گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
آدینه‌ی گذشته بود که در جوار حضور ایلان ماسک، تسلا مدل 3 پرده‌برداری شد. برفرض اینکه شما قادر به خرید مدل 3 هستید، احتمالاً احساس خوبی راجع به خود دارید. چراکه تصور می‌کنید با سفارش این خودرو کار خوبی برای محیط‌زیست انجام داده‌اید و برای چند سال آینده که بحران گرمای زمین را پیش رو داریم، قدم مثبتی برداشته‌اید. اما این تفکرات راجع به خودروهای الکتریکی تسلا تا چه حد صحت دارند؟
ما قصد نداریم منکر پاک بودن خودروهای الکتریکی تسلا شویم، اما سؤالمان بر میزان سبز بودن تسلا است. یک گروه تحقیقاتی و سرمایه‌گذاری به اسم “Devonshire Research Group” که تخصصش در ارزش نهادن بر شرکت‌های فن‌آوری است، با توجه به تحقیقاتی که انجام شده، مدعی است که در خصوص فواید محیط زیستی تسلا کمی اغراق به خرج داده شده. البته توجه داشته باشید که Devonshire به‌هیچ‌وجه نمی‌گوید که تسلا دنباله‌رو فولکس‌واگن در تقلب میزان آلاینده‌های تولید شده است و یا از اگزوزهای نامرئی آن موادی منتسب به گازهای گلخانه‌ای خارج می‌شود.
سازمان یاد شده با این استدلال جلو آمده که خودروهای الکتریکی تسلا (و تمامی وسایل نقلیه الکتریکی) برخلاف آنچه که تصور می‌شود، آلودگی‌هایی را به‌صورت کربن و اشکال دیگر ایجاد می‌کنند. و درحالی‌که آن‌ها به قطعه‌ای برای پمپاژ دود به‌عنوان اگزوز مجهز نیستند، دلیلی بر تخریب کم‌تر آن‌ها برای محیط‌زیست نیست.
خودروهای الکتریکی تسلا ؛ تهدید یا ناجی؟
بیایید با اصول اولیه شروع کنیم. باوجود اینکه سوخت فسیلی به شکل مستقیم به تسلای شما تزریق نمی‌شود اما باید توجه داشته باشید که انرژی خودرو شما که همان الکتریسیته است، به احتمال زیاد به‌وسیله سوزاندن کربن تأمین شده. درواقع اکنون روش تولید برق توسط منابع، اهمیت بیش‌تری از خود برق دارند. ویرجینیا مک کانل، یک اقتصاددان و محقق حاضر در سازمان “Resources for the Future”، در این مورد می‌گوید:
اگر شما در محیطی زندگی می‌کنید که نیروگاه‌های حوالی آن از سوخت‌های فسیلی برای تولید برق بهره می‌گیرند، پس استفاده از یک خودرو تمام برقی راه‌حل چندان بهتری از یک وسیله نقلی سنتی ازلحاظ میزان تولید گازهای گلخانه‌ای نیست.
در همین حال اگر شما ساکن منطقه‌ای هستید که از روش‌های بسیار بهتری برای تولید برق نظیر انرژی خورشیدی و بادی تجدید پذیر استفاده می‌شود، استفاده از یک وسیله نقلیه الکتریکی بسیار پاک است که نمونه بارز آن ایالات کالیفرنیاست.
مقوله‌ای دیگری که باید مدنظر قرار دهید زیان‌های جانبی مصرف بنزین است. چراکه در کنار مضرات استفاده این سوخت، روند پالایش، پردازش، و حمل نقل آن تا جایگاه سوخت، همگی ازجمله مواردی هستند که می‌توانند خطر آسیب به محیط‌زیست و افزایش گرمایش زمین را دو چندان کنند.
با توجه به داده‌های وزارت انرژی ایلات متحده، میزان انرژی که برای تولید هر گالن سوخت صرف می‌شود، معادل انرژی است که یک خودرو تسلا مدل 3 در 20 مایل (32 کیلومتر) می‌سوزاند. یکی از سخنگویان تسلا با بیان محاسبات انجام شده در دفاع از خودروهای الکتریکی تسلا اضافه می‌کند:
یک خودروی تسلا مدل 3 طی پیمودن یک مایل مسافت، تا چهار برابر کم‌تر یک خودرو بنزینی معلومی دی اکسید کربن (CO2) تولید می‌کند.
مافوق تولید گازهای گلخانه‌ای
حال سایر آسیب‌های محیط زیستی را مدنظر قرار می‌دهیم تا این محاسبات سخت‌تر شوند؛ اتومبیل‌های برقی لازم است وزن کمی داشته باشند و از همین رو، فلزات ارزشمندتر و گران‌بهاتری در آن‌ها استفاده می‌شود. در سمت مقابل، لیتیوم به‌کار رفته در باتری، بسیار سبک و رسانا است و به لطف همین باتری‌هاست که تسلا می‌تواند اتومبیل‌های سبک در عین محدوده حرکت وسیع تولید کند. در جهتی دیگر فلزهای نادری هم هستند که در قطعاتی نظیر چراغ‌های جلو و سایر بخش‌های این‌چنینی کاربرد دارد.
همین مواد فلزی بسیار کمیاب از معادنی به‌دست می‌آید که کارکرد آن‌ها ضربه سختی به محیط‌زیست وارد می‌کند. البته بازهم تاکید می‌کنیم که تنها تسلا نیست که چنین عواملی را در پشت پرده دارد و تمامی سازنده‌ها برای تولید وسایل نقلیه الکتریکی ملزم به مواجه شدن با مسائل محیط زیستی مشابهی هستند. حتی برای ساخت پنل‌های خورشیدی نیز از چنین فلزات ارزشمندی استفاده می‌شود که باید از دل معادن بیرون آورده شوند و در روش‌های غیر پاک پردازش شوند (افشای اطلاعات: کتاب The Elements of Power از دیوید ابراهام (David Abraham)).
فلزات نادر تنها در مقادیر کوچک و در مکان‌های بسیار ناخوشایند وجود دارند. بنابراین یافتن اندکی از این فلزات جابجایی بخش زیادی از زمین را موجب می‌شود. دیوید آبرهام در کتاب خود راجع به معدن استان جیانگشی واقع در کشور چین توضیح می‌دهد که کارگران سوراخی 8 فوتی (2.4 متری) حفر کردند و آن را به آلومینیوم سولفات حل کرده تا خاک رس از مواد جدا شود. سپس آن‌ها را با کیسه‌ها جابه‌جا کرده پس از انجام حمام اسیدی (آغشته کردن)، چیزی که باقی می‌ماند در کوره پخته می‌شود تا نهایتاً در تلفن‌ها و تسلاهای ما استفاده شوند.
در این معدن، تنها 0.2 درصد ازآنچه که در دل زمین حفاری می‌شود جزو عناصر خاکی کمیاب است و باقی 99.8 درصد که البته با مواد شیمایی (در بخش حمام اسیدی) ترکیب شده‌اند به محیط‌زیست باز گردانده می‌شود. و به‌این‌ترتیب یکی دیگر از آسیب‌های سخت محیط به زیست رخ می‌دهد که تأثیری مثل حفاری برای رسیدن به نفت دارد.
در تمامی مراحل روند استخراج از معدن، مضاف بر این‌ها زیان‌های دیگری بر پیکر طبیعت نقش می‌بندد که در این مقال نمی‌گنجد. البته حفاری از معدن جیانگشی نسبتاً آسان تلقی می‌شود چراکه حفاری‌ها غالباً در خاک رس صورت می‌گیرند اما در بسیاری دیگر از معادن جنس سخت‌تر زمین، تجهیزات سنگ خردکن با مصارف انرژی نجومی، و همچنین کوره‌هایی با سوخت زغال‌سنگ را می‌طلبد. درواقع طبق تحقیقات اتحادیه دانشمندان نگران (Union of Concerned Scientists)، تولید یک وسیله نقلیه الکتریکی، کربن بیش‌تری نسبت به یک خودرو معلومی وارد جو می‌کند که عمدتاً به دلیل باتری آن است.
دیوید ابراهام (نویسنده کتاب The Elements of Power) در این مورد می‌گوید:
ما در حال انتقال آلودگی هستیم و در این روند امیدواریم که این کارها اثرات محیط زیستی نداشته باشند.
او معتقد است که اگر تمام زیان‌ها را نیز محاسبه کنیم، بازهم وسایل نقلیه الکتریکی آلودگی کم‌تری دارند. در همین رابطه، اتحادیه دانشمندان نگران نیز با گفته وی موافق هستند. آن‌ها معتقداند حتی زمانی که گازهای گلخانه‌ای تولید شده برای ساخت این خودروها را محاسبه کنیم نیز در طول دوره کارکردش تقریباً نصف خودروهای سنتی محیط را آلوده می‌کند. بااین‌حال مصرف‌کنندگان و سرمایه گذران هم باید روند تولید خودروهای سبز را درک کنند.
زندگی پس از مرگ
بیایید 15 سال به جلو برویم؛ فرض کنید تسلا مدل 3 خود را دریافت کرده‌اید و حالا وقتش رسیده تا دیگر خودرو خود را تعویض کنید. آیا می‌دانید چه سرنوشتی در انتظار باتری است؟ خبر خوب این است که قرار نیست باقی عمرش را در محل دفن زباله‌ها سپری کند. شانیکا آمارکون (Shanika Amarakoon) یکی از محققان عضو سازمان “Abt Associates” تصریح می‌کند:
این باتری‌ها قرار نیست برای چندین دهه در محل‌های دفن زباله خاک بخورند، ذر عوض، با فن‌آوری‌های نو، برای بازیابی بسیاری از متریال‌های آن پایه‌ریزی می‌شود.
باتری تسلا مدل 3 بیش از نیم تن وزن دارد و از هر چیز قابل بازیافتی بسیار بزرگ‌تر است. به همین دلیل بازیافت آن روند بسیار دشواری دارد. این قضیه با وجود تعداد اندک شرکت‌های متخصص در بازیافت باتری‌های لیتیومی سخت‌تر هم می‌شود. آبراهام دراین‌باره بیان می‌کند:
چالشی که ما با بازیافت این فلزات نادر داریم بسیار بزرگ است. به دلیل اینکه محصولاتی که ما در حال حاضر استفاده می‌کنیم، مقادیر بسیارکمی از این فلزات دارند و بازیافت آن‌ها امری اقتصادی نیست.
اما این مشکل زمانی حل خواهد شد که تعداد خودورهای الکتریکی زیاد شوند و میلیون‌ها مورد از چنین خودروهایی در جاده‌ها تردد کنند. علاوه بر آن، باتری خودروهای الکتریکی می‌تواند برای ذخیره‌سازی انرژی مفید واقع شوند. و فرقی نمی‌کند این ذخیره‌سازی در یک ساختمان باشد و یا به‌عنوان بخشی از شبکه ترکیب انرژی خورشید و باد. این کار در وهله‌ی اول می‌تواند کمک شایانی به جبران هزینه‌های محیط زیستی کند.
همچنین به نقل از سخنگوی تسلا، این شرکت در حال حاضر تمامی پک‌های باتری که به داخل کمپانی بازمی‌گردد را بازیافت می‌کند و قصد گسترش این طرح را در سر دارد. بازار باتری‌ها در حال پیشرفت است که این اتفاق به لطف سرمایه‌گذاری‌هایی نظیر ساخت کارخانه گیگافکتوری (Gigafactory) توسط تسلا رقم خورده است. همین موضوع یکی از بهترین دلایلی است که چرخه بازیافت باتری نیز بازده بیش‌تری داشته باشد و در مسیر کاهش اثرات آن بر محیط‌زیست پیش برود.
پس متوجه شدیم که یک وسیله نقلیه الکتریکی با وجود تولید آلاینده‌های زیان‌بار می‌تواند به کاهش آلودگی و گازهای گلخانه‌ای جهان کمک کند. در صورتی خودرو بنزینی به‌مراتب خرابی‌های بیش‌تری را برای محیط‌زیست پدید می‌آورند. این دسته از خودروها اگرچه باتری ندارند، اما همین خودورهای معمولی نیز به‌اندازه خودورهای الکتریکی از فلزهای کمیاب استفاده می‌کنند.
نباید خودروهای الکتریکی تسلا و یا هر خودرو الکتریکی دیگر را با لوازم نقلیه کنونی مقایسه کرد؛ اتومبیل‌هایی که در طول ساخت آلودگی معادل با خودروهای الکتریکی تولید می‌کنند و در دوره‌ی مصرف هم با مصرف سوخت و انتشار گازهای گلخانه‌ای همه‌جوره طبیعت را به چالش می‌کشند.
آقای دیوید آبراهام بر این باور است:
ما به سرمایه‌گذاری‌های بیش‌تری برای درک اثرات محصولاتی نیاز داریم که در حال ساخت آن‌ها هستیم.(البته به این معنا نیست که باید ساخت این محصولات را متوقف کنیم و یا آن‌ها را نخریم)
مک کاتل می‌گوید:
امید است وقتی‌که توجه مردم به خرید خودروهای الکتریکی جلب شد فن‌آوری‌های مرتبط نیز به سمت بهبودی حرکت کند. اما اگر بازار به این جهت ترغیب نشود، چنین اتفاقی نخواهد افتاد.
تسلا مدل 3، و یا درواقع همان خودرویی که رویای آن را در سر می‌پرورانید، چندان کامل نیست. اما به لطف توانایی‌هایش می‌تواند جامعه و اقتصاد را در مسیر درستش قرار دهد. نظر شما راجع به خودروهای الکتریکی تسلا چیست؟ دوست دارید یکی از آن‌ها را خریداری کنید؟