی، اصلاح خطای شلیک توپخانه، استفاده به عنوان طعمه برای شناسایی پدافند (luring air defences)، اجرای عملیاتهای انهدام اهداف به صورت انتحاری و آموزش پرسنل پهپادی را به عهده دارد.
مرصاد 1 در لبنان
همانگونه که گفتیم، ابابیل تی از زمانی که به خدمت ارتش حزب الله درآمد با نام مرصاد 1 شناخته شد. آن طور که منابع اسرائیلی گزارش کردهاند، حزب الله حداقل 12 پهپاد ابابیل از ایران دریافت کرده است. همچنین ظاهرا سه فروند از این پهپاد انتحاری در جریان درگیریها به کار گرفته شده.
نخستین باری که در سال 2006 از مرصاد 1 استفاده شد، یک اف 16 اسرائیلی در سواحل شمال این کشور آن را سرنگون کرد. دومین پهپاد ابابیل در 13 اوت همان سال پرتاب شد اما متاسفانه در خاک لبنان سقوط کرد. سومین تلاش حرب الله نیز بینتیجه ماند و یک اف 16 اسرائیلی موفق به نابود کردن آن شد.
بیشتر بخوانید:
از ناو هواپیمابر شهید باقری سپاه چه میدانیم + ویدیو
قاصف 1 در یمن
ابابیل تی وقتی به دست حوثیهای یمن رسید، با نام قاصف 1 به خدمت گرفته شد. یمنیها از این مهمات پرسهزن برای هدف قرار دادن سامانههای راداری عربستان سعودی و امارات استفاده میکردند. طبق ادعای برخی منابع حوثی، مدل ارتقایافته این پهپاد با نام قاصف 2 کی، به منظور انفجار از ارتفاع 20 متری در هوا و نابودی هدف با موج ترکش طراحی شده است.
حوثیها یک مرتبه از قاصف 1 در سال 2019 علیه زیرساختهای نفتی عربستان استفاده کردند. عربستان جتهای جنگنده اف 15 خود را فراخوان کرد تا پهپادهای با ارتفاع کم را رهگیری کنند. رهگیری قاصف 1 برای سامانههای پدافندی ارتفاع بالا مثل پاتریوت دشوار است.
نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی بیکار ننشستند و در سال 2021 مجددا به چندین نقطه از تأسیسات نفتی عربستان حمله کردند. جنگندههای اف 15 سعودی موفق شدند چندین پهپاد مهاجم را با کمک موشکهای سایدواندر سرنگون کردند. 27 روز بعد حوثیها دوباره یک پهپاد قاصف 2 را به سمت عربستان پرتاب کردند که نیروهای مرزبانی مجبور شدند با موشک هوا به هوای یک میلیون دلاری امرام آن را ساقط کنند.
ابابیل 2 در یک نگاه
طول: ٢/٨٨ متر
طول بالهای عقبی: ٣/٢۵ متر
ارتفاع: ٠/٩١ متر
وزن خالی: تقریبا ٢٧ کیلوگرم
حداکثر وزن برخاست: ٨٣ – ١٢٨ کیلوگرم
ظرفیت سوخت داخلی: ١۶ لیتر
ظرفیت حمل: ۴٠ کیلوگرم بار یا مواد منفجره
نیروگاه: موتور پیستونی دو سیلندر سری W3 یا MD با توان ٢٠ اسب بخار تا ٣٠ اسب بخار بسته به مدل
پروانهها: ٢ پره
حداکثر سرعت: ٣٧٠ کیلومتر بر ساعت
سرعت کروز: ۲۲۰ کیلومتر در ساعت
برد رزمی: ١٢٠ کیلومتر
مداومت پروازی: ٧۵ تا ١٢٠ دقیقه
مساحت قابل پایش: ۷۷۰ کیلومتر مربع
حداکثر ارتفاع: ١١٠٠٠ پا (٣٣۵٢/٨ متر)