بزرگترین کوه یخی جهان پس از سالها سکون، حرکت خود را آغاز کرد. این رویداد تأثیرات قابل توجهی بر اکوسیستم منطقه خواهد داشت.
کوه یخی A23a با وسعتی بیش از دو برابر شهر لندن، به عنوان بزرگترین کوه یخی جهان شناخته میشود. این غول یخی در سال 1986 از فلات یخی فیلچنر-رون (Filchner-Ronne) جدا شد و پس از دههها سکون نسبی، اکنون مجدداً در آبهای قطب جنوب در حرکت است.
این کوه یخ پس از آنکه چند ماه اخیر را در یک چرخش مداوم سپری کرد، مسیر خود را به سمت اقیانوس جنوبی تغییر داده است. دهههای اولیه عمر A23a عمدتاً به صورت ثابت روی بستر دریا سپری شد و تا سال 2020 هیچ حرکت قابل توجهی از خود نشان نداد. اما در اوایل امسال، این کوه یخ عظیم در یک گرداب اقیانوسی گرفتار شد.
این نوع گردابهای اقیانوسی به ستونهای تیلور معروف هستند و ناشی از وجود کوههای زیر آبی میباشند. جریانهای دایرهای شکل ایجاد شده توسط این ستونها معمولاً مانع از حرکت آزادانه کوههای یخ میشوند، اما A23a توانسته است خود را از این تله طبیعی رها سازد.
کوه یخی A23a که جرمی تریلیون تنی دارد، پس از رهایی از قید یخهای ستون تیلور، وارد مرحله جدیدی از سفر خود شده است. سفری که دانشمندان با دقت تمام آن را زیر نظر دارند.
اندرو میجرز (Andrew Meijers)، اقیانوسشناس از موسسه British Antarctic Survey (BAS)، با ابراز هیجان از این رویداد میگوید: «دیدن حرکت مجدد کوه یخی A23a پس از سالها سکون، بسیار شگفتانگیز است.»
بزرگترین کوه یخی جهان بیش از سه دهه در دریای ودل به دام افتاده بود و به دلیل جرم عظیم خود بر روی بستر دریا گیر کرده بود. توقف حرکت A23a به طور قابل توجهی سرعت ذوب آن را کاهش داده بود.
در اواخر سال گذشته میلادی، این کوه یخ یک بار دیگر به حرکت درآمد و ماهواره ESA Copernicus Sentinel-1 با دقت مسیر آن را دنبال کرد. تقریباً همزمان با این رویداد، دانشمندان موفق شدند نمونههایی از آبهای اطراف A23a را جمعآوری کرده و به مطالعه دقیقتر آن بپردازند.
همانطور که احتمالا میدانید، ذوب شدن کوههای یخ میتواند تغییرات چشمگیری در میزان کربن و مواد مغذی آب ایجاد کند و در نتیجه، بر زنجیرههای غذایی و موجودات دریایی تأثیر بگذارد. میجرز در این باره میگوید:
ما مشتاقیم بدانیم آیا این کوه یخ مسیر مشابه دیگر کوههای بزرگ جدا شده از قطب جنوب را طی خواهد کرد یا مسیر متفاوتی را پیش خواهد گرفت. و از همه مهمتر، این رویداد چه تأثیری بر اکوسیستم محلی خواهد گذاشت.
تیم تحقیقاتی پیشبینی میکند که بادها و جریانهای اقیانوسی، کوه یخ A23a را در مسیر جریان دور قطب جنوب به سمت اقیانوس جنوبی هدایت خواهند کرد. این مسیر، کوه یخ را به منطقهای موسوم به “iceberg alley” نزدیکتر میکند که معمولاً مقصد نهایی کوههای یخ بزرگ است.
انتظار میرود بزرگترین کوه یخی جهان در مسیر حرکت به سمت جزیره جورجیا جنوبی، وارد آبهای گرمتر شده و سرعت ذوب آن افزایش یابد. این رویداد منجر به رهاسازی تمامی رسوبات و ذرات گرد و غباری میشود که در طول سالها بر روی سطح و کف اقیانوسی این کوه یخ عظیم انباشته شده است.
با توجه به ابعاد بسیار بزرگ کوه یخی A23a، پیشبینی دقیق پیامدهای ذوب کامل آن دشوار است. با این حال، مطالعات پیشین نشان داده است که افزایش غلظت آهن در آبهای ناشی از ذوب یخچالها میتواند منجر به رشد بیرویه فیتوپلانکتونها شود. این فرایند به عنوان یکی از مکانیسمهای طبیعی جذب دیاکسید کربن از جو شناخته شده است.
همه این باید در برابر خطرات بالقوه و فاجعهبار ذوب شدن گسترده یخهای قطبی سنجیده شوند. خطراتی که شامل افزایش قابل توجه سطح دریا و نابودی زیستگاههای حیوانات وابسته به این یخچالهای طبیعی میشود. علاوه بر این، یک پژوهش تازه، کاهش یخ دریای قطب جنوب را به افزایش شدت طوفانهای اقیانوسی مرتبط دانسته است.
لورا تیلور (Laura Taylor)، بیوژئوشیمیست از موسسه BAS، میگوید:
ما آگاهیم که این کوههای یخی غولپیکر میتوانند مواد مغذی را به آبهای اطراف منتقل کرده و به ایجاد اکوسیستمهای پویا در مناطقی که در حالت عادی کممحصول هستند، کمک کنند. اما آنچه ما هنوز نمیدانیم این است که تفاوتهای میان کوههای یخی خاص، از نظر اندازه و منشأ، چه تأثیری بر این فرایند میتواند داشته باشد.