پیشرفت علم باعث شده دانشمندان روشهای جدیدی را برای بچه دار شدن انسان در آینده در نظر بگیرند. این روشها ماهیت رابطه جنسی را دگرگون میکنند و ساختار جوامع انسانی را متحول خواهند کرد.
بر کسی پوشیده نیست که شیوه کنونی بارداری و تولید مثل چندان ایدهآل نیست و مشکلات زیادی را ایجاد میکند. تقریبا از ابتدای تاریخ تا حدود یک قرن پیش هیچ تغییر محسوسی در این زمینه ایجاد نشده بود. تنها پیشرفتهای انجام شده در حوزه پزشکی و سلامت توانسته بود میزان مرگومیز زنان در زایمان را کاهش دهد. گرچه در آینده روش های بچه دار شدن کاملا متفاوت خواهد بود و انقلاب بزرگی را تجربه خواهیم کرد.
بچه دار شدن در آینده با ۳ فناوری خاص متحول میشود
در طول ۵۰ سال گذشته دانشمندان بسیار تلاش کردهاند با روشهای مختلف آمار ناباروری را کاهش دهند. موفقیتهایی نیز در این زمینه حاصل شده است. با روشهای آزمایشگاهی میتوان بسیاری از محدودیتهای بدن انسان را کنار گذاشت و نوزادی سالم را بهدنیا آورد. گرچه هنوز تمامی روشهای موجود از اسپرم و تخمک انسان استفاده میکنند. گرچه بهلطف ۳ پیشرفت علمی مهم وضعیت تغییر خواهد کرد. اولین مورد به فناوری سلولهای بنیادی مربوط میشود.
استفاده از سلول های پوست برای بچه دار شدن
راز بچه دار شدن انسان ها در آينده در فرآيند گامتزایی (IVG) نهفته است. دانشمندان میخواهند سلولهای پوست را به سلولهای بنیادی پلوریپوتنت (سلولهایی که قابلیت تبدیل به انواع مختلف سلولهای بدن انسان را دارند) تبدیل کرده و در گام بعدی سراغ ساخت اسپرم و تخمک بروند. گامتزایی میتواند برای میلیونها زوج در جهان هیجانانگیز باشد؛ اما ابعاد گستردهتری دارد.
با وجود این پیشرفت خیرهکننده در آینده انسان برای بچه دار شدن هیچ محدودیتی نخواهد داشت. بهعنوان مثال میتوان از پوست دست یک فرد ۹۰ ساله تخمک ساخت و یا اگر جسد فردی پس از مرگ منجمد شده باشد، امکان استخراج سلولهای لازم از پوست همچنان وجود دارد. شاید با خود بگویید که هیچکدام از اینها تاثیری بر رابطه جنسی و بافت جامعه ندارند؛ اما اینگونه نیست.
بسیاری تصور میکنند که رابطه جنسی برای تولید مثل ضروری است و بهخاطر همین سراغ ازدواج میروند. گرچه در آینده میتوان با استفاده از سلولهای پوست یک زن اسپرم ساخت یا تخمک را با استفاده از سلولهای یک مرد ایجاد کرد. چنین چیزی میتواند در آینده نزدیک به واقعیت تبدیل شود. در سال ۲۰۲۳ دانشمندان ژاپنی اعلام کردند که توانستهاند از سلولهای پوست یک موش نر تخمک بسازند. آنها سپس تخمکها را با اسپرم موش ترکیب کردند. نتیجه نیز تولد موشهایی کاملا سالم و عادی بود.
گرچه این پایان ماجرا نیست. دانشمندان بر این باور هستند که میتوان در آینده برای بچه دار شدن از تخمک و اسپرم یک فرد استفاده کرد و جنین را شکل داد. البته چنین فرزندی نسخه دقیقا یکسان شما نخواهد بود، اما در مقایسه با برادران و خواهران به شما نزدیکتر است. از نظر تئوری حتی میتوان از سلولهای پوست چهار نفر برای شکل دادن به یک جنین بهره برد. اینکار باعث میشود که مسئله والدین مشترک در جوامع شکل بگیرد.
پیشرفت علم میتواند باعث تولد فرزندی شود که از نظر ژنتیکی تقریبا نتیجه همکاری چهار، هشت یا حتی شانزده انسان مختلف است. طبیعتا چنین پیشرفتهایی میتواند بافت جامعه را کاملا دگرگون کند.
فناوری CRISPR و تغییر DNA
در سال ۲۰۱۲ یک ابزار انقلابی بهنام CRISPR برای هدف قرار دادن توالی DNA معرفی شد. این فناوری میتواند DNA جنین را تغییر داده و زندگی انسانها را برای همیشه متحول کند. همچنین این فناوری نحوه بچه دار شدن انسان در آینده را نیز تغییر خواهد داد.
در نوامبر ۲۰۱۸ یک دانشمند چینی بهنام He Jiankui تولد دو دختر کاملا متفاوت را اعلام کرد. وی توانسته بود با استفاده از CRISPR تغییراتی را در جنین این کودکان ایجاد کند. متاسفانه او این پروژه را بهصورت پنهانی پیش برده و با اینکار اصول پژوهشهای علمی و قانون چین را زیر پا گذاشت. همین نیز سبب شد که به ۳ سال زندان محکوم شد و دیگر جزئیاتی از این پروژه اعلام نگردد.
در حال حاضر دو دختر متولد شده ۵ ساله هستند؛ اما دولت چین از انتشار اطلاعات در رابطه با سلامت و یا جزئیات ترکیب ژنتیکی آنها خودداری میکند.
چنین پیشرفتی میتواند بهشدت نحوه بچه دار شدن انسان در آینده را تغییر دهد. توجه داشته باشید که وقتی شما DNA یک جنین را در مراحل اولیه تغییر میدهید، در واقع تمام سلولهای آن را تغییر دادهاید. این تغییر شامل اسپرم و تخمک نیز میشود. در نتیجه شما میتوانید تغییری را ایجاد کنید که به نسلهای آینده نیز منتقل میشود.
در گام اول قطعا انسان بهفکر استفاده از این فناوری برای جلوگیری از بروز بیماریهای مرگبار خواهد شد. مثلا میتوان با ژندرمانی مشکل ناشنوایی در کودکان را از بین برد. گرچه در نوبت بعد نوبت به خلق ابرانسان میرسد. موجوداتی که نسبت به نسل کنونی تواناییهای بیشتری دارند و از محدودیتهای ما رنج نمیبرند. این انسانها میتوانند بهصورت مستقل بچه دار شوند و به رابطه جنسی برای این مسئله نیاز ندارند.
عواقب چنین کاری باعث شده که عدهای نسبت به تغییر در DNA انسان و ایجاد یک گونه جدید بهشدت هشدار دهند. مخصوصا اینکه ما هنوز از تمامی عواقب چنین اقدامی آگاه نیستیم. با وجود این، عدهای از شنیدن احتمال ساخت ابرانسان و انجام سفرهای بین ستارهای هیجانزده هستند.
رحم مصنوعی برای بچه دار شدن در آینده
رحم مصنوعی نیز میتواند بچه دار شدن را در آینده کاملا متحول کند. در سال ۲۰۱۷ دانشمندان اعلام کردند که توانستهاند یک بره که دو هفته زودتر متولد شده بود را در کیسههای پلاستیکی پر شده با مایعات خاص زنده نگه دارند. اخیرا نیز سازمان غذا و دارو آمریکا جلساتی را برگزار کرده تا در مورد زمان و چگونگی انجام آزمایشهای مربوط به رحم مصنوعی تصمیمگیری کند.
فناوری فعلی بشر برای ساخت رحم مصنوعی هنوز آنقدر توانمند نیست که بتواند کل فرآیند بچه دار شدن انسان را تغییر دهد و ما چشمانتظار پیشرفتهای بیشتر در آینده هستیم. در حال حاضر باید جنین حداقل ۴.۵ ماه در بدن مادر تکامل یابد و سپس برای مدت باقیمانده به رحم مصنوعی منتقل شود. چنین چیزی قطعا برای نوزادانی که زود متولد میشوند بسیار مفید خواهد بود.
ساخت یک رحم مصنوعی کامل که توانایی میزبانی از جنین برای مدت ۹ ماه را داشته باشد کمی طول میکشد. فعلا دانشمندان در تلاش هستند با استفاده از سلولهای بنیادی اعضای بدن انسان را بازسازی کنند. در حال حاضر تمرکز روی اندامهای حیاتی بدن مثل قلب، کبد و کلیه قرار دارد؛ اما قطعا روزی نوبت به رحم نیز میرسد.
تصور کنید روزی با استفاده از سلولهای بنیادی زن یک رحم ساخته خواهد شد که درون یک دستگاه خاص قرار میگیرد. این دستگاه میتواند تمامی مواد لازم از قند، خون و اکسیژن گرفته تا هورمونهای ضروری را به رحم منتقل کند. سپس شما جنین را داخل آن قرار میدهید تا پس از ۹ ماه نوزاد متولد شود. اینکار میتواند رنجها و خطرات بارداری را برای همیشه از بین ببرد.
جمعبندی
بهنظر میرسد که با ترکیب فناوریهای اشاره شده بچه دار شدن در آينده هیچ شباهتی به وضعیت کنونی نخواهد داشت. انسان ها در نسلهای بعد میتوانند بین دو گزینه انتخاب کنند. اینکه زندگی مشترکی با فرد دیگر داشته باشند و در نتیجه این زندگی بچه دار شوند یا اینکه بهصورت کاملا مستقل اینکار را انجام دهند.
شاید هم ساخت ابرانسان این سوال را برای همیشه از بین ببرد و انسان نیازی به صرف زمان زیاد برای بچه دار شدن نداشته باشد. البته تردیدی وجود ندارد که تغییر در این زمینه میتواند با مقاومت گسترده بخشهای سنتی و محافظهکار جوامع مواجه شود. بهنظر شما پیروز این مواجهه کدام گروه خواهد بود؟