گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
آیا می‌دانید پدیده‌ای به نام ژامِی وو وجود دارد که برعکس دژاوو است؟ در این حالت، چیزهای آشنا به ناگاه بیگانه و عجیب به نظر می‌رسند.
همه ما دژاوو را تجربه کرده‌ایم؛ حسی آشنا از موقعیتی که گویی قبلا آن را دیده‌ایم. اما پدیده‌ای عجیب‌تر و برعکس آن وجود دارد به نام ژامِی وو (Jamais vu) که به معنای هرگز دیده نشده در فرانسوی است. بر اساس گزارش ساینس الرت، دژاوو زمانی رخ می‌دهد که بخشی از مغز مسئول تشخیص آشنایی، با واقعیت هماهنگ نباشد و هشداری برای سیستم حافظه محسوب می‌شود. اما تکرار بیش از حد یک چیز می‌تواند پدیده‌ای متفاوت و عجیب‌تر، یعنی ژامِی وو را ایجاد کند؛ حالتی که در آن چیزی کاملا آشنا، ناگهان غیرواقعی، بیگانه و جدید به نظر می‌رسد.
ژامِی وو می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند. ممکن است به چهره آشنایی نگاه کنید و ناگهان آن را غریب و ناشناخته بیابید. نوازندگان ممکن است در حین نواختن قطعه‌ای بسیار آشنا، به‌طور لحظه‌ای مسیر خود را گم کنند. یا شاید به مکانی که بارها رفته‌اید بازگردید و آنجا را با حسی از ناآشنایی و سردرگمی تجربه کنید. این تجربه، که حتی از دژاوو هم نادرتر و شاید ناراحت‌کننده‌تر است، می‌تواند در موقعیت‌های روزمره نیز رخ دهد. برای مثال فردی در حین امتحان کلمه‌ای مانند اشتها را به درستی می‌نویسد، اما با نگاه مکرر به آن، کلمه برایش ناآشنا و عجیب به نظر می‌رسد و حتی ممکن است به درست بودن املای آن شک کند.
دانشمندان هنوز درک کاملی از ژامِی وو ندارند
دانشمندان هنوز در ابتدای راه درک کامل ژامِی وو هستند، اما حدس می‌زنند القای آن در آزمایشگاه نسبتا آسان باشد. با تکرار مداوم یک کلمه یا عمل، اغلب افراد حس می‌کنند که آن کلمه یا عمل معنای خود را از دست داده و گیج‌کننده می‌شود. این ایده، مبنای آزمایش‌های اولیه دانشمندان در مورد ژامِی وو بود.
در یکی از این آزمایش‌ها، از ۹۴ دانشجوی کارشناسی خواسته شد کلمات مختلفی را بارها و بارها بنویسند. رایج‌ترین دلیل برای توقف نوشتن، احساس عجیب و غریب بودن کلمات بود که معمولا پس از حدود یک دقیقه و ۳۳ بار نوشتن یک کلمه آشنا رخ می‌داد. شرکت‌کنندگان تجربه خود را اینگونه توصیف می‌کردند:
هرچه بیشتر به کلمات نگاه می‌کردم، بیشتر معنای خود را از دست می‌دادند، حس می‌کردم کنترلم روی دستم را از دست داده‌ام و کلمه درست به نظر نمی‌رسید.
تحقیقات در مورد این پدیده حدود ۱۵ سال به طول انجامیده است. البته، مارگارت فلوی واشبرن، از پیشگامان روانشناسی، در سال ۱۹۰۷ آزمایشی مشابه را منتشر کرد که نشان می‌داد خیره شدن طولانی به کلمات (به مدت سه دقیقه) می‌تواند منجر به از دست دادن تداعی‌های ذهنی مرتبط با آنها شود.
یافته مهم تحقیقات جدید، ارتباط بین تکرار، از دست دادن معنا و پدیده ژامِی وو است. ژامِی وو در واقع هشداری از سوی مغز است مبنی بر اینکه چیزی بیش از حد خودکار، روان و تکراری شده است. این پدیده به مغز کمک می‌کند تا از پردازش فعلی خود خارج شده و حس غیرواقعی بودن را در بررسی واقعیت ایجاد کند.
بیشتر بخوانید:
راز پدیده دژاوو یا آشنا پنداری ، در یک قدمی آشکار شدن است
این اتفاق کاملا منطقی است؛ سیستم‌های شناختی ما باید انعطاف‌پذیر باشند و به ما اجازه دهند تا به جای غرق شدن طولانی‌مدت در کارهای تکراری، توجه خود را به موارد مورد نیاز معطوف کنیم. مفهوم علمی اصلی مرتبط با ژامِی وو اشباع است؛ یعنی بارگذاری بیش از حد یک محرک تا جایی که بی‌معنی شود. ایده‌های مرتبط دیگر شامل اثر دگرگونی کلامی است که در آن تکرار مکرر یک کلمه باعث شنیده شدن کلمه‌ای دیگر می‌شود. ژامِی وو همچنین با تحقیقات در مورد اختلال وسواس فکری (OCD) که به تأثیر خیره شدن اجباری به اشیاء می‌پردازد، ارتباط دارد و پژوهش در این زمینه می‌تواند به درک بهتر و درمان OCD کمک کند.