اگر میخواهید با قدرتمندترین هواپیماهای ترابری نظامی جهان آشنا شوید، در ادامه با ما همراه باشید تا نگاهی به این غول های بی شاخ دم آسمان ها بیندازیم.
اغلب وقتی صحبت از هواپیماهای مورد استفاده در نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا میشود، ذهنها به سمت جتهای جنگندهای مانند F-35A لایتنینگ II یا بمبافکنهایی مانند B-2 اسپیریت میرود. این هواپیماها به دلیل جذابیت و قابلیتهای فراوان خود، همواره مورد توجه رسانهها و مردم قرار دارند و بخش عمدهای از تواناییهای عملیاتی نیروی هوایی را تامین میکنند. با این حال، نیروی هوایی ایالات متحده تنها به هواپیماهای تهاجمی خود محدود نمیشود.
قدرتمندترین هواپیماهای ترابری نظامی جهان
در کنار جنگندهها و بمبافکنها، گروه دیگری از هواپیماها وجود دارند که نقش بسیار مهمی در ماموریتها ایفا میکنند. این هواپیماها، ترابریهای استراتژیک نامیده میشوند و برای جابجایی محمولههای سنگین و حیاتی در سراسر جهان طراحی شدهاند.
ارتش آمریکا تنها نیروی نظامی در جهان نیست که از چنین جنگندههایی بهره میبرد؛ چرا که اغلب ارتشهای دنیا تجهیزاتی مشابه آن را در اختیار دارند. گرچه رساندن بمبها به هدف و انهدام زیرساختهای حیاتی، هدفی بسیار مهم است، اما باید توجه داشت که بدون جابجایی نیروها، تجهیزات، خودروها و سایر ملزومات، امکان تصرف و حفظ یک منطقه وجود نخواهد داشت. در طول جنگ جهانی دوم و حتی پیش از آن، عمده این کالاها از طریق کشتیهای دریایی حمل میشدند، اما امروزه، هواپیماها به دلیل سرعت بسیار بالاتر، گزینه مناسبتری هستند.
با این وجود، این هواپیماها ملزم به حمل بار سنگینی در حد چندین تن هستند، بنابراین ابعاد آنها نیز باید بسیار عظیم باشد. در سرتاسر جهان، کمبودی در هواپیماهای ترابری استراتژیک بزرگ وجود ندارد، اما برخی از آنها آنقدر بزرگ هستند که از تصور فراتر میروند. اینها هواپیماهای بسیار عظیمی هستند که موتورهای زیادی دارند و برای هر ساعت پرواز، به معنای واقعی کلمه، سوخت بسیار زیادی مصرف میکنند.
در حالیکه دهها نوع از هواپیماهای ترابری نظامی وجود دارد، 5 مورد ذکر شده در اینجا، بزرگترین و قدرتمندترین آنها در جهان هستند و بعید به نظر میرسد که کسی بتواند نمونههای بزرگتر از این موجودات غولپیکر بسازد.
Boeing C-17 Globemaster III
هواپیمای C-17 گلوبمستر III يک هواپيمای ترابری نظامی مهم است که توسط نيروی هوايی ايالات متحده آمريکا استفاده میشود. اين هواپيما برای اولين بار در سال 1995 ميلادی عملياتی شد و از آن زمان تاکنون 279 فروند از آن ساخته شده است. توليد اين هواپيما در سال 2015 ميلادی متوقف شد. اين هواپيما عمدتاً برای حمل و نقل هوايی تاکتيکی و استراتژيک نيروها و تجهيزات در هر نقطه از جهان مورد استفاده قرار میگيرد و در طول سالهای خدمت خود بارها مورد ارتقاء قرار گرفته است. مدل نهايی ارتقاء يافته، بلاک 21، شامل قابليتهای پیشرفتهتر و بهبودهایی در مديريت ارتباطات و پرواز است.
اين هواپيما نزديک به 51.8 متر طول بال و 53.04 متر طول دارد. ارتفاع آن 16.79 متر است و داراي يک محفظه بار به طول 26.82 متر، عرض 5.49 متر و ارتفاع 3.76 متر است. اين امر C-17 را قادر ميسازد تا حداکثر 102 سرباز، 36 برانکارد با 54 بيمار سرپايي و پرسنل پزشکي يا 77.52 تن محموله را در 18 موقعيت پالت حمل کند.
این میزان وزن بسیار سنگین است و در مجموع، هواپیمای C-17 دارای حداکثر وزن برخاست 292.5 تن میباشد. برای جابجایی این جرم عظیم، C-17 به چهار موتور توربوفن Pratt & Whitney F117-PW-100 مجهز شده است. این موتورها در کل نیروی رانشی برابر با 161760 پوند تولید میکنند که این هواپیمای بزرگ را قادر میسازد تا با سرعت 0.74 ماخ (914 کیلومتر در ساعت) پرواز کند. این هواپیما دارای ارتفاع کروز 13716 متری و برد 7153 کیلومتر است، هرچند که با سوختگیری در هوا، این برد میتواند به صورت نامحدود افزایش یابد.
Antonov An-22 Antei
آنتونوف An-22 Antei، یک هواپیمای ترابری نظامی استراتژیک سنگین بود که در دهه 1960 برای اتحاد جماهیر شوروی ساخته شد. این هواپیما برای اولین بار در سال 1965 به پرواز درآمد و حدود 70 فروند از آن تولید شد. با وجود سن زیاد، An-22 همچنان در خدمت نیروی هوافضای روسیه است. An-22 یک هواپیمای توربوپراپ است و به عنوان بزرگترین هواپیمای ملخی ساخته شده تاکنون شناخته میشود. این هواپیما توسط چهار موتور سامارا-کوزنتسوف NK-12MA تغذیه میشود که در مجموع 60000 اسب بخار نیرو تولید میکنند.
هواپیمای An-22، هنگام ساخت، بزرگترین هواپیمای آن زمان بود، اگرچه امروزه این عنوان را از دست داده است. این هواپیما از نظر ابعاد، بسیار عظیم است. طول آن 57.91 متر و عرض بال آن 64.42 متر میباشد. ارتفاع این هواپیما اندکی بیش از 12.5 متر و وزن خالی آن 125.7 تن است. حداکثر وزن برخاست آن 275.6 تن است، بنابراین با وجود موتورهای توربوپراپ، بار بسیار سنگینی را حمل میکرد.
هواپیماهای توربوپراپ به دلیل راندمان سوخت بالاتر و هزینه عملیاتی کمتر، گزینههای بسیار مناسبی برای هواپیماهای ترابری بزرگ هستند. به عنوان مثال، C-130 هرکولس، یک هواپیمای ترابری چهار موتوره توربوپراپ است که برای حمل و نقل نظامی و غیرنظامی طراحی شده، اما بیشتر در ماموریتهای نظامی مورد استفاده قرار میگیرد.
این هواپیما قادر است تا 88.2 تن بار، 6 نفر خدمه پرواز و حداکثر 29 مسافر را حمل کند. C-130 هرکولس با سرعت 0.6 ماخ پرواز میکند و برد آن در حالت بارگذاری کامل به 5000 کیلومتر میرسد.
Lockheed C-5M Super Galaxy
هواپیمای C-5M سوپر گلکسی، جدیدترین مدل از بزرگترین هواپیمای ترابری استراتژیک است که توسط نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا استفاده میشود. این هواپیما برای اولین بار در سال 1970 میلادی به خدمت گرفته شد و تا پیش از پایان تولید آن در دهه 1980 میلادی، تعداد 131 فروند از آن ساخته شد. C-5M بر اساس استانداردهای قرن بیست و یکم توسعه یافته و ارتقا داده شده است و عمر مفید این هواپیمای کهنه را تا بعد از دهه 2020 میلادی ضمانت میکند. این هواپیمای عظیمالجثه از پنج مجموعه ارابه فرود و 28 چرخ برخوردار است که برای تحمل وزن بسیار زیاد آن در هنگام کاملاً بارگذاریشده مورد نیاز است.
هواپیمای C-5 گلکسی، یک هواپیمای سنگین با ظرفیت حمل بار قابل توجه 140.6 تن است. برد C-5M بدون نیاز به سوختگیری مجدد، 8891 کیلومتر است و حداکثر سرعت آن 0.67 ماخ (833 کیلومتر در ساعت) است. پیشرانه این هواپیما از چهار موتور F-138-GE100 جنرال الکتریک تشکیل شده است که نیروی رانش ترکیبی 205,000 پوند را فراهم میکنند. از نظر ابعاد و اندازه، C-5M دارای طول بال 67.89 متر و طول 75.54 متر است.
این هواپیما 19.84 متر ارتفاع دارد و دارای یک محفظه بار با ابعاد 4.11 متر ارتفاع، 5.79 متر عرض و 43.84 متر طول است که امکان قرارگیری 36 پالت را فراهم میکند. C-5M قابلیت سوختگیری در هوا را دارد، اما در دسامبر 2023، خدمه هواپیما آن را به یک ایستگاه سوخت شناور عظیم تبدیل کردند. این تغییر تواناییهای هواپیما را با انتقال سوخت از C-5M به یک KC-10 اکستندر افزایش داد. در حالی که این قابلیت، طراحی اولیهی آن نبوده است، اما C-5M به لطف ظرفیت سوخت 51150 گالنی، دریچهای را برای قابلیتهای عملیاتی بیشتر باز میکند.
Antonov An-124 Ruslan
آنتونوف An-124 Ruslan، یکی از قدرتمندترین هواپیماهای ترابری نظامی جهان متعلق به اتحاد جماهیر شوروی است که در دهه 1980 میلادی طراحی و ساخته شد. این هواپیما برای اولین بار در سال 1987 میلادی به خدمت گرفته شد. پیش از توقف تولید، تعداد 55 فروند از این هواپیما ساخته شد که تعدادی از آنها هنوز هم فعال هستند. تا سال 2025 میلادی، این هواپیما همچنان بزرگترین هواپیمای ترابری نظامی در حال خدمت در جهان به شمار میرود و این جایگاه را به دلیل ظرفیت حمل بار بسیار زیاد خود به دست آورده است. علاوه بر خدمه پرواز 6 نفره، این هواپیما قادر به حمل 88 مسافر نیز هست. با احتساب این تعداد مسافر و محموله موجود در بخش بار اصلی، این هواپیما میتواند در مجموع 150 تن بار را حمل کند.
هواپیمای An-124 برای جابجایی این حجم از بار، به چهار موتور توربوفن ZMKB Progress (Lotarev) D18T مجهز است که مجموعاً نیروی رانشی برابر با 206360 پوند تولید میکنند. وقتی An-124 تا حداکثر ظرفیت خود بارگیری شود، وزن آن در هنگام بلند شدن به 405 تن میرسد. با این وجود، این هواپیما قادر است با سرعت 0.7 ماخ (881.9 کیلومتر بر ساعت) پرواز کند. ابعاد این هواپیما بسیار بزرگ بوده و دارای طول 68.81 متر، ارتفاع 20.78 متر و طول بالهای 73.33 متر است.
An-124 علیرغم ابعاد بزرگ، به عنوان هواپیمایی با کنترل آسان و پاسخگو توصیف شده که کاملاً برخلاف تصوری است که هنگام مشاهده آن در باند فرودگاه ممکن است داشته باشیم. An-124 که در ابتدا برای نیروی هوایی شوروی ساخته شده بود، بعدها برای اهداف تجاری و بشردوستانه نیز مورد استفاده قرار گرفت. این هواپیما همچنان بزرگترین هواپیمای باری در نوع خود محسوب میشود و با قابلیت حمل 150 تن بار، برای انجام ماموریتهای گوناگون ایدهآل است.
Antonov An-225 Mriya
آنتونوف An-225 Mriya، یک هواپیمای ترایری استراتژیک بود که در دهه 1980 توسط اتحاد جماهیر شوروی طراحی شد. متأسفانه، تنها یک فروند از این هواپیما ساخته شد و دیگر وجود ندارد. این هواپیما در جریان نبرد فرودگاه آنتونوف در سال 2022 توسط نیروهای روسیه نابود شد. این هواپیما در زمان خود، بزرگترین و سنگینترین هواپیمای ساخته شده در جهان بود. ویژگیهای آن بسیار چشمگیر بود، از جمله حداکثر وزن برخاست 617 تن. این هواپیما برای حمل بارهایی طراحی شده بود که در غیر این صورت غیرقابل جابجایی بودند، از جمله فضاپیمای بوران در برنامه فضایی شوروی.
An-225 به منظور حمل بارهای حجیم و سنگین، دارای طول 83.82 متر و ارتفاع 18.29 متر با طول بال 88.39 متر بود. این هواپیما ه شش موتور توربوفن Progress D-18T، مشابه موتورهایی An-124، تجهیز شده بود. این موتورها مجموعاً نیروی رانشی معادل 310032 پوند تولید میکردند که برای رساندن این هواپیمای غولپیکر به سرعت 0.68 ماخ (850 کیلومتر در ساعت) کافی بود. این سرعت با توجه به ابعاد An-225 بسیار چشمگیر به نظر میرسید. این هواپیما همچنین قادر به طی مسافتی بالغ بر 15400 کیلومتر با 99567 گالن سوخت بود.
مهمتزین ویژگی An-225 به عنوان یکی از قدرتمندترین هواپیماهای ترابری نظامی جهان، ظرفیت حمل بالای آن بود که به 275.6 تن میرسید. این بدان معناست که میتوانست یک فروند آنتونوف An-22 Antei را با حداکثر وزن برخاست خود حمل کند. از نظر تئوری، حتی این امکان وجود داشت که مانند شاتل فضایی شوروی به بالای هواپیما متصل شود. آمار و ارقام An-225 به تنهایی آن را به پدیدهای بینظیر در میان جذابترین هواپیماهای تاریخ تبدیل میکند. اگرچه این هواپیما متأسفانه حذف شده است، اما برای دهههای متمادی رکوردهای قابلتوجهی ثبت کرد.